Het Midden-Oostenbeleid van het Westen moet drastisch veranderen. Niet langer moet de nadruk liggen op de stembus, maar vooral op de rechtsstaat en de mensenrechten. De wil van het volk heeft de regio weinig goeds gebracht.
De Amerikaan Francis Fukuyama kondigde na de val van de Muur de absolute overwinning van de liberale democratie aan. De liberale democratie zou in een hegeliaanse context het einde van de geschiedenis inluiden.
Het laatste bolwerk van het totalitarisme in Europa was ten val gebracht en daarmee had het westerse kapitalisme gewonnen. Fukuyama’s triomfalisme was onbegrensd.
Niet alleen in Europa maar wereldwijd zou de mensheid zich vrijwillig onderwerpen aan de liberale democratie, met de daarbij horende economische structuur – namelijk het kapitalisme.
Politieke islam
Zelfs de aanslagen van 9/11 waren voor Fukuyama geen aanleiding om zijn theorie over het einde van de geschiedenis te herzien.
Op 9/11 verklaarde een groep moslims het einde van de geschiedenis de oorlog. De politieke islam representeerde een nieuwe vorm van totalitarisme. Wat heeft de liberale democratie dan gewonnen? En over welke mensheid hebben we het?
De Amerikaanse oorlog in Irak tegen Saddam Hussein bracht een burgeroorlog voort die nog steeds bezig is. Elke week worden in Irak aanslagen gepleegd.
Verboden thema’s
De vrijheid van vrouwen wordt er ingeperkt. Er is wel vrijheid van meningsuiting, maar niemand mag traditie of religieuze zaken kritiseren. Vanzelf is er een soort conformisme tot stand gekomen waarbinnen flink wat thema’s verboden zijn.
Irak is een instabiel land. De liberale democratie is er ver te zoeken.
Afghanistan, dat is ook geen vrolijk verhaal. Het land zit klem tussen miljoenen Taliban die uit zowel Afghanistan als uit Pakistan komen.
Elke onderhandeling met de Taliban is een stap naar de beperking van vrijheden. Ondanks de aanwezigheid van de internationale troepenmacht in Afghanistan is van een liberale vrije samenleving geen sprake.
Groene Beweging
Natuurlijk leven Afghanen onder aanzienlijk betere condities vergeleken met het Talibantijdperk. Maar ook Afghanistan is een instabiel gevaarlijk land, waar wekelijks doden en gewonden vallen. Het is en blijft een oorlogsgebied.
De Groene Beweging in Iran was de enige sterke stroming in het Midden-Oosten die naar een soort liberale democratie streefde. In 2009 werd de Groene Beweging onderdrukt.
En nu nemen ze in Iran genoegen met president Rohani die een klein beetje vrijheid wil toestaan: de jongens mogen zich weer mooi gaan kleden en de zedenpolitie zal minder streng zijn. Of de politieke gevangenen worden vrijgelaten, weet niemand.
Gewapende conflicten
Van ‘weg met de dictator’ naar ‘lieve dictator geef ons een beetje vrijheid’. En het regime? Dat is een terroristische organisatie die in en buiten Iran dood en verderf zaait. Zie Syrië.
Ach, de Syrische doden spreken boekdelen. Het Syrische volk streeft niet naar een liberale democratie. Voorlopig is Syrië de arena van een wrede burgeroorlog.
Uit deze burgeroorlog zullen andere gewapende conflicten worden geboren. Het is bijna beledigend tegenover zo veel doden en gewonden om hier over de idealen van een liberale samenleving te spreken.
Vertrek
Egypte heeft een onbekwame fundamentalistische president die door Egyptenaren zelf aan de macht is gebracht. En nu willen ze hem afzetten. Als de Egyptenaren president Morsi kunnen afzetten, dan is de vraag of er überhaupt een gekozen president in Egypte kan regeren.
De volgende president kan weer door de massa van Moslimbroeders tot vertrek worden gedwongen. Ook Egypte dreigt in een burgeroorlog terecht te komen. De fundamentele vraag is of de democratie een zinvolle staatsvorm is voor Midden-Oosterse landen.
Blasfemie
Heeft stemmen zin als de gekozen persoon de tegenstanders uit het landsbestuur en de rechterlijke macht wil elimineren?
Deze blasfemische vraag wil ik scherp formuleren: is de democratie, gelet op de culturele en economische condities van sommige volkeren, een geschikt politiek regime? Het empirische antwoord luidt: nee, niet voor iedereen.
Wat moet het westerse beleid dan zijn? Moeten westerse landen niet langer de democratie propageren in het Midden-Oosten? Moeten ze despoten aan de macht brengen?
Mensenrechten
De democratie in het Midden-Oosten betekent nu zo ongeveer: het recht op een hel naar keuze.
Het heeft geen zin meer om in de Arabische islamitische landen een democratisch regime, gebaseerd op periodieke verkiezingen, als uitgangspunt te nemen. Maar het Westen moet ook de tirannie niet als vertrekpunt nemen.
Wat zit daartussen? De rechtsstaat en de mensenrechten. Het Westen moet zich richten op het institutionaliseren van de beginselen van de rechtsstaat en de mensenrechten. Deze institutionalisering brengt een cultuur voort die het volk naar een democratisch regime zal bewegen.
Drastisch veranderen
De beginselen die moeten worden geïnstitutionaliseerd zijn: een onafhankelijke, onpartijdige rechter, vrouwenrechten, corruptiebestrijding, rechtsgelijkheid, rechtszekerheid, de bescherming van minderheden, vrouwenrechten, vrijheid van meningsuiting et cetera.
Het Midden-Oostenbeleid van het Westen moet drastisch veranderen. Niet langer moet de nadruk liggen op de stembus, maar vooral op de rechtsstaat en de mensenrechten.
De wil van het volk in het Midden-Oosten heeft tot op heden weinig goeds gebracht.