Deze week maken zo’n tweehonderd miljoen Chinezen een plezierreis. De enorme economische activiteit die daardoor ontstaat, is onmisbaar – zowel in China als in de rest van de wereld.
Elk jaar op 1 oktober is het in China National Day, waarbij de stichting van de Volksrepubliek in 1949 wordt gevierd. De meeste Chinezen zijn dan zeven aaneengesloten dagen vrij, al moeten zij in de weekenden rond deze nationale vakantie wel ter compensatie twee zondagen werken.
Naar schatting gebruiken meer dan tweehonderd miljoen Chinezen deze Gouden Week om een reisje te ondernemen. Niet per se naar hun familie, zoals met Chinees Nieuwjaar, die andere Gouden Week. Maar een pleziertrip.
Geen pretje
Op de weg, op stations en op vliegvelden is het nu een chaos. En ook een bezoek aan een toeristische attractie is momenteel vanwege de drukte geen pretje. Van vakantiespreiding hebben ze in China nog niet gehoord.
Naarmate de welvaart toeneemt, kunnen meer Chinezen zich een reis naar het buitenland veroorloven. Vorig jaar ondernamen voor het eerst meer dan honderd miljoen Chinezen een buitenlandse reis. Dit jaar zal dat aantal naar verwachting opnieuw zijn gegroeid.
Omdat ze steeds verder reizen, langer van huis zijn en gewoonweg meer geld op zak hebben om inkopen te doen, nemen hun bestedingen toe: zo’n 229 miljard dollar in 2015. Dat is 23 procent meer dan het jaar ervoor, blijkt uit gegevens van de Wereld Toerisme Organisatie.
De toeristenbranche wrijft zich in de handen bij de wassende stroom Chinese toeristen. De dubbelcijferige groei uit de afgelopen periode wordt geëxtrapoleerd tot het nauwelijks te bevatten getal van 234 miljoen buitenlandse reizen over vijf jaar, samen goed voor 442 miljard dollar aan bestedingen in het buitenland.
Zo komt het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen aan het getal van 810.000 Chinese toeristen die in 2020 Nederland zullen bezoeken.
Dat heeft alles te maken met de groei van de Chinese middenklasse. Die groeit, berekende McKinsey eerder dit jaar, van 47 miljoen Chinezen in 2010 tot 472 miljoen in 2020.
Reislust
Toch is het de vraag of die groei van de Chinese reislust wel aanhoudt. In de maand augustus liet de Chinese markt voor het eerst een daling van het aantal geboekte buitenlandse reizen zien: -8 procent ten opzichte van augustus 2014. Over de eerste drie weken van september nam die daling verder toe: -14 procent.
Voor zover Chinezen nog wel een buitenlandse reis ondernemen, blijven ze dichter bij huis. Bestemmingen in Europa en de Verenigde Staten zijn het zwaarst getroffen, meldt ForwardKeys, een Spaans onderzoeksbureau voor de toeristische sector.
Het lijkt er niet op dat die trend snel keert. Buitenlandse reizen worden doorgaans twee à drie maanden van tevoren geboekt. Maar de prijzen voor een vliegreis vanuit Peking of Sjanghai naar New York of Parijs rond het einde van dit kalenderjaar zijn vooralsnog lager dan vorig jaar, hetgeen duidt op lege stoelen.
Droomreis
Waarom ziet de Chinese toerist af van zijn droomreis? De devaluatie van de yuan, wordt genoemd als verklaring. Inderdaad verlaagde de centrale bank in augustus de koers van de yuan met ruim drie procent ten opzichte van de dollar en vijf procent ten opzichte van de euro. Maar dit is geen afdoende verklaring. Chinezen krijgen momenteel meer waar voor hun yuan dan ooit tevoren. Ondanks de devaluatie nog altijd veel meer dan een jaar geleden.
Ook de Chinese beurskrach wordt genoemd – en daarmee komen we dichter in de buurt van de waarheid. Er zijn zo’n tachtig miljoen particuliere beleggers in China en je mag aannemen dat die vooral uit de middenklasse en de groep echt rijken afkomstig zijn.
Hand op de knip
Zij zagen de afgelopen weken miljarden yuans aan beurswaarde verdampen. Maar vergeleken met de koersen een jaar geleden staan ze er nog altijd florissant voor.
Het statistiekbureau kent het begrip niet, maar het lijkt er haast op dat de beurskrach en de aanhoudende mineurstemming over de Chinese economie tot een lager consumentenvertrouwen hebben geleid.
Dat zou slecht nieuws zijn. Niet alleen voor luchtvaartmaatschappijen, hotels en winkels voor luxeproducten hier, maar primair voor de Chinese economie zelf, want die moet het steeds meer hebben van binnenlandse bestedingen. Als de Chinese consument de hand op de knip houdt, zal de economische motor nog langzamer gaan draaien.