In Nederland gaat de Britse variant van het coronavirus rond. Die zou veel besmettelijker zijn dan zijn voorganger. Waar is deze variant aangetroffen en biedt het vaccin bescherming? Vier vragen en antwoorden.
1.Welke varianten van het coronavirus zijn bekend?
In het Verenigd Koninkrijk gaat sinds september een nieuwe variant van het coronavirus rond. Volgens Britse wetenschappers zou deze 50 tot 70 procent besmettelijker zijn. Om vast te stellen of dit inderdaad zo is, is verder onderzoek nodig. In Zuid-Afrika is ook een nieuwe variant van het coronavirus aangetoond. Het vermoeden is dat ook deze variant besmettelijker is, maar ook dat moet nog worden onderzocht.
Sinds het coronavirus SARS-CoV-2 zich vanuit China heeft verspreid, treden er voortdurend kleine veranderingen op in de genetische code van het virus. Deze veranderingen worden mutaties genoemd. Volgens het RIVM zijn er al duizenden varianten van het coronavirus. In Nederland gaan er sinds maart ook verschillende varianten rond. Dat is niets nieuws en ook niet direct reden tot zorg, tenzij het virus ineens besmettelijker blijkt, zoals mogelijk het geval is met de Britse variant.
Die werd in het Verenigd Koninkrijk snel opgemerkt, omdat het kan worden aangetoond in de PCR-test die daar wordt gebruikt. Dat is een ander type PCR-test dan in Nederland wordt gebruikt. Uit recent laboratoriumonderzoek blijkt dat tussen 1 en 5 procent van de Nederlanders die positief worden getest, is besmet met de Britse variant. Dat zou neerkomen op meer dan honderd besmettingen met de Britse variant per dag. Op 6 januari waren nog maar vijftig besmettingen met Britse coronavariant bekend. Besmettingen met de Zuid-Afrikaanse variant van het coronavirus zijn in Nederland niet aangetroffen.
2.Waar in Nederland is de nieuwe variant aangetroffen?
Zeker dertig besmettingen met de Britse variant zijn in verband te brengen met een uitbraak op een basisschool in het plaatsje Bergschenhoek, regio Rotterdam-Rijnmond. Volgens het RIVM is de variant verspreid over het land aangetroffen, maar lijkt de coronavariant vooral voor te komen in de regio’s Amsterdam en Rotterdam-Rijnmond. In de meeste gevallen gaat het om mensen die kort geleden het Verenigd Koninkrijk hebben bezocht.
Met de Nederlandse PCR-test kan de Britse variant minder makkelijk worden opgespoord. Daarom worden steekproefsgewijs monsters onderzocht in het laboratorium, ook wel kiemsurveillance of sequentie-analyse genoemd. Hiervoor werken 21 Nederlandse laboratoria samen met het RIVM en het Erasmus Medisch Centrum.
3.Hoeveel invloed heeft de nieuwe variant op de besmettingscijfers?
De Britse variant lijkt vrijwel zeker besmettelijker te zijn. Er wordt gedacht dat het reproductiegetal, dat aangeeft hoeveel anderen één geïnfecteerd persoon besmet, tot wel 0,7 hoger is. Dit zou betekenen dat honderd mensen die zijn besmet met het Britse coronavirus tot wel zeventig mensen extra besmetten ten opzichte van de voorgaande variant. De besmettingscijfers zullen dus sneller omhooggaan wanneer meer mensen zijn geïnfecteerd met de Britse variant.
Op dit moment wordt onderzoek gedaan naar de verspreiding van de Britse variant onder kinderen. Deze coronavariant is in Engeland opvallend veel gevonden in jongeren en kinderen, wat zou kunnen betekenen dat deze variant besmettelijker is voor kinderen. Of dit daadwerkelijk zo is, moet dus nog blijken.
Experts in Nederland zijn het er niet over eens of nog strengere maatregelen zullen helpen om de besmettingscijfers te laten dalen. Het zou belangrijker zijn dat mensen zich beter aan de maatregelen houden. Omdat de nieuwe coronavariant mogelijk besmettelijker is voor kinderen, adviseert het Outbreak Management Team daarom dat op basisscholen ook leerlingen 1,5 meter afstand gaan houden, en zouden ook kinderen onder de twaalf jaar moeten worden getest bij klachten.
4.Beschermen de goedgekeurde vaccins tegen mutaties van het virus?
De goedgekeurde vaccins bieden bescherming tegen het coronavirus doordat zij een afweerreactie opwekken tegen een eiwit dat uit het virus steekt, het spike-eiwit. Als een virus te sterk muteert, vooral als dit gebeurt in het spike-eiwit, dan kan dat er in theorie toe leiden dat het afweersysteem dit eiwit niet meer herkent. Daarom is het belangrijk om in de gaten te houden of het virus verandert en hoe.
Meer over dit onderwerp: Zet wetenschap niet opzij in de vaccinrace
Deskundigen denken dat de goedgekeurde vaccins ook effectief zijn tegen de Britse variant. Bij deze variant zijn er acht veranderingen in het spike-eiwit, op een totaal van 1.270 bouwstenen. Een relatief kleine verandering dus, waardoor de verwachting is dat het afweersysteem het spike-eiwit nog steeds kan herkennen. Of dit daadwerkelijk zo is, is nog niet bewezen. Het onderzoek daarnaar loopt nog.