Het Olympiastadion in Berlijn is de locatie van de finale van het EK. De geschiedenis is beladen, alleen al omdat Hitler hier duizenden toesprak. De geschiedenis van het Olympiastadion in vijf vragen.
1. Welke rol speelt het Olympiastadion in dit toernooi?
Het is met 75.000 stoelen het grootste stadion. Op 14 juli wordt de finale hier gehouden. Net als op het WK van 2006, toen de Fransman Zinedine Zidane zijn Italiaanse tegenstander Marco Materazzi een kopstoot gaf. Het verloren EK-groepsduel met Oostenrijk (2-3) was pas de eerste keer dat het Nederlands elftal in het Olympiastadion speelde.
2. Er hangt een nazi-geur rond het Olympiastadion. Hoe zit dat?
Op 1 augustus 1936 sprak Adolf Hitler, drie jaar aan de macht, hier 120.000 toeschouwers toe. Talloze gestrekte armen beantwoordden zijn openingsrede op de Olympische Spelen. Uiteindelijk won de zwarte Amerikaanse sprinter Jesse Owens vier gouden medailles en zette hij de nazi’s in eigen land voor schut.
3. Nazi-architect Albert Speer claimde het Olympiastadion te hebben ontworpen. Is dat zo?
‘Speer is een van de invloedrijkste sprookjesvertellers in de Duitse geschiedenis,’ zegt historicus Magnus Brechtken (60) van het Institut für Zeitgeschichte in München. Speers leugen werd tientallen jaren voor waarheid aangenomen, wat te wijten is aan Speers biograaf Joachim Fest en uitgever Wolf Siedler. Sinds twintig jaar is onder historici de consensus dat niet Speer, maar Werner March de architect is van het stadion.
4. Is de lucht geklaard rond het Olympiastadion?
Volgens Brechtken lukte het om het stadion te ‘democratiseren’. ‘De Stones traden ook al in 1965 op in theater Waldbühne, in het park ernaast. Propagandaminister Goebbels zou zich hebben omgedraaid in zijn graf.’ Toch is het Olympiapark nog voer voor discussie. Brechtken wil meer aandacht voor dit stukje historie, maar: ‘Het olympische terrein komt niet op de eerste plaats.’ De stad heeft meer belangrijke herinneringsplekken, benadrukt hij.
5. Er staan ook ‘nazi-sculpturen’ bij het Olympiastadion. Komt er een beeldenstorm?
Over de monumentale sculpturen van ‘arische’ discuswerpers en estafettelopers die de nazi’s lieten maken, laait af en toe debat op. ‘Weg met deze beelden,’ schreef SPD-senator Peter Strieder in 2020 in Die Zeit. Brechtken is voor behoud: ‘Het is belangrijk om de aandacht te vestigen op tradities en continuïteiten.’