Met de val van Noord-Korea’s tweede man Jang Song-thaek verliest China zijn vertrouwenspersoon in Pyongyang. En dat is slecht nieuws: nu heeft zelfs Beijing geen invloed meer op de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un.
Dat hij sinds november vakkundig werd weggeretoucheerd uit officiële foto’s en video’s was al een veeg teken. Maar sinds maandag weten we het zeker: Jang Song-thaek zien we nooit meer terug.
De Noord-Koreaanse staatstelevisie toonde beelden hoe Jang tijdens een partijbijeenkomst door twee officieren letterlijk wordt weggesleept, voor het oog van zijn kameraden. Zelfs voor Noord-Noreaanse begrippen was dit een publieke vernedering zonder weerga.
Staatsmedia berichten uitgebreid over het ‘kapitalistische gedrag’ dat tot zijn arrestatie leidde: drank- en drugsgebruik, ongepaste omgang met vrouwen, en corruptie. Het ene moment zegt niemand er wat van, het volgende ben je aan de beurt.
Vaste gast
Jang is getrouwd met een zus van de vorige leider Kim Jung-il en dus de oom van Kim Jong-un. Velen beschouwen Jang als mentor van de jonge Kim, die in 2011 het leiderschap op zich nam na de dood van zijn vader.
Minder bekend is dat Jang de Noord-Koreaanse vertrouwensman was van het Chinese leiderschap. Hij was vaste gast in Beijing. In 2012 kwam hij de instelling overeen van speciale economische zones op de grens tussen beide landen.
Kim Jong-un daarentegen bracht tijdens zijn leiderschap nog geen officieel bezoek aan zijn belangrijkste bondgenoot.
Met Jang verliest Beijing zijn meest invloedrijke contact in Pyongyang. Jang wordt beschouwd als de persoon die tenminste nog enige economische hervormingen doorvoerde in een land waar vooruitgang wordt afgemeten aan prestigeprojecten in plaats van het welzijn van de bevolking.
Corruptie
Analisten vermoeden dat Jangs goede relaties met China mogelijk hebben bijgedragen aan zijn val. Kim Jong-un beklaagde zich vorig jaar over de lage prijzen die Noord-Korea in rekening bracht voor de export van grondstoffen.
Ook in de corruptie-aanklacht die Jang nu ten deel valt, worden lage grondstofprijzen genoemd. Dat kan eigenlijk alleen over China gaan, dat grootafnemer is van Noord-Koreaans ijzererts en mineralen.
China heeft Noord-Korea te vaak de hand boven het hoofd gehouden naar de zin van de internationale gemeenschap. Maar zelfs de relaties tussen China en Noord-Korea zijn de afgelopen periode bekoeld. Zo heeft Beijing zich uitgesproken tegen de ontwikkeling van een Noord-Koreaans atoomwapen en zich achter economische sancties van de Verenigde Naties geschaard.
Provocaties
Koreakenners wijzen erop dat de val van Jang een overwinning is voor het leger. Dat betekent: nog meer oorlogszuchtige taal en provocaties aan de wereld.
Een land als Japan, dat toch serieuze spanningen heeft met China, noemde Noord-Korea eerder dit jaar de grootste bedreiging voor de veiligheid in de regio. Voor Zuid-Korea is de dreiging zo mogelijk nog groter.
Het Noord-Koreaanse beleid is onvoorspelbaar, nauwelijks op enige ratio te betrappen en gericht op confrontatie.
China is, naast enkele pariastaten als Cuba en Syrië, een van de laatste vrienden van het geïsoleerde land. Als Kim Jong-un die deur dichtgooit, is dat slecht nieuws.
Allereerst voor de Noord-Koreaanse bevolking, voor wie de levensomstandigheden zonder Chinese steun nog verder zal verslechteren. Maar ook voor de rest van de wereld. Want dan luistert Kim Jong-un naar niemand meer.