De controle van de identiteit van asielzoekers laat veel te wensen over. De hoge migratiestroom heeft een achterstand in de registratie en identificatie van asielzoekers veroorzaakt.
De achterstand zou nu grotendeels zijn ingehaald, maar de manier waarop de identiteit van asielzoekers wordt vastgesteld is ‘mogelijk ontoereikend’, schrijft de Inspectie Veiligheid en Justitie in een rapport dat staatssecretaris Klaas Dijkhoff (VVD) van Justitie woensdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
De overheid weet vaak niet zeker wie de persoon in kwestie is en wat zijn of haar achtergrond is. De beoordeling van of een migrant dan wel of niet mag blijven, zou daardoor gevaar kunnen lopen.
Begin oktober was er een achterstand van 4500 asielzoekers, maar dat zou nu gedaald zijn tot minder dan 300. Desondanks meldt het rapport dat ook na de recente aanscherping en uitbreiding van de registratieprocedure, er nog altijd sprake is van ‘risico’s op een ontoereikende vaststelling van de identiteit van asielzoekers’.
Aan het begin van november zaten er in totaal bijna 45.000 asielzoekers in een vorm van opvang, van wie bijna 41.000 mensen in de reguliere opvang van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA).
Vingerafdrukken
Hoe worden de asielzoekers momenteel geregistreerd? Allereerst worden reis- en brondocumenten gecontroleerd. Hierbij wordt gekeken naar de echtheid van de documenten.
Ten tweede worden de ‘biometrische kenmerken’ (vingerafdrukken en gezichtsopname) en de persoonsgegevens ingevoerd. Vervolgens wordt er aan de hand van die gegevens geraadpleegd of de asielzoeker al in het systeem voorkomt. Mocht dat niet het geval zijn, worden de biometrische gegevens en de persoonsgegevens gekoppeld aan een zogenaamd V-nummer. Van de persoonsgegevens wordt de bron geregistreerd. Hierna worden de documentgegevens geregistreerd.
Afhankelijk van het asielproces dat wordt uitgevoerd, worden vervolgens ‘diverse externe systemen’ geraadpleegd. Het is niet duidelijk om wat voor systemen dat gaat. Tenslotte krijgt de asielzoekers zijn of haar unieke V-nummer toegewezen.
Echtheid
De identiteitsdocumenten worden weliswaar gecontroleerd, maar niet ‘uitvoerig op echtheid onderzocht’. Een medewerker van de Vreemdelingenpolitie zegt hierover: ‘Over het algemeen zijn er niet zo zeer twijfels over de echtheid van documenten, maar meer of de persoon die het bezit ook bij het document hoort’. Veel asielzoekers zouden een Syrisch paspoort gebruiken, terwijl ze niet echt uit Syrië komen.
Om de achterstand in te lopen, heeft de overheid meer locaties, de zogenoemde ID-straten, geopend waar politie de identiteit kan vaststellen. Ook hierbij worden problemen vastgesteld bij het verifiëren van documenten vanwege tijdsdruk en personeelsgebrek.
‘Normaliter werd er bij het aantreffen van vervalste identiteitsdocumenten meteen uitgebreid onderzoek naar verricht. Nu worden ze wel ingenomen, maar de betreffende asielzoekers vervolgt gewoon zijn weg in het asielproces,’ aldus een medewerker van een ID-straat.
De Inspectie concludeert verder dat de tijdelijke opvangvoorzieningen een veilige, leefbare en beheersbare omgeving bieden. Er zou nog steeds wel een dreigend tekort aan opvangplekken zijn voor nieuwkomers.