Er komen steeds vaker verhalen naar buiten van gedesillusioneerde leden van terreurbeweging Islamitische Staat (IS) die besluiten Syrië of Irak te ontvluchten. De verhalen staan in sterk contrast met de propaganda die de terreurbeweging onder westerse moslimjeugd verspreidt.
Peter Neumann, professor Veiligheidsstudies en directeur van het instituut voor antiradicalisering aan King’s College London, deed onderzoek naar verklaringen van IS-deserteurs en publiceerde maandag zijn bevindingen.
Wreedheid
Neumann schrijft dat bijna twee derde van de ‘afvalligen’ de terreurbeweging in 2015 ontvluchtte. De meesten deden dat omdat IS niet bleek te zijn wat ze hadden verwacht. De redenen voor hun desertie variëren van racisme binnen de terreurbeweging tot het ontbreken van de luxe goederen die IS-propaganda hen heeft ‘beloofd’.
Elsevier.nl zet de voornaamste bevindingen op een rij:
Een van de belangrijkste conclusies van het rapport van Neumann is dat velen ervoor kiezen IS te verlaten omdat de radicaal-islamitische terreurbeweging tegen andere soennitische groeperingen vecht.
Volgens een aantal deserteurs leek het neerhalen van het Assad-regime geen topprioriteit van IS en doet de terreurbeweging weinig voor soennitische moslims die daardoor worden geraakt.
Verrassend is dat de deserteurs moeite hadden met de wreedheid van de groep, met name geweld gericht op onschuldige burgers. Het willekeurig doden van gijzelaars, het systematische geweld tegen dorpelingen en de executie van hun eigen strijders werden allen als reden genoemd om te deserteren. De deserteurs hadden er daarbij vooral moeite mee wanneer de slachtoffers soennitisch waren.
Huidskleur
Een ander centraal thema in de verklaringen was de corruptie binnen IS. Syrische deserteurs hadden vooral kritiek op de mate waarin buitenlanders worden voorgetrokken en zeiden dat dit niet op islamitische waarden is gebaseerd.
IS zet buitenlandse strijders over het algemeen in op de ‘hogere’ posities, terwijl Syriërs vaak op de frontlinie vechten. Sommigen klaagden dan ook over racisme en discriminatie binnen de organisatie van IS. Zo was er een voormalig IS-lid uit India, die de toiletten moest schoonmaken vanwege zijn huidskleur.
Tot slot gaan veel van hen weg omdat IS niet het decadente bestaan levert dat ze hadden verwacht: het leven in het ‘kalifaat’ is veelal ‘moeilijk en teleurstellend’. De terroristen proberen met hun propaganda moslimjongeren naar Syrië en Irak te lokken met beloftes van onder meer luxe auto’s en harems.
Onderzoeker Neumann analyseerde voor het onderzoek 58 verklaringen van voormalige IS-leden. Volgens hem is dit aantal slechts een fractie van het werkelijke aantal dat het ‘kalifaat’ wil ontvluchten. Hij denkt dan ook dat regeringen de verklaringen van IS-deserteurs kunnen inzetten als anti-propagandamiddel om te voorkomen dat moslimjongeren zich bij IS willen aansluiten.