Er waren redenen genoeg voor een passagiersvliegtuig om het Oekraïense luchtruim te mijden. Luchtverkeerswetten worden niet nageleefd in oorlogsgebied.
Waarom koos Malaysia Airlines donderdag niet een veilige omweg voor vlucht MH17? Waarom moest de Boeing 777 met 283 passagiers en 15 bemanningsleden over een oorlogsgebied?
Er waren minstens drie redenen om dit gebied te mijden.
1) In de oorlog tussen Oekraïne en de pro-Russische separatisten werd de voorbije weken steeds nadrukkelijker de luchtmacht ingezet. Oekraïne en Rusland verplaatsten daarom hun ‘Grizzly’-raketsystemen (Sa-17 Buk) naar het grensgebied. Separatisten schepten al weken geleden op dat zij met de overval op een luchtmachtbasis dergelijke systemen op de Oekraïense strijdkrachten hadden buitgemaakt.
2) Op maandag 14 juli schoten de rebellen een vrachttoestel AN-26 op een hoogte van 21.000 voet (ruim 6.000 meter) uit de lucht. Weliswaar gebeurde dat met een minder geavanceerd raketsysteem, maar toch. De bewering van Malaysia Airways dat 33.000 voet een tot dusver veilige hoogte was en dat MH17 niet boven oorlogsgebied vloog, is onjuist. De Grizzly-raketten hebben een bereik tot 78.000 voet.
3) Er zijn berichten dat Russische verkeersvliegtuigen tussen Moskou of Sint-Petersburg en Simferopol op de door Rusland geannexeerde Krim sinds enkele dagen niet meer over het oosten van Oekraïne vlogen. Ze maakten wijselijk een omweg. Sommige westerse maatschappijen deden dat ook al. Beter ‘safe’ dan ‘sorry’.
Herkenbaar
Malaysia Airlines en diverse andere maatschappijen kozen nog steeds de korte route. Zij waanden zich veilig op een hoogte van 10 kilometer. Ze dachten dat hun toestellen op de militaire radarsystemen herkenbaar waren als verkeersvliegtuigen, want ze zonden immers een transponder-signaal uit.
Als alles vlekkeloos werkt, ziet een militair analist dat signaal en concludeert meteen dat een verkeersvliegtuig nadert. Maar in een wanordelijke oorlog werkt niets vlekkeloos.
Kostenbesparing
Het is te makkelijk om te zeggen dat luchtvaartmaatschappijen altijd voor de goedkoopste oplossing kiezen en hun piloten dwingen om met het oog op de brandstofmeters een zo kort mogelijke route te kiezen.
Uiteindelijk vaagt een vliegramp elke kostenbesparing weg en er is geen luchtvaartdirectie die zich dat niet realiseert. Vraag 1 voor de onderzoekers van deze catastrofe: waardoor werd het Grizzly-gevaar weggeredeneerd?