Eens per jaar mogen Russen op televisie ‘interessante’ vragen stellen aan hun president Vladimir Poetin. Het opmerkelijke video-optreden van Edward Snowden in deze Poetin-show toont vooral aan dat hij zich laat gebruiken door de propagandamachine van het Kremlin.
Eens per jaar doet Vladimir Poetin net alsof hij verantwoording aflegt aan zijn volk. In een urenlange gelikte televisieshow beantwoordt de Russische president vragen van burgers.
Elke Rus kan bellen of mailen met een vraag aan hun leider, de ‘meest interessante’ vragen worden live voorgelegd aan Poetin. De vragen worden natuurlijk wel gefilterd. Een fraai staaltje van fop-openheid.
Afgelopen donderdag pakte Poetin uit met een special guest: klokkenluider Edward Snowden, die in Rusland woont om vervolging in de Verenigde Staten te ontlopen.
Gênant
Snowden bracht vertrouwelijke informatie naar buiten over het verzamelen van bel- en internetgegevens door zijn werkgever veiligheidsdienst NSA. Het maakte hem een held van het vrije woord in de ogen van zijn fans, een landverrader volgens anderen.
‘Onderschept, bewaart of analyseert de Russische staat communicatiegegevens van miljoenen burgers?’ mocht Snowden aan Poetin vragen.
Poetin: ‘Wij hebben geen enorm onderscheppingssysteem, en volgens onze wet mag dat ook niet bestaan. Onze geheime dienst wordt, God zij dank, streng gecontroleerd door de wet en is goed gereguleerd.’
Zo, kwestie afgehandeld.
Ik
Snowden schreef na afloop een artikel – waarin het woord ‘ik’ opvallend vaak voorkomt – in The Guardian, het linkse Britse dagblad dat zijn spreekbuis is, dat hij met zijn ‘ondervraging’ een publiek debat in Rusland is begonnen.
Het debat over de geheime dienst en vrijheid van meningsuiting is in Rusland inderdaad vrij beperkt. Dat is echter niet omdat er, zoals Edward Snowden blijkbaar denkt, nog geen Edward Snowden is opgestaan.
Vermoord, vergiftigd
De Amerikaan had zijn ene vraag aan Poetin beter kunnen gebruiken om de president te vragen wat er precies is gebeurd met Russische klokkenluiders en dissidenten als Alexei Navalny (blogger, huisarrest), Michail Chodorkovski (ondernemer, zat acht jaar lang vast), Anna Politkovskaja (journalist, vermoord) of Alexander Litvinenko (KGB’er, vergiftigd).
Toch onthulde Snowden opnieuw iets: dat hij zich in zijn drang naar aandacht op gênante wijze laat gebruiken door Poetins propagandamachine.