Gesterkt door zijn daverende zege presenteert David Cameron zijn ‘vernieuwingskabinet’. Weet hij alle partijleden te overtuigen?
De Britse parlementsverkiezingen op donderdag 7 mei hebben de traditionele strijd tussen Labour en Conservatieven, die Groot-Brittannië een eeuw lang domineerde, naar het tweede plan geschoven. Premier David Cameron bleek de grote winnaar en sprak, nadat zijn politieke tegenstanders het veld hadden geruimd, verzoenende woorden.
Maar conservatieve backbenchers ter rechterzijde zien juist mogelijkheden om hun wensen ten uitvoer te brengen, nu de Tories weer zelfstandig een meerderheidsregering kunnen vormen. De vaak opstandige conservatieve leden van het Lagerhuis zien zichzelf als het geweten van de partij en zullen erop toezien dat hun partijleider alle verkiezingsbeloften nakomt.
Cameron, wiens meerderheid in het Lagerhuis flinterdun is, kan het zich dus niet veroorloven om het luidruchtigste deel van zijn fractie te negeren.
Dat lijkt hij ook niet van plan: maandag bezocht Cameron de invloedrijke 1922 Committee, die bestaat uit conservatieve backbenchers. ‘Na de grote Labour-recessie draaiden de afgelopen vijf jaar om reparatie en herstel,’ zei Cameron tegen hen, in een sneer naar de partij die vorige week toch al zo’n grote klap kreeg.
Vernieuwingsagenda
Vanaf nu, zo belooft de premier, gaat het om vernieuwing: ‘Het is onze taak om rechtvaardigheid in de samenleving terug te brengen – waarin zij die hard werken en de juiste keuzes maken vooruitkomen.’
Ongehinderd door de matigende invloed van voormalig coalitiegenoot Liberal Democrats lichtte Cameron zijn plannen voor de komende jaren toe en presenteerde hij het team dat de vernieuwingsagenda moet uitvoeren.
Een eerste prioriteit van Cameron II is het vervangen van de Europese wet op de mensenrechten door een Britse en het beperken van de rol van het Europees Hof. Die taak, een wens van veel Britten die zich ergeren aan de Europese bemoeienis met het Britse rechtssysteem, is toebedeeld aan Michael Gove (47), de nieuwe minister van Justitie.
Voormalig minister van Immigratie Mark Harper (45) moet als Chief Whip de fractie bijeenhouden. Herbenoemd als minister zijn: George Osborne (43, Financiën), Theresa May (58, Binnenlandse Zaken), Philip Hammond (59, Buitenlandse Zaken) en Michael Fallon (63, Defensie).
Wellicht om een einde te maken aan de reputatie van de Tories als ‘pale, male and stale‘ (bleek, mannelijk en belegen), benoemde Cameron nog twee vrouwen: Amber Rudd (51) wordt minister van Klimaatverandering en Priti Patel (43) minister van Werkgelegenheid.
Polarisatie
Opmerkelijk is dat Cameron Boris Johnson (50), de populaire burgemeester van Londen en volgens velen een toekomstig premier, heeft uitgenodigd om de kabinetszittingen bij te wonen, zonder dat Johnson een kabinetspost krijgt toebedeeld.
Ook Sir Iain Duncan Smith (61) behoudt zijn ministerspost: Cameron kondigde aan dat zijn minister van Werk en Pensioen de komende regeerperiode 12 miljard pond (ruim 16,5 miljard euro) zal bezuinigen op de uitkeringen.
Groot-Brittannië is een van de meest ongelijke landen in het Westen, maar de Britten kunnen daar, blijkens de enorme verkiezingszege voor de Conservatieven, goed mee leven. Kiezers hadden juist alle begrip voor de heftige bezuinigingen van de laatste vijf jaar.
De calculatie van Cameron II is dat de Britten de toenemende polarisatie accepteren als de prijs die nu eenmaal wordt betaald voor een sluitende begroting en een groeiende economie.
Dissidenten
De kwestie die Camerons regering de komende twee jaar zal domineren, is de Europese Unie (EU). Het is vrijwel zeker dat de Britten in 2017 zullen stemmen over wel of geen vertrek uit ‘Europa’. ‘We zullen onze relatie met Europa vernieuwen,’ beloofde Cameron maandag, ‘om een betere deal voor het Britse volk te krijgen. Uiteindelijk moet dat leiden tot een erin-of-eruit-referendum.’
Zo’n referendum zal de Conservatieven diep verdelen. Camerons tijd zal worden opgeslokt door het in elkaar timmeren van een akkoord over bevoegdheden die hij uit Brussel wil terughalen en aan de kiezers kan voorleggen.
De vraag is of de Europese partners – Cameron zei zondag dat hij al verscheidene regeringsleiders had gebeld – bereid zijn hem zo’n deal te geven.
Zijn ze dat wel, dan strandt dat mogelijk op euroscepsis in de fractie. Cameron zal pleiten vóór handhaving van het EU-lidmaatschap, maar de conservatieve dissidenten zijn niet geïnteresseerd in hervorming van de EU, zij willen uittreding.
Graham Brady, de voorzitter van de 1922 Committee, waarschuwde alvast dat ‘vrijheid van meningsuiting’ over dit onderwerp voor Conservatieven van groot belang is, ‘om spanningen in de partij te voorkomen’.
Elsevier nummer 20, 16 mei 2015