Afgaand op eerste zes maanden van 2015 ligt een nieuw ‘laagterecord’ in het verschiet. Wel blijft het grote aantal liquidaties onrustbarend.
Goed nieuws over misdaad: het aantal moorden blijft dalen. In de eerste zes maanden van 2015 zijn 60 moorden gepleegd, zo’n 10 procent (zes slachtoffers) minder dan in het eerste half jaar van 2014. Met 137 moorden was 2014 al het jaar met de minste moorden sinds 1992, toen Elsevier is begonnen de moordcijfers bij te houden.
De laatste jaren is het moordcijfer vrijwel voortdurend gedaald. Dat blijkt uit het doorlopende Elsevier-onderzoek naar moord en doodslag.
In de jaren negentig waren het er gemiddeld 250 per jaar, met uitschieters tot boven de 280. Rond de eeuwwisseling daalde dat cijfer naar gemiddeld 200 per jaar. De laatste jaren schommelt het moordcijfer rond de 140 per jaar.
Als de dalende trend doorzet, breekt 2015 het laagterecord van vorig jaar. Toen luidde de conclusie: minder moorden, maar wel grovere. Datzelfde geldt voor de eerste zes maanden van 2015.
Het jaar begon stevig met op Nieuwjaarsdag meteen 2 moorden, beide in Tilburg. In januari vielen er in totaal 17 doden. Dat waren er 2 meer dan in de eerste maand van 2014. Maar bijvoorbeeld in maart werden er 7 moorden minder gepleegd: 5, tegenover 12 in 2014.
Zaandam
Net als vorig jaar zijn er opmerkelijk veel liquidaties gepleegd. Tot nu toe zeker 10, maar dat cijfer kan hoger blijken omdat een paar zaken nog in onderzoek zijn. Zo is nog niet duidelijk of de Marokkaanse drugshandelaar die op 3 juni dood werd gevonden in een hotelkamer in Zeist, het slachtoffer was van een afrekening.
Vorig jaar waren er 24 liquidaties, ruim 17 procent van het aantal moorden. De eerste helft van dit jaar laat ongeveer hetzelfde percentage zien. Ook de manier waarop de liquidaties worden gepleegd, is vergelijkbaar: vaak met grof geschut, midden op straat.
Typerend is de moordaanslag in Zaandam op de 43-jarige crimineel Lucas Boom. Op dinsdag 9 juni iets na het middaguur neemt een groepje in het zwart geklede mannen Boom voor de ogen van spelende schoolkinderen met volautomatische wapens onder vuur. Boom probeert nog weg te rennen, maar wordt doorzeefd.
‘Vergismoord’
Soms wordt een onschuldige het slachtoffer. De dertigjarige Stefan Eggermont werd in de nacht van 12 op 13 juli 2014 doodgeschoten toen hij zijn Fiat Punto vlak bij zijn huis in Amsterdam-Oost parkeerde. De kogels waren bestemd voor iemand anders: een ‘vergismoord’.
Iets dergelijks gebeurde in de eerste zes maanden van 2015 drie keer. Op 14 januari werd de zestigjarige Beyhan Demirci op het balkon van haar flat in Amsterdam-Geuzenveld vanaf de straat doodgeschoten. Foutje. De kogels waren bestemd voor haar criminele schoonzoon.
Twee weken later werd, in Amsterdam-Osdorp, per abuis de Ghanees Augustine Nyantakyi (37) doodgeschoten. Op 13 mei werd de 25-jarige Marokkaanse Nederlander Youssef el Kahtaoui in Amsterdam-West op straat gedood toen hij terechtkwam in een schietpartij die later een mislukte liquidatie bleek te zijn.
De spraakmakendste moord is die op de 43-jarige Loïs van Urk. Zij is op 10 januari doodgestoken in haar woning aan de Oudedijk in Rotterdam. De politie verdacht meteen haar 38-jarige broer Bart. Hij was in de war en meldde zich twee dagen later bij de politie.
Het verhaal kreeg een nieuwe wending toen bleek dat zijn DNA-gegevens matchten met die in de zaak van de moord op oud-minister Els Borst (81), op 8 februari 2014 in Bilthoven. Het motief is onduidelijk. De inhoudelijke behandeling van de zaak begint in september.
Oorzaak
Het oudste slachtoffer het afgelopen half jaar was de 96-jarige ‘oma Toni’ Heeremans-De Jong. Zij overleed op 19 maart aan de gevolgen van een steekpartij. De 24-jarige Irakees Vino H. stak haar, zonder enige aanleiding, in Amsterdam op straat neer.
De belangrijkste doodsoorzaken zijn steken en schieten. In de eerste helft van 2015 zijn zeker 17 mensen doodgestoken en 17 doodgeschoten. In nog niet alle moordzaken is de doodsoorzaak bekend.
Eenderde van alle moorden wordt gepleegd in Amsterdam en Rotterdam, tot nu toe respectievelijk 11 en 9. Rotterdam laat een stijging zien: in heel 2014 waren het er 8.
De belangrijkste oorzaak van het dalende moordcijfer is vermoedelijk de vergrijzing: bejaarden plegen minder moorden dan jongeren en lopen ook minder risico te worden vermoord. Tot 28 juli was het moordcijfer van juli 4, tegen 10 in 2014. De daling zet voorlopig door.
Elsevier nummer 31, 1 augustus 2015