De vrijlating van de steenrijke Poetin-criticus Michail Chodorkovski biedt de Russische oppositie hoop. Het Westen zou zich inmiddels moeten afvragen of president Poetin, wiens invloed oneindig lijkt, wel zo’n geschikte vriend is.
‘Ik was liever in de gevangenis gebleven,’ zo verklaarde Maria Alyokhina van de provocerende punkrockers van Pussy Riot zondag tegen een Russische tv-verslaggever na haar vrijlating.
Maar ja, Vladimir Poetin beschikt. En dus worden zij, haar Pussy Riot-collega Nadezhda Tolokonnikova en naar schatting nog twintigduizend gevangenen deze dagen op straat gezet. Schijnbaar omdat Poetin over zijn hart strijkt.
Doorzichtig
Vorige week werd Poetins grootste rivaal Michail Chodorkovski vrijgelaten. Ooit was hij, op zijn veertigste, de rijkste man van het land. Maar toen hij de liberale oppositie financieel begon te steunen, draaide Poetin zijn duim omlaag: naar Siberië ermee.
De massale amnestie van Poetin is natuurlijk niet meer dan een doorzichtige pr-stunt, zo kort voor Kerst en enkele weken voor de Olympische Winterspelen in Sotsji. De president wil de wereld laten zien dat Rusland modern is en dat hij wel degelijk genade kent.
Niet voor eeuwig
Het gebaar van Poetin is een lichtpuntje voor de oppositie. Hoe hard de straffen ook zijn, eeuwig zijn ze niet.
En Chodorkovski belooft zich in te zetten voor de politieke gevangenen die nog opgesloten zitten, ergens op de koude vlaktes van Siberië of diep in de bossen van Karelië. Dat zij er nu een prominente medestander bij hebben – een met geld en goede connecties in het Westen – is een goede zaak.
Tsaar
Bovenal echter bewijst deze plotse grootmoedigheid van Poetin dat het Russische rechtssysteem is gebaseerd op de persoonlijke grillen van de machthebber, en niets te maken heeft met wetten die op democratische wijze tot stand zijn gekomen.
Het Westen moet zich afvragen of deze voormalige KGB-agent wel de strategische partner is met wie je goede afspraken kunt maken.
Hoe langer Poetin aan de macht is, hoe meer hij zich in de Russische machtstraditie plaatst. De mens wikt, de tsaar beschikt.