De Britse verkiezingen in mei zouden een even grote impact op de stabiliteit van de eurozone en de Europese Unie kunnen hebben als de Griekse verkiezingen in januari.
Hierdoor zouden Europese investeerders de komende maanden een aarzelende periode tegemoet gaan. Vooral de vervroegde verkiezingen in Griekenland spelen, en de mogelijke impact hiervan op de euro, hierbij een rol.
‘In-Out’
De Britse premier David Cameron gaf daarbij onlangs aan dat Brexit – een Britse exit uit de Europese Unie – voor hem geen onrealistische optie is. De premier is vooral gefrustreerd over het effect van het Europese principe van het vrije verkeer van personen op zijn hervormingen van het Britse migratiebeleid.
Cameron heeft aangegeven een vervroegd ‘in-out’-referendum over het Britse lidmaatschap van de EU te houden, wanneer zijn partij de verkiezingen in mei wint. De huidige datum voor het referendum staat op eind 2017. Wanneer de conservatieven in Groot-Brittannië winnen en Cameron zijn belofte waarmaakt, levert dit extra spanningen op binnen de EU.
Onomkeerbaar
Hoewel de twee exits ogenschijnlijk veel van elkaar verschillen – Groot-Brittannië heeft immers geen euro bijvoorbeeld, en Griekenland heeft aangegeven de EU niet te willen verlaten – zou een Brexit uiteindelijk wel een Grexit kunnen stimuleren, en daarmee ook de mogelijke exits van andere lidstaten in de toekomst.
Lidmaatschap van de eurozone is in principe bedoeld als onomkeerbaar. De enige manier om van de euro af te komen, is door ook het EU-lidmaatschap op te heffen.Artikel 50 van het Verdrag van Lissabon biedt deze optie: een lidstaat kan zich op gronden van de eigen zogenaamde grondrechtelijke eisen uit de EU terugtrekken.
Een referendum zou gronden voor dergelijke grondrechtelijke eisen kunnen bieden: wanneer Cameron er dus in slaagt de verkiezingen te winnen en een vervroegd referendum doorzet zou het zomaar kunnen dat Groot-Brittannië het eerste land is dat zich beroept op Artikel 50 van het EU-verdrag.
Hypothetisch
Volgens opiniepeilingen zou momenteel ongeveer de helft van de Britten een eventuele Brexit wel zien zitten. Ook staat de conservatieve partij van David Cameron er redelijk goed voor. Brexit zou daarmee theoretisch gezien de weg voor Grexit kunnen plaveien. Een precedent zou namelijk betekenen dat lidstaten in de toekomst zich veel makkelijker terug kunnen trekken, simpelweg door zich te beroepen op het hypothetische voorbeeld van Brexit.
Het is alleen de vraag of de andere EU-landen zo’n scenario nu wel zo erg vinden of niet. De Duitse bondskanselier Angela Merkel, die nu op bezoek is bij David Cameron onder meer om hierover te praten, zei onlangs dat de eurozone zich een Grexit in ieder geval wel kan veroorloven. Ook gaf zij aan liever een Brexit te zien, dan een aanpassing van het vrije verkeer van personen.