Er wacht een grote uitdaging om de achtergestelde, soms achterlijke volkeren in Afghanistan te verenigen. Het Westen moet vooral niet terugvallen in koloniale wijsheden.
Eindelijk zijn ze eruit in Kabul. Afghanistan staat aan de vooravond van grote veranderingen. Een paar maanden geleden waren er presidentsverkiezingen, maar de twee rivalen konden het niet eens worden.
Een van de kandidaten, Abdullah Abdullah, betwiste terecht de uitslag van de verkiezingen: er zou zijn gefraudeerd. Dit camoufleert slechts het werkelijke probleem van dit land, namelijk dat de Afghaanse natie niet bestaat.
Nationale illusie
Het Afghaanse volk is een fictie. Al bijna tweehonderd jaar wordt daar met geweld een nationale illusie in stand gehouden. Afghanistan bestaat uit verschillende volkeren en stammen. Iedereen voelt zich in de eerste plaats verbonden met zijn eigen groep.
De Pashtunse rebellen hebben ooit Afghanistan opgericht. Zij wilden van meet af aan andere groepen onderwerpen. Gaandeweg veroverden zij gebieden die niet toebehoorden aan de Pashtunse stammen: Hazara-gebieden, Oezbeek-gebieden, Harat en andere Tadzjiekse gebieden.
Stammenstrijd
Met veroveringen van andere gebieden en de brute onderdrukking wisten de Pashtun Afghanistan op te richten. De steun van Groot-Brittannië aan de Pashtun was onontbeerlijk voor de totstandkoming van Afghanistan.
De Afghaanse koningen behoorden eveneens tot de Pashtun-stammen. Het ideologische conflict in de jaren tachtig van de vorige eeuw uitgezonderd, ging het altijd om een strijd tussen de stammen.
Amerikaanse steun aan de Afghaanse mujahedin in de oorlog tegen de Sovjet-Unie ging vooral naar de Pashtun. Grote machten koesteren altijd de wilden, terwijl dat bepaald niet de meest vooruitstrevende stammen van Afghanistan en Pakistan zijn. Ze lopen er een paar honderd jaar achter.
Achterlijk
Er lopen daar niet alleen achtergestelde, maar ook achterlijke mensen rond. Niet voor niets komen de meeste Taliban uit Pashtun-gebied. De Pashtun zijn de oprichters en de leiders van Taliban. En de belangrijkste Pashtun-stammen steunden Al-Qa’ida en Osama bin Laden.
Ook in de herfst van 2001 kozen de Verenigde Staten en Groot-Brittannië bij de bevrijding van Afghanistan ervoor om de toekomstige macht over te dragen aan de Pashtun. Er heerst in Europa een irrationeel geloof dat de Britten, vanwege hun koloniale verleden, perfect kunnen inschatten hoe het Westen zich moet gedragen in de islamitische landen.
Ontsnapt
Dit is onzin. De Britten hebben noch in Irak, noch in Afghanistan, Iran en Syrië een oplossing kunnen aandragen. Net als de Pashtun zitten ze gevangen in een koloniale geschiedenis die al lang niet meer bestaat.
De eenzijdige machtsoverdracht aan de Pashtun in 2001 heeft in Afghanistan tot grote problemen geleid. Niettemin zijn de Afghanen ontsnapt aan een burgeroorlog tussen Pashtun en niet-Pashtun. Het is de Amerikaanse diplomaten gelukt om een werkbare oplossing te bedenken. Dat was anders in 2001.
De Verenigde Staten hielden in 2001 de Afghanen het Amerikaanse presidentiële systeem als voorbeeld voor. Dus een sterke president die regeert met vergaande bevoegdheden. Daartegenover staat een onafhankelijk een sterk parlement.
Superminister
De Amerikaanse adviseurs dachten een verdeeld land behoefte heeft aan een sterke president. Een besluitvaardige president zou een betrouwbare bondgenoot zijn in de strijd tegen Taliban en Al-Qa’da. Die constructie was verkeerd. Waar etnische verdeeldheid bestaat, moet de macht worden gedeeld, op alle niveaus.
Daarom hebben ze nu in Kabul een akkoord bereikt over de hervorming van de Grondwet. Ze willen twee machtscentra creëren: de president, en een superminister die leiding geeft aan de ministerraad. Het zou me niet verbazen als ze later het Franse constitutionele model als uitgangspunt nemen: een president met een premier.
De tweede man van Afghanistan moet dan behoren tot het andere kamp, dat van de niet-Pashtun. Als later een niet-Pashtun tot president wordt gekozen, moet de tweede man juist een Pashtun zijn.
NAVO
Ze moeten dan samenwerking zoeken met andere etnische groepen die op een of andere manier binnen hun kamp vallen. En zo is de weg vrij om het veiligheidsverdrag tussen Amerika en Afghanistan te tekenen.
Dit verdrag maakt de aanwezigheid van de Amerikaanse troepen in Afghanistan mogelijk. Tegelijkertijd gaat Afghanistan met de NAVO en ander internationale organisaties afspraken maken op het gebied van veiligheid en wederopbouw.
Taliban die dachten dat ze in de zomer van 2015 Kabul zouden kunnen veroveren, zitten nu in de bergen van Pakistan uit woede aan hun baarden te trekken.
Vreemd
De politici in Kabul moeten moed tonen en de Britse fout uit het verleden rechtzetten. Afghanistan moet een federatieve staat worden. De nationale verdeeldheid onder de verschillende volkeren moet haar weerklank vinden in het constitutionele bestel.
Dit klinkt vreemd, omdat geen land effectief kan worden bestuurd op basis van verdeeldheid. Het is een paradox, een schijnbare tegenstelling. Uiteindelijk moet de politieke macht een afspiegeling zijn van de werkelijkheid van het alledaagse leven.
De politieke macht die correspondeert met de werkelijkheid kan verzoenend werken en verschillende groepen dichter bij elkaar brengen. Het federalisme neemt de mogelijkheid van onderdrukking weg bij een specifieke groep.
Afghanistan moet een federale staat worden.