Er wordt veel geschreven over de oorzaken van de problemen die winkelketens V&D en Blokker teisteren. Maar wie zijn de mannen en vrouwen die verantwoordelijk zijn of waren bij deze bedrijven?
V&D en Blokker lijken even te zijn gered, maar de problemen zijn nog niet voorbij. De afgelopen dagen zijn veel zaken genoemd die de malaise zouden hebben veroorzaakt.
De financiële crisis en de bezuinigingen van het kabinet hebben ervoor gezorgd dat consumenten steeds meer de hand op de knip houden. Prijsvechters als Action en Primark floreren daardoor. Anderen, zoals de Bijenkorf, kiezen juist voor het duurdere segment. V&D en Blokker werden zo links en rechts ingehaald en lijken nu reddeloos achter te zijn gebleven in het middensegment. Waarom grepen deze bedrijven niet eerder in? Wie hebben de touwtjes in handen bij deze bedrijven?
De problemen zijn misschien vergelijkbaar, qua bedrijfsvoeringsstructuur zijn V&D en Blokker lastig te vergelijken. De Blokker holding is nog altijd in handen van de familie Blokker, terwijl V&D sinds 2010 eigendom is van de private investeerdersgroep Sun European Partners, onderdeel van Sun Capital Partners.
Het was Anton Dreesmann, kleinzoon en naamgenoot van mede-oprichter Anton Dreesmann, die begin jaren zeventig aan de grote opbouw begon van de grote warenhuizenketen zoals wij V&D nu kennen. In die tijd was V&D een toonaangevend warenhuis waar veel te zien en te beleven was.
Vendex International
In 1982 groeit het bedrijf uit tot een conglomeraat dat de naam Vendex International krijgt. Dreesmann treedt in 1988 vanwege gezondheidsredenen af als directeur van Vendex, waarna hij wordt opgevolgd door zijn naaste medewerker A.J. Verhoeff.
Ook in die periode wordt er een reorganisatie doorgevoerd die niet goed uitpakte. Toch worden de Vendex-managers beloond als Vendex International in 1995 naar de beurs gaat. Vendex en Koninklijke Bijenkorf Beheer (KBB) gaan in 1999 samen op in een conglomeraat dat we vanaf 2006 kennen als Maxeda.
Investeerders
Vanaf 2004 komen de groepen (buitenlandse) investeerders af op de holding waartoe niet alleen V&D en de Bijenkorf, maar ook Hunkemöller, Perry Sport, HEMA, Kijkshop en vele anderen behoorden. De private equity-investeerders verkopen het vastgoed en stoten vervolgens stuk voor stuk de onderdelen af.
In 2010 wordt V&D verkocht aan de huidige eigenaar Sun European Partners, onderdeel van de Amerikaanse investeerdersgroep Sun Capital Partners.
Huidige problemen
Het is te simpel om te zeggen dat de huidige bestuurders het helemaal verknald hebben. De problemen bij V&D spelen al veel langer. Toen de Belg Dirk Goeminne in 2004 directievoorzitter werd bij V&D zei hij ‘een beetje triest’ te worden van de winkels die hij incognito had bezocht. Ook maken de economische crisis en verandering van consumentenbestedingen het er niet makkelijker op.
Toch is wel duidelijk dat Sun Capital de afgelopen jaren cruciale inschattingsfouten heeft gemaakt. De V&D Group stond er veel slechter voor dan de Amerikaanse rekenmeesters moeten hebben gedacht. Het bedrijf heeft de rente aan de investeerders betaald (jaarlijks een kleine 4 miljoen), maar aan aflossen kwam het niet toe. Laat staan dat er geld was om serieus te investeren in de warenhuizen, marketing of een online-strategie.
Mislukte ombouwstrategie
Oud-Bijenkorf-topman Jacob de Jonge werd begin 2013 aangetrokken om van de rode weer zwarte cijfers te maken. De Jonge zette een ombouwstrategie op touw volgens het shop-in-shop-model. Maar De Jonge slaagde niet en stapte afgelopen zomer alweer op. Zijn plek werd tijdelijk opgevolgd door Donald V. Roach. De Amerikaan Roach is de CFO van Sun Capital en heeft volgens de website van het bedrijf 29 jaar ervaring in finance- en management-functies.
Ook inkoopdirecteur Jacco van der Steen stapte eind vorig jaar op en financieel directeur Carmen Velthuis vertrekt eind deze maand. Directeur planning en sourcing, Remco Boerefijn, verliet het bedrijf al eerder vorig jaar. Velthuis wordt opgevolgd door oud-Bijenkorf-man Jack Zantman. Per 1 maart wordt John van der Ent, die ooit bij V&D begon als management trainee, de nieuwe CEO van het bedrijf. John Cooper wordt de nieuwe directeur planning en Lilian Vos inkoopdirecteur. De meeste mannen en vrouw die verantwoordelijk waren voor de mislukte ombouwstrategie hebben het schip dus verlaten.
Blokker
De winkelketen Blokker, in 1896 opgericht door Jacob en Saapke Blokker, is nog altijd eigendom van de familie Blokker. De huidige bestuursvoorzitter van de Blokker Holding, Roland Palmer, is de achterkleinzoon van oprichter Jacob Blokker. Palmer is de neef van Jaap Blokker die in 2011 overleed.
Jaap Blokker werkte vanaf zijn twaalfde jaar in de Blokker-winkels en was van 1976 tot zijn overlijden bestuursvoorzitter van het bedrijf. Samen met zijn broer Albert, die afgelopen voorjaar uit de raad van bestuur stapte, wordt Jaap Blokker gezien als de man achter het Blokker-succes. De broers bouwden het concern uit van een middelgroot-bedrijf met veertig filialen tot een internationaal bedrijf met bijna 3.000 winkels, 26.000 medewerkers en een omzet van ruim 2,5 miljard euro.
Maar Blokker teert al geruime tijd op dat succes uit het verleden, terwijl de financiële resultaten steeds slechter worden. Wie zijn daar, naast Blokker-nazaat Palmer nog meer verantwoordelijk voor?
Een andere opvallende naam in de raad van bestuur is die van Thomas Smit. Hij is de zoon van Bart Smit die de bekende speelgoedwinkel oprichtte die sinds 1985 onderdeel is van het Blokker-concern. Vice-voorzitter in de raad van bestuur en operationeel directeur is Theo de Kool die in 2013 overkwam van groentemultinational Univeg. De Kool werd aangetrokken om het toen al kwakkelende Blokker uit het dal te halen.
Geen vernieuwing
Hoewel de situatie van Blokker niet zo penibel is als die bij V&D moest het concern deze week toch zeer ingrijpende maatregelen nemen. In totaal zullen 440 werknemers hun baan bij Blokker verliezen. Dat is zo’n 6 procent van het totale aantal medewerkers. Volgens Blokker is de vermindering van het aantal banen nodig omdat de omzetten in de winkels dalen. De winkelketen trekt minder publiek en consumenten geven minder uit. Die problemen zullen ze bij V&D ook maar al te goed kennen.
Met dat gegeven lijkt de structuur van de bedrijfsvoering niet uit te maken. Zowel de rekenmeesters van Sun Capital als de behoudende Blokkers vergaten in veranderende tijden structurele vernieuwingen door te voeren. Daarom is de toekomst van deze oer-Hollandse winkelketens nu ongewis.