Probleemloos zal de komst van Oost-Europese arbeidsmigranten niet verlopen. Maar van het enorme cultuurverschil met Nederland dat de integratie van immigranten uit moslimlanden structureel in de weg zit, is bij de Roemenen en Bulgaren geen sprake.
De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) waarschuwde vorige maand voor een herhaling van de ‘tragiek van de gastarbeidersgeschiedenis’.
Als de komst van Roemeense en Bulgaarse werknemers, die per 1 januari van dit jaar geen werkvergunning meer nodig hebben, niet gepaard gaat met gerichte aanpak van sociale integratie en arbeidsmarktbegeleiding, dan zou Nederland een nieuw ‘multicultureel drama’ wachten.
Zelf heeft de WRR de term ‘multicultureel drama’ terecht niet in de mond genomen. Het waren de Nederlandse media die zijn conclusies als zodanig samenvatten.
Dichtbij
En hoewel de constateringen van de raad niet minder ernstig waren – zo zouden de al in Nederland aanwezige Bulgaren gemiddeld genomen lager zijn opgeleid dan de Bulgaren in Bulgarije zelf – staat Nederland met de komst van Roemeense en Bulgaarse werknemers, anders dan eerder met Turkse en Marokkaanse arbeidsmigranten, vooral niet-culturele uitdagingen te wachten.
De nieuwe werkzoekenden komen zowel geografisch als cultureel van dichtbij. Te verwachten valt daarom dat de problemen die gepaard gaan met hun komst, zichtbaar worden bij law & order-vraagstukken, zoals woonoverlast, criminaliteit en schijnconstructies. Bij de botsing met islamitische arbeidsmigranten waren de problemen hoofdzakelijk cultureel van aard.
Polygamie
De Roemeense en Bulgaarse werknemers zullen in Nederland geen moskeeën bouwen, geen sharia wensen, geen vrouwen achterstellen of ze een hand weigeren, niet op jihadreis gaan en jihadisten niet verheerlijken (ter vergelijking: 75 procent van de Nederlandse moslims vindt de Syrië-gangers helden).
Roemenen en Bulgaren zullen geen meisjes uithuwelijken, niet aan polygamie doen, geen ongelovigen verketteren, de scheiding tussen kerk en staat niet bedreigen of verwerpen, zich niet schuldig maken aan gewetensdwang, de Nederlandse waarden niet inferieur achten aan de eigen waarden, geen eigen scholen of internaten nastreven die zich onttrekken aan het zicht van de staat en geen subsidies ontvangen voor iftar-maaltijden.
Erdogan
Roemeense en Bulgaarse arbeidsmigranten zullen waarschijnlijk geen premiers of staatshoofden hebben die zich bemoeien met hun integratie in andere landen, zoals de Turkse premier Recep Tayyip Erdogan die de integratie van Turken een ‘misdaad tegen de menselijkheid’ noemde.
Of zoals de Marokkaanse koning, die Marokkaanse ouders in het buitenland verplicht laat kiezen uit een lijst van ‘goedgekeurde kindernamen’ voor hun pasgeborenen.
Als er al een botsing komt, zal dat zijn op terreinen ongevoelig voor het multiculturele syndroom van de kosmopolitische apologeten der diversiteit. Woonoverlast, zwart werken, mensenhandel en andere ongure zaken zijn criminele activiteiten waar politie en justitie hard tegen kunnen optreden.
Christelijke beschaving
Maar conflicten over integratie, normen en waarden zullen minder op de voorgrond treden bij Oost-Europese arbeidsmigranten opgevoed in een werelddeel dat bekend is met de christelijke beschaving en waarmee Nederland dus waarden deelt.
Een voorwaarde die volgens de liberale staatsman Johan Rudolph Thorbecke (1798-1872) belangrijk is voor een stabiele en vrije samenleving. In dat licht is het interessant te lezen welke uitkomsten Duits onderzoek heeft opgeleverd naar integratie van minderheden.
Zo zouden Turken en Afrikanen in Duitsland slecht zijn geïntegreerd, behalve als ze christen zijn. De factor godsdienst is dus van groot belang en helpt om de integratie van migrantengroepen te voorspellen.
Ervaringen uit het verleden zijn geen garantie voor de toekomst – maar er zijn uitzonderingen. In de jaren vijftig van de vorige eeuw haalde Nederland grote groepen arbeidsmigranten uit Zuid-Europa.
Radicaliseren
De komst en integratie van Italiaanse, Griekse, Spaanse en Portugese arbeidsmigranten verliep relatief voorspoedig. De meeste van hen keerden na een tijdje terug naar hun landen van herkomst. Maar zij die in Nederland een nieuw vaderland vonden, bleven.
Ze trouwden hier, en hun kinderen en achterkleinkinderen, de tweede en derde generatie, zijn zo goed als geassimileerd. Ze komen niet voor op lijstjes waar verstandige mensen zich verre van houden. Laat staan dat ze radicaliseren of zich keren tegen de Nederlandse samenleving.
Leugens
Is straks alles koek en ei met de Oost-Europese arbeidsmigranten? Nee, de zeer laagopgeleide Roma-groep valt buiten alle optimistische analyses. De hardnekkigheid van haar nomadische levensstijl kan, als de Nederlandse overheid zich niet van haar waakzaamste kant laat zien, voor ernstige problemen zorgen die verder reiken dan law & order.
Op de neiging van veel Roma om integratie met behoud van eigen identiteit tot het levensmotto te verheffen, moet de Nederlandse overheid anticiperen.
Publicist en geestesvader van de term ‘multicultureel drama’ Paul Scheffer schreef in 2000: integratie met behoud van eigen identiteit is een vrome leugen. Geen land wordt beter van vrome leugens en Nederland weet dat als geen ander.