Elsevier-redacteur Syp Wynia constateerde de fraude in ziekenhuizen al enige jaren geleden. Lees hier zijn column uit november 2011.
Ergens in 2007 moet het idee zijn ontstaan, in het Sint Lucas Ziekenhuis in Winschoten. Als patiënten die even naar het ziekenhuis kwamen, konden worden opgeschaald tot patiënten die werden opgenomen, dan leverde dat het ziekenhuis en de betrokken medisch specialisten 2.500 à 3.000 euro extra op. Zo werd de nieuwe regel dat wie langer dan twee uur in het ziekenhuis was, de boeken inging als bedpatiënt. Tot die tijd was de vuistregel dat een patiënt na zes uur ziekenhuisverblijf bij de verzekeraar als opgenomen patiënt werd gedeclareerd.
Boete
Het Sint Lucas, nu gefuseerd met een ziekenhuis in Delfzijl, is onlangs als eerste ziekenhuis voor deze ‘zeer ernstige’ fraude door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) beboet. Er moet 500.000 euro worden betaald. Het boetebesluit van 59 kantjes is fascinerende kost voor wie geïnteresseerd is in de zwakheden van de mens.
Op 10 januari 2008 kregen betrokken medewerkers van het ziekenhuis per e-mail de instructie dat ze de twee-urennorm aan dienden te houden. Als ze dat niet deden, zou het ziekenhuis ‘veel geld mislopen’. Dat geld was niet voor de artsen, zo werd beweerd, maar voor het ziekenhuis zelf. ‘Jullie doen belangrijk en goed werk, laten de verzekeraars daar dan ook maar voor betalen.’
Zere vinger
Patiënten die in- en uitliepen, dienden ‘op papier’ dus te worden opgenomen. Een medewerker vroeg of dat dan ook gold voor iemand die met een zere vinger kwam. Ja, dat gold ook voor de patiënt met de zere vinger. En of die patiënt dat dan ook op de rekening zag? Nee, dat zag die patiënt niet, want de rekening ging toch, onzichtbaar voor de patiënt, rechtstreeks naar diens zorgverzekering. Als er ook maar iets aan de zwerende vinger was gedaan – een röntgenfoto, een incisie, een antibioticakuur – dan diende hij te boek te worden gesteld als opgenomen patiënt.
‘Specialisten zitten hier heel erg op,’ vertelde een medewerker. Het ziekenhuis liet zelf achteraf weten dat niet alleen het ziekenhuis, maar ook de betrokken specialisten beter werden van de fraude. Zoals de NZa overigens beaamde. Maar omdat het ziekenhuis het werk van de specialisten declareerde, moet het ziekenhuis de boete betalen.
Upcoderen
‘De reden was dat de cardiologen te weinig opnames hadden en daardoor te weinig inkomsten,’ luidt een van de mogelijke drijfveren voor de betrokken specialisten. Een cardioloog zegt zelf dat dit geen specifieke Winschoter maatregel was. De beroepsvereniging van de cardiologen, de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie, zou de twee-urenregel ‘via de tamtam’ onder Nederlandse cardiologen hebben verspreid.
Het Sint Lucas Ziekenhuis vond het maar onredelijk dat zij werden gepakt terwijl andere ziekenhuizen buiten schot bleven. Dat is rechtsongelijkheid, zeggen ze. Overigens is de NZa inderdaad bezig ook andere ziekenhuizen op dit type fraude dan wel oplichting – ‘upcoderen’ geheten – te onderzoeken.
Onderzoek frustreren
En verder moet het Sint Lucas vooral niet zielig doen, want het ziekenhuis heeft er aanvankelijk onder het mom van medisch geheim ook nog alles aan gedaan om het onderzoek te frustreren. Dat de NZa er drie jaar over deed om tot een boetebesluit te komen, kwam vooral doordat de medische dossiers via de rechter boven water moesten worden gehaald.
Vorige week promoveerde de econoom Fleur Hasaart in Maastricht op een onderzoek waarin ze stelt dat 5 procent van de zorg die artsen en ziekenhuizen in rekening brengen dubbel wordt gedeclareerd. Tussen 2006 en 2008 haalden de betrokkenen zo 1 miljard euro aan extra inkomsten binnen.
Rekening burger
De Algemene Rekenkamer kwam vorige week met een rapport dat nog eens aantoont dat de zorgsector, de snelst groeiende bedrijfstak van Nederland, elk jaar tot 2 miljard euro meer uitgeeft dan begroot. Niemand heeft het in de hand. Ziekenhuizen en andere instellingen declareren, verzekeraars betalen en de belasting- en premiebetalende burger krijgt wel de rekening, maar heeft geen enkel betrouwbaar kostenoverzicht.
De zorgsector is het Griekenland van de Nederlandse collectieve uitgaven. En dat komt vooral doordat de zorg van iedereen is, maar niemand hiervoor verantwoordelijk is. Ik heb op deze plek wel vaker geopperd om de rekening naar de patiënt te sturen. Dat helpt al een beetje. Nog beter is de patiënt ook voor een groter deel financieel verantwoordelijk te maken voor de eigen behandeling. Het geldt nog als taboe, maar onder druk wordt alles vloeibaar.