De moord op een politicus is ook een aanslag op de democratie, dus misschien was achttien jaar wel een te milde straf voor Volkert van der Graaf. Maar nu nog klagen dat de moordenaar van Pim Fortuyn op 2 mei vrijkomt, is zinloos.
Dat Volkert van der Graaf begin mei vrijkomt, is volgens de regels. Staatssecretaris Fred Teeven (VVD) van Veiligheid en Justitie had de moordenaar van politicus Pim Fortuyn graag langer vastgehouden, maar moet zijn verzet nu opgeven.
Op 2 mei staat Volkert weer buiten, twaalf jaar na de moord op Fortuyn. Dan heeft hij tweederde van zijn straf van achttien jaar uitgezeten.
Mediaverbod
Net als iedere gedetineerde komt Van der Graaf in aanmerking voor voorwaardelijke invrijheidstelling. Hij mag niet in de buurt komen van Amsterdam, Den Haag en Hilversum, geen contact opnemen met de nabestaanden van Fortuyn, moet zich houden aan een strikt mediaverbod en moet zich wekelijks melden.
De kans dat Van der Graaf opnieuw een moord pleegt, is volgens recent gedragsonderzoek laag. Daarmee verviel de laatste strohalm van Teeven. Als Van der Graaf zich aan de voorwaarden houdt, is hij over zes jaar definitief vrij.
Onbekend is waar Van der Graaf zich zal vestigen. Gezien de doodsbedreigingen aan zijn adres lijkt het uitgesloten dat hij gewoon terugkeert naar zijn huis in Harderwijk. De staat heeft in het geval van bedreigingen de verplichting hem dag en nacht te beveiligen. Dat wordt een kostbare zaak.
Onbevredigend
Zijn vrijlating na twaalf jaar dankt Van der Graaf aan het milde vonnis van de rechters. Ondanks de eis kreeg hij geen levenslang. Voor een enkelvoudige moord was dat wellicht ook een te hoge straf geweest, maar de moord op een politicus is tevens een aanslag op de democratie.
In dat licht bezien had hij levenslang moeten krijgen. Nu resteert Teeven niets anders dan zich te houden aan de regels, hoe onbevredigend ook. Hij zou er verstandig aan doen met een wetsvoorstel te komen om de ‘automatische’ vrijlating na tweederde van de straf af te schaffen.