Patiënten betalen straks minder eigen risico als ze een dokter kiezen waarmee de verzekeraar een contract heeft. Per saldo blijft vrije artsenkeuze duurder, net als in het oude voorstel. Maar het initiatief ligt nu expliciet bij de verzekerde en dat is een verbetering.
Zelfs voor geharnast minister van Volksgezondheid Edith Schippers (VVD) was het schrikken eind december 2014. Onverwacht stuitte haar zorgplan op een ‘nee’ van drie PvdA’ers in de Eerste Kamer. Zij waren mordicus tegen inperking van de vrije artsenkeuze. Dat wilde Schippers juist wel, om daarmee 1 miljard euro op de zorguitgaven in te kunnen lopen.
Nieuw plan
Nu ligt haar nieuwe plan bij de Tweede Kamer. Patiënten betalen minder eigen risico als ze de arts en het ziekenhuis kiezen waarmee hun verzekeraar een contract heeft, net zoals bij de huidige naturapolis. Het verplichte eigen risico bedraagt nu 375 euro per jaar.
In het oude voorstel kreeg de verzekerde drie opties.
Zoals het was: een duurdere restitutiepolis met absolute keuzevrijheid, en de naturapolis met toegang tot gecontracteerde zorgaanbieders zoals de meeste verzekerden nu hebben. Nieuw zou een goedkopere budgetpolis zijn, met toegang tot een beperkt aantal door verzekeraar aan te wijzen aanbieders – die optie is nu weer van tafel.
Psychologische winst
De winst lijkt vooral psychologisch. Eigen risico geldt voor iedereen, dus bestaat in beginsel ook de vrijheid van artsenkeuze voor iedereen. Maar onveranderd blijft dat vrije keuze ook in het nieuwe plan duurder blijft dan de keuze voor gecontracteerde zorg – meteen alweer reden voor GroenLinks om in de gordijnen te klimmen. Onrecht voor de lagere inkomens!
Vreemd, al die steile principes, nogal verwend zelfs want bewezen peperduur. Nog niet zo lang geleden was er het verplichte ziekenfonds met minimale keuzevrijheid. Particulier verzekerden konden wel zelf kiezen. Toch gold het internationaal als verworvenheid dat iedere Nederlander goed verzekerd was voor prima zorg.
Het is dus zo niet moeilijk om te voorspellen dat politici straks eindeloze debatten zullen voeren over de grenzen van het eigen risico. Hoe hoger dat uitvalt, des te meer reden voor bijvoorbeeld PvdA-senatoren om te roepen dat lage inkomens zo niet de toegang tot de beste zorg kunnen krijgen.
Initiatief bij verzekerde
Winst is dat het initiatief zo bij de verzekerde ligt. Daarnaast doet Schippers beloften die ze nu ook waar zal moeten maken. Ze gaat verzekeraars aanspreken op de kwaliteit van de zorg die ze inkopen, en fusieplannen van ziekenhuizen scherper beoordelen op de noodzaak. De crux is dat zowel patiënt als verzekeraar veel betere informatie zouden moeten krijgen over de kwaliteit van zorgaanbieders en geleverde zorg. Dat taaie dossier heeft ze te lang laten liggen.
Wil je alles kunnen kiezen, dan betaal je een beetje meer. Zo gek is dat niet. Aan minister, verzekeraars en artsen is het nu wel de plicht ervoor te zorgen dat de geleverde zorg inderdaad aan alle kwaliteitseisen voldoet. Voor iedereen.