Elsevier-onderzoek: in deze buurten is het goed wonen

De beste buurten zijn te vinden in Laren, Velsen-Zuid en Bussum. Maar ook Streefkerk, Friese Meren en Hoogeveen hebben relatief veel te bieden. Alle 6.674 buurten in Nederland beoordeeld op woongenot.

Arthur van Leeuwen schreef dit artikel samen met Ruud Deijkers.

Gooiser dan het Gooi is het in de Larense buurt Zwarte Berg. Zo ongeveer alles wat de gemiddelde Nederlander zich voorstelt bij een woonparadijs, is daar voorhanden. Smaakvolle villa’s, niet zelden van het formaat landhuis, met rijke historie, eeuwenoude beuken in een ruime, groene en parkachtige entourage, met een bevolking die zich in harmonie met de omgeving weet. Jammer dat inbrekers ook snappen wat  de beste buurten zijn.

Laren-Zwarte Berg is de beste buurt van Nederland. Op de tweede plaats volgt de Rijkersparkbuurt in Velsen-Zuid, tegen Bloemendaal aan. Tien minuten fietsen van de befaamde hockey- en cricketvelden aldaar. Derde buurt is Ooster­eng, opnieuw in Laren.

Waar is het goed wonen? Vergelijk alle 393 gemeenten op bestegemeenten.elsevier.nl >

Deze drie voeren een Top-50 van buurten aan, opgesteld door Bureau Louter voor ­Elsevier in het kader van het onderzoek Beste buurten & gemeenten. Daarvoor zijn in totaal 6.674 buurten met meer dan 500 inwoners beoordeeld op het potentiële woongenot.

In de Top-50 is het Gooi vertegenwoordigd met zeventien buurten. De strook ‘achter de duinen’ van Noord- en Zuid-Holland telt in totaal veertien buurten in de ranglijst, zoals onder meer in Bergen, Bloemendaal en Wassenaar. Van de steden is vooral Amsterdam sterk aanwezig met vijf buurten, waarvan de Apollobuurt het hoogst is genoteerd op een 15de plaats.

Amersfoort heeft vier buurten in de ranglijst staan, met de Oranjelaan als eerste op de 11de plek. Ook erkend fraaie buurten als die rond het Wilhelminapark in Utrecht en Den Hout in Haarlem horen erbij. Rozendaal, nu drie keer uitgeroepen tot beste gemeente vormt zelf één buurt in het onderzoek, en haalt daarmee de 39ste plaats.

Beste buurt per provincie

Aardige buren

Welke kwaliteiten moet een buurt herbergen om in de Top-50 te belanden, wanneer is het ergens prettig wonen? Het antwoord zou simpelweg kunnen luiden: mooi huis, rustig wijkje, aardige buren. Dat is nauwkeuriger af te lezen aan de scores op onderdelen, zoals die te vinden zijn naast de ranglijst.

Drie algemene typeringen brengen de kwaliteiten van de woonomgeving  in beeld: ‘Ambiance’, ‘Groen-blauw’ en ‘Harmonie’. Op elk van die drie kan een buurt scores halen van 1 tot en met 5. In de ranglijst staat oranje voor ‘goed’, en grijs – in een enkel geval – voor ‘minder’.

Om allereerst de ‘Ambiance’ te beoordelen, is nagegaan of de buurt in de nabijheid ligt van musea, theaters of andere voorzieningen voor podiumkunsten. Daarnaast telt het aanbod van ‘luxe’ winkels, cafés en restaurants in de naaste omgeving mee. Belangrijk is ook of er sprake is van een historisch decor dan wel oude binnenstad.

Het criterium ‘Groen-blauw’ staat voor de aanwezigheid of nabijheid van parken en plantsoenen, bos en natuur, meren en plassen en natuurlijk zee en strand. In de Top-50 is dan ook nauwelijks een wijk te vinden die niet rijk gezegend is met bomen. Zelfs nummer 34, de buurt rond het Amsterdamse Zuid WTC, kan goed meekomen als het om groen gaat, al gedijt tussen de kantoorkolossen aan de A10 geen boom.

Het derde criterium is de ‘Harmonie’ tussen de bewoners van een buurt, ofwel het leefklimaat. Een hoge score betekent dat de inwoners weinig overlast ondervinden van rommel op straat, van buren en jongeren, stank of herrie.

Ook weinig misdaad telt mee. Daarnaast is gekeken naar de samenstelling van de bevolking: de verhouding tussen hogere inkomens, middeninkomens en uitkeringsontvangers. En hoe de burger die verhouding ervaart en beoordeelt.

Voor het onderzoek is gebruikgemaakt van uiteenlopende bronnen, zoals het Centraal Bureau voor de Statistiek. Dat berekent onder meer de afstanden tot vele voorzieningen en het vraagt ook periodiek inwoners naar hun ervaringen met de buurt. Om na te gaan wat Nederlanders wel en niet belangrijk vinden in hun woonomgeving, hielden Bureau Louter en Elsevier eerder een uitgebreide enquête onder 6.700 Nederlanders.

De precieze beschrijving van de bronnen, indicatoren en berekening is te vinden in de ‘Toelichting op het onderzoek Beste buurten & gemeenten’ op de website bestegemeenten.elsevier.nl.

Stadse kwaal

Niet al die ‘goede’ buurten in de Top-50 halen hoge cijfers over de volle breedte van de beoordeling. Aan de grijze stippen (zie de ranglijst hiernaast) is een typisch stadse kwaal te herkennen: de Amsterdamse buurten halen consequent lage scores op het onderdeel ‘Harmonie’. Ofwel, de overlast van een grote stad – vuil, herrie, misdaad – blijft.

Hetzelfde geldt voor Utrecht. Alleen de buurt Oranjelaan in Amersfoort haalt netjes nog drie oranje stippen. De enige andere ‘onvoldoende’ in de Top-50 gaat verder naar de buurt Sijsjesberg in Huizen. Daar ontbreekt het aan een historisch decor.

Welke buurten blinken nu uit per onderdeel? Dat levert voor ‘Ambiance’ een overwinning op voor de oude binnenstad van Amsterdam, de Burgwallen-Oude Zijde. Dat is het gebied tussen Dam en Rokin tot aan de Nieuwmarkt, en van Centraal Station tot aan de Amstel bij De Munt – inderdaad, met de beruchte Wallen. Op de ranglijst ‘Ambiance’ van alle buurten in Nederland zijn de eerste dertig plaatsen voor Amsterdam. Voor de top-10 telt één buurt per gemeente.

Streefkerk in de gemeente Molenwaard: als het gaat om harmonie

Zo staat de Binnenstad van Maastricht op de 2de plaats, maar wel nadat dertig Amsterdamse buurten zijn voorgegaan. De Top-10 bewijst wat iedere toerist kan bevestigen: de charme van een historische binnenstad is moeilijk te weerstaan.
De Top-10 ‘Groen-blauw’, oases in een verstedelijkt land, biedt een even herkenbaar beeld. Vijf buurten liggen nabij de Noordzee, de duinen en het strand. En mocht het strand iets verderop liggen, dan voert er wel een ‘Zeeweg’ heen, zoals in het Noord-Hollandse Bergen.

Gaat het om ‘Harmonie’, dan is het de beurt aan meer landelijke gemeenten. De toevoeging ‘verspreid’ geeft aan dat het  in zes gevallen om relatief dunbevolkt buitengebied gaat. Streefkerk, in de gemeente Molenwaard gelegen in de Zuid-Hollandse Alblasserwaard, voert de nationale Top-10 aan van harmonieuze buurten.

Niet ver daarvandaan ligt Noordeloos, een dorp in de gemeente Giessenlanden. Verder staan drie Gelderse en drie Overijsselse gemeenten met een buurt in de Top-10. Voor een kleine meerderheid van de buurten geldt dat ze liggen in de Biblebelt, van de Alblasserwaard tot ver in Overijssel.

Een keerzijde is er ook: de 15 buurten waar de harmonie het verst te zoeken is, liggen alle in Den Haag en Rotterdam. In Den Haag zijn dat de Schildersbuurt, Transvaal en Moerwijk en in Rotterdam gaat het om Zuid en een deel van West.

Prestigeslag

De nationale competitie laat al stevige concurrentie zien van verscheidene buurten binnen één gemeente, zoals in Laren of Amsterdam. Maar Elsevier scherpt de prestigeslag verder aan. Bureau Louter berekende daartoe welke buurt wint in de eigen regio, dat wil zeggen: de hoogste score haalt vergeleken met omliggende buurten binnen een reisafstand van een half uur, dan wel 35 kilometer.

Dat is de ­afstand waarbinnen 90 procent van de mensen verhuist. En voor wie, zoals een expat, weet dat hij voor een mooi stulpje in Laren, Wassenaar of Bloemendaal moet zijn, is er de microvergelijking van buurten binnen de gemeente.

Laren-Zwarte Berg doorstaat de test, en blijft ook in de eigen regio winnaar. Maar de nummers 2 en 3 zijn De Paauw en het ‘dunbevolkte’ Duinrell-Wassenaarseslag. En dan volgt nog eens Drie Papegaaien op een 5de plaats.  In de nationale competitie kwamen deze drie niet verder dan respectievelijk een 32ste, 31ste en 47ste plaats – hetgeen betekent dat Wassenaar als woonoord in de ­regio Den Haag bijna onverslaanbaar is binnen een  zoekgebied van een half uur reis­afstand.

Dat blijkt des te meer uit de lagere regionen in de Top-50. Daar figureren nu nog eens twee Wassenaarse buurten die een sprong naar boven maken. Nieuw-Wassenaar, nummer 40, haalde in de nationale competitie slechts een 120ste plaats. En De Kieviet, hier nummer 48, is in nationaal verband 124ste.

Op dezelfde wijze vallen vier buurten op in Den Haag, dat als gemeente niet in de nationale Top-50 voorkomt. Dat zijn de Nassaubuurt, Arendsdorp, Westbroekpark en de buurt met het Van Stolkpark en de Scheveningse Bosjes. Geen van de laatste drie haalde zelfs de top-100. Zo komen dus minder bekende buurten boven als aantrekkelijk alternatief binnen de regio Den Haag.

Het omgekeerde gebeurt in Amsterdam.  Daar komen drie buurten – rond de Willemsparkweg, het Museumkwartier en rond Station-Zuid WTC – lager uit dan in de nationale competitie. Binnen de regio Amsterdam zijn ze dus minder concurrerend dan de Apollobuurt. Die handhaaft zich, kennelijk toch exclusiever, op de 16de plaats.

Fietsafstand

Zo’n driekwart van de mensen verhuist binnen fietsafstand, maximaal 10 kilometer. Zou een koper een huis in een aantrekkelijke buurt zoeken binnen dit beperkter territoir, dan zou de Nassaubuurt zelfs als nationale nummer 3 eindigen. Vergeleken met alle Haagse buurten heeft de Nassaubuurt binnen 10 kilometer meer te bieden. Nog zo’n buurt met onvermoede kwaliteiten blijkt de Oranjelaan in Amersfoort te zijn, de nationale nummer 1.

Staatsliedenwijk in Barneveld is nummer 1 als ‘praktisch buurtje’

Gaat het alleen om de aanwezigheid van theaters, musea en concertzalen en chique winkels, dan concurreren de grote steden en provinciesteden om het hardst. Het Centrum van Deventer, nationaal nummer 165, staat nu met vier andere Deventer buurten te boek als een goede tip in eigen omgeving. Goed om te weten voor mensen die zoeken naar een tweede huis, dan wel ‘pensionado’s’ die zich ergens ‘buiten’ willen vestigen. Bijvoorbeeld rond Deventer.

Voor veel stedelingen die naar buiten trekken, geldt dat zij dan toch wel de basisvoorzieningen – winkels, een dokter, een apotheek – bij de hand willen hebben. De Top-20 ‘Praktische buurtjes’ op deze pagina toont de buurten die, op hooguit 10 kilometer afstand dus, het beste aanbod van basisvoorzieningen laten zien. Daar staan buurten in Barneveld bij, maar ook in Súdwest-Fryslân en de Friese Meren. Zo ook in het Drentse Hoogeveen, Horst aan de Maas en het Centrum van Epe.

Voor de inwoners en omwonenden zal dat geen groot nieuws zijn – het gaat om regionale kernen met een relatief ‘leeg’ ommeland, dus weten ze precies waar welke winkels zijn, wie de dokter is en of er een basisschool in de buurt is.

Maar wie langs de Veluwezoom een nieuw domicilie zoekt, in de omgeving van de Friese Meren of juist in het stille Drenthe, ziet nu in elk geval waar de basisvoorzieningen het best op orde zijn. Even op de fiets, en ze zijn er.

Elsevier nummer 26, 27 juni 2015