Het gaat bergafwaarts met de bouwsector en de huizenmarkt. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zijn de huizenprijzen in Nederland sinds het begin van de crisis vier jaar geleden sterker gedaald dan het gemiddelde in de Europese Unie (EU). Een dramatische toestand voor miljoenen burgers.
Elke dag zien we in onze omgeving hoe families economische schade lijden als gevolg van de dalende huizenprijzen. De prijzen daalden gemiddeld 4 procent per jaar, terwijl het gemiddelde in de EU al drie jaar stabiel is, aldus het CBS.
Nederland behoort nu tot topdrie van Europese landen waar het slecht gaat met de huizenmarkt: ‘In Nederland en Spanje zijn de huizenprijzen sinds de financiële crisis blijven dalen. In het Verenigd Koninkrijk hebben de prijzen zich inmiddels hersteld. In Duitsland lijkt de crisis weinig effect te hebben gehad op de huizenprijzen.’
Dit waren enkele conclusies die de CBS verbindt aan de Europese statistieken van de huizenmarkt.
Het slop
Wat heeft de Nederlandse politiek gedaan om de crisis van de huizenmarkt te beëindigen? Hebben ze in Den Haag maatregelen genomen om de huizenmarkt uit het slop te trekken? Er is nog een onthutsend rapport.
‘Maatregelen politiek treffen bouw meer dan gemiddeld,’ kopt het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB). Door maatregelen van de politiek is de bouwsector meer dan gemiddeld getroffen, terwijl deze door een kleine invloed op de overheidsfinanciën niet noodzakelijk waren geweest, concludeert het EIB.
Wat was de oorzaak van deze verkeerde politiek rondom de huizenmarkt?
‘Waardeoordelen hebben het publieke woningmarktdebat overheerst,’ stelt het EIB in zijn alarmerende rapport. Waardeoordelen als oorzaak van fout beleid. Ik noemde het bijgeloof. Er wordt niet gebouwd. Er wordt nauwelijks verkocht. En dat heeft enorme invloed op de staatsfinanciën, een dubbele invloed: de teloorgang in de bouw levert 2 procent verlies op het bruto binnenlands product op.
Uitkeringen
Over wat niet gebouwd, gekocht en verkocht is, wordt geen belasting betaald. Dat is een tweede gevolg van het wegzakken van de woningmarkt. En dat terwijl een toename van het aantal uitkeringen de staatsfinanciën onder druk zet. Hierdoor nemen ook de binnenlandse bestedingen af.
Het EIB beschrijft in het rapport hoe desastreus de discussie in de politiek over de huizenmarkt was: ‘Lange tijd was de discussie in de politiek vertroebeld door de stelling dat het allemaal gaat om “vertrouwen”, waarna vervolgens iedere maatregel wordt gelegitimeerd door te stellen dat deze duidelijkheid geeft.’
Het resultaat is een ‘pijnlijke cocktail van bezuinigen en hervormingen door de beperking van de hypotheekrenteaftrek, strengere kredietregels en bezuinigingsmaatregelen richting woningcorporaties en gemeenten’. Dankzij het beleid van de Nederlandse regering en het parlement is de toestand van de woningmarkt in Nederland nu vergelijkbaar met die van Ierland, Spanje en Portugal.
Arbeidsplaatsen
Ziehier de gevolgen van de crisis en het overheidsbeleid op de woningmarkt: sinds het uitbreken van de crisis zijn er in de bouw vijftigduizend arbeidsplaatsen verloren gegaan. In de komende twee jaar verliezen nog eens 27.000 mensen hun baan. De media besteden te veel aandacht aan de crisis en te weinig aandacht aan het verkeerde beleid van de regering bij het bestrijden van de crisis.
Het regeringsbeleid in Nederland heeft de crisis van de woningmarkt verder aangezwengeld.
Bijgeloof heerst bij de meeste politici in de Kamer. Het was de standaardzin van Alexander Pechtold (D66) en Diederik Samsom (PvdA): door de hervorming van hypotheekrenteaftrek zou de huizenmarkt uit het slop worden getrokken.
Deze waanzin werd in veel media als een nieuw geloof gepresenteerd. Ik heb bij de Publieke Omroep nooit interviews of analyses gezien die de onjuistheid van deze stelling aantonen.
Desastreuze gevolgen
Velen waarschuwden dat een ingrijpende wijziging van het hypothecaire stelsel desastreuze gevolgen zou hebben voor de woningmarkt. De ING had daarover een rapport uitgebracht en voorspelde de gevolgen van deze rampzalige stelselwijziging.
Politici hadden voorzichtig moeten zijn met het wijzigen van het stelsel. Bovendien hadden de motieven van sommige politici niets van doen met de huizenmarkt: de PvdA wilde nivelleren via de midden- en hoge inkomens en D66 wilde dat de banken minder schulden zouden hebben.
Beide motieven hadden niets te maken met de huidige crisis op de woningmarkt.
De overheid ging te ver. Ze wijzigde niet alleen de aftrekbaarheid van de hypotheekrente, maar ook de hypotheekvormen. Daardoor is het voor de gemiddelde burger nu onmogelijk om een hypotheek af te sluiten.
Rampzalig bijgeloof
Hoe kwam dit rampzalige bijgeloof tot stand? Waarom zwichtten CDA en VVD voor de kracht van dit bijgeloof? Het spel tussen media en politiek bracht deze overtuiging voort: de media waren niet kritisch en te volgzaam. En kritische geluiden werden er systematisch genegeerd.
Het beleid van de Nederlandse regering werkt mee aan het verdiepen van deze crisis. Bijgeloof en politiek, dat is pas een giftige cocktail.