Rutte: steun aan Syrische jihadisten ‘goed uitzoeken’

Na woede en verontwaardiging vanuit de Tweede Kamer, die er al jaren voor waarschuwde, wil premier Mark Rutte (VVD) de steun aan de jihadistische rebellen in Syrië ‘goed uitzoeken’. Ander nieuws van dinsdag 11 september: de financieel directeur van ING stapt op na groot witwasschandaal, GroenLinkser Sargentini legt Hongaarse premier Orbán het vuur aan de schenen in Europees Parlement en het Witte Huis sluit Palestijns kantoor in Washington.

Rutte: steun aan jihadistische rebellen Syrië ‘goed uitzoeken’

Premier Mark Rutte (VVD) heeft vanmiddag tegen de Tweede Kamer gezegd dat het kabinet ‘heel goed gaat uitzoeken’ hoe het kan dat Nederland jihadistische rebellen in Syrië heeft gesteund. Diverse Kamerleden, onder wie CDA’er Martijn van Helvert, zeiden dat het kabinet al lang op de hoogte had kunnen zijn van de mensenrechtenschendingen die Jabhat al-Shamiyah – een terreurgroep volgens het Openbaar Ministerie – met behulp van Nederlandse steun pleegde.

Zowel het kabinet-Rutte II, dat zaterdag bekendmaakte de steun aan Syrische oppositiegroepen te hebben stopgezet, als tot voor kort Rutte III, voorzag zogeheten ‘gematigde gewapende groepen’ van non lethal steun. Geen wapens, de strijdgroep kreeg van Buitenlandse Zaken militaire uniformen en pick-uptrucks.

Onder anderen CDA’ers Van Helvert en Pieter Omtzigt, en Gert-Jan Segers en Joël Voordewind van de ChristenUnie – die al vanaf 2015 enkele keren Kamervragen over de steun stelden aan de diverse ministers van Buitenlandse Zaken – en Sjoerd Sjoerdsma (D66) zijn verontwaardigd en hebben een debat met VVD-minister Stef Blok aangevraagd.

Fractievoorzitter Thierry Baudet van Forum voor Democratie oppert een zogenoemde ‘flitsenquête’ om de betrokken bewindspersonen onder ede te horen. PVV-leider Geert Wilders spreekt op Twitter van ‘brede steun van het kabinet Rutte voor terroristen’. Volgens SGP-voorman Kees van der Staaij is het ‘juist op 11 september buitengewoon wrang dat Nederland jihadisten zou hebben gesteund’. Ook hij roept op tot een debat.

Financieel directeur ING stapt op om witwasschandaal

Niet topman Ralph Hamers, maar zijn rechterhand en financieel directeur Koos Timmermans is de eerste die het veld ruimt bij ING als gevolg van het witwasschandaal bij de bank. ING is hevig onder vuur komen te liggen nadat vorige week bekend werd dat criminele klanten er jarenlang rekeningen konden gebruiken om honderden miljoenen euro’s wit te wassen.

‘Gezien de aard van deze zaak, de vele reacties van aandeelhouders sinds de aankondiging en in het belang van de bank zijn we tot de conclusie gekomen dat het gepast is om onze verantwoordelijkheid te nemen op bestuurlijk niveau,’ zegt president-commissaris van ING Hans Wijers. Topman Hamers lijkt intern niet ter discussie te staan, ondanks dat onder meer de Vereniging van Effectenbezitters (VEB) vroeg om zijn positie ‘kritisch tegen het licht te houden’.

Minister van Financiën Wopke Hoekstra (CDA) hield vorige week al een ‘intensief gesprek’ met Wijers, maar Hoekstra wilde daar niets over kwijt.

ING schikte vorige week voor 675 miljoen euro met het Openbaar Ministerie en betaalde een boete van 100 miljoen euro aan de staat. In maart was de Tweede Kamer ook al in rep en roer toen bekend werd dat Hamers’ salaris met 50 procent zou stijgen tot 3 miljoen euro. Een week later besloot ING daar vanaf te zien. VEB-voorzitter Paul Koster zei dat de kwestie door het witwasschandaal in ‘een heel ander daglicht’ is komen te staan.

Sargentini legt Orbán vuur aan schenen in Europees Parlement

Vandaag debatteert de Hongaarse premier Viktor Orbán in het Europees Parlement in Straatsburg over een mogelijke artikel 7-procedure tegen zijn land. Daarmee kan een EU-lidstaat zijn stemrecht verliezen. Aanleiding is een rapport van GroenLinks-europarlementariër Judith Sargentini, die Orbán en zijn regeringspartij Fidesz beticht van ‘een systematische schending van de Europese waarden’.

Volgens Sargentini kan ‘een Hongaar geen onafhankelijk tv-nieuws meer zien en Europese subsidies verdwijnen in de zakken van vrienden en familie van Orbán’. De woordvoerder van Orbán spreekt van een ‘wanhopige poging van links-liberale politici en fracties die voor migratie zijn om een tribunaal tegen Hongarije op te richten. Dit is een heksenjacht.’

Als tweederde van het Europees Parlement instemt met de artikel 7-procedure, zou dat een primeur zijn. Het is zeer de vraag of het zover komt: de christen-democratische Europese Volkspartij (EVP), waarvan onder meer het CDA deel uitmaakt, houdt Orbáns partij Fidesz liever te vriend. Maar zelfs als het Parlement vóór stemt, lijkt het niet waarschijnlijk dat Hongarije zijn stemrecht verliest, omdat instemming met artikel 7 unaniem moet zijn. Vermoedelijk zal Polen tegenstemmen, zoals Hongarije tegenstemde toen de Europese Commissie Polen het stemrecht wilde ontnemen.

Het rapport over Hongarije is een van de laatste grote wapenfeiten van Sargentini, die vooral bekend is van een omstreden tweet over ‘IS-strijders op vluchtelingenbootjes’, waarvoor ‘geen greintje bewijs’ zou bestaan. Ze maakte gisteren in gesprek met dagblad Trouw bekend dat zij volgend jaar stopt als europarlementariër, naar eigen zeggen omdat ze te weinig bereikt: ‘Ik heb mooie dingen bereikt, maar vooral op het onderwerp asiel en migratie is de motivatie aan het verdwijnen. Ik verwacht daar geen verbeteringen meer. Dus moet iemand anders het maar proberen.’

Witte Huis sluit kantoor Palestijnen in Washington

John Bolton, veiligheidsadviseur van de Amerikaanse president Donald Trump, kondigde maandagavond aan dat het Witte Huis het kantoor van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) in Washington zal sluiten. ‘De Verenigde Staten zullen altijd naast onze vriend en bondgenoot Israël staan.’ Reden voor de sluiting is de Palestijnse gang naar het Internationaal Strafhof in Den Haag, om Israël aan te klagen wegens oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid.

Lees ook dit stuk van correspondent Jan Franke: Het Internationaal Strafhof, een nieuw wapen tegen Israël

De gang naar Den Haag is volgens Bolton een ‘weigering stappen te nemen om directe onderhandelingen met Israël te beginnen’. In mei, toen minister van Buitenlandse Zaken Riad Malki van de Palestijnse Autoriteit (PA) – het bestuur van de Palestijnse gebieden – naar Den Haag ging, dreigde het Witte Huis al met de sluiting. Sinds november dringt Washington er al bij de Palestijnen op aan zich in te zetten voor vrede met Israël, omdat het kantoor anders zal sluiten.

De Palestijnen zijn woedend en spreken van ‘Amerikaanse bedreigingen en pesterijen’, waaraan ze niet zullen toegeven. De relatie tussen de Verenigde Staten en de Palestijnen is sterk verslechterd, onder meer door Amerikaanse bezuinigingen op de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, de verplaatsing van de Amerikaanse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem, en de terugtrekking van Amerika uit de VN-mensrechtenraad. Eind juni wees de Palestijnse Autoriteit nog een vredesplan van het Witte Huis af.