Volgend jaar wil Rabo-topman Piet Moerland met pensioen. Tijd om de balans op te maken. Moerlands wapenfeiten zijn net voldoende om hem het voordeel van de twijfel te geven, maar de toekomst is onzeker.
Piet Moerland erfde van zijn voorganger Bert Heemskerk een coöperatieve bank die haar bestaansrecht in 115 jaar ruimschoots heeft bewezen. Maar de bankencrisis heeft ook de nadelen van de coöperatieve structuur blootgelegd, en daarmee heeft Moerland langdurig geworsteld.
Wie inzoomt op uitsluitend de negatieve wapenfeiten, oordeelt negatief over Moerland. Lokale banken deden lange tijd waar ze zin in hadden – ook als dat wrevel wekte bij de toezichthouders.
Libor-schandaal
Lokale banken negeerden de ‘ken uw klant-eis’ wat leidde tot boetes van de Autoriteit Financiële Markten en een dreigende aanwijzing van De Nederlandsche Bank.
Ondertussen verloor de bank de felbegeerde triple-A-status, die wereldwijd slechts aan enkele banken werd gegund. Rabo wordt verdacht van betrokkenheid bij het Libor-schandaal, waarin belangrijke interbancaire rentetarieven werden gemanipuleerd.
Tot overmaat van ramp kreeg Moerland het eerder dit jaar aan de stok met financieel bestuurder en hoogste risicomanager Bert Bruggink. Als Rabobank een beursnotering had gehad, hadden beleggers de aandelen massaal gedumpt.
Streng
Toch zijn er positieve zaken te melden. Moerland wist vorig jaar het strategische beleidsplan 2016 door het zogeheten Rabo-parlement – formeel het machtigste orgaan – te krijgen.
In dat plan wordt de macht van de 135 lokale banken vergaand ingeperkt – noodzakelijk om de bank bestuurbaar te houden. De verhoudingen met de toezichthouders lijken daardoor inmiddels verbeterd.
Vergeleken met de meeste andere Europese banken is de financiële positie nog buitengewoon sterk, en wordt die nog sterker door ingrijpende, maar noodzakelijke kostenbesparingen. Rabobank zal waarschijnlijk op tijd voldoen aan de strengere kapitaaleisen (Bazel-3).
Bij de les houden
Deze wapenfeiten, in een uiterst turbulente periode, zijn net voldoende om Moerland het voordeel van de twijfel te geven.
Het is lang niet zeker of Rabobank over een eeuw nog steeds een coöperatieve bank is. Zelf denken de lokale banken uiteraard van wel.
Het zal alleen lukken als de cultuur drastisch verandert, en lokale Rabobanken leren hoe ze elkaar bij de les kunnen houden. De nieuwe Rabo-top in Utrecht zal het gezag moeten veroveren om die cultuurverandering te regisseren.