Omwonenden van locaties waar een azc gepland staat, mogen in het gunstigste geval een beetje stoom afblazen op de publieke tribune van de lokale gemeenteraad, maar dat verandert verder niks.
Het is democratie voor en democratie na, dezer dagen. Twee jaar van herdenkingen van 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden zijn nog maar net afgesloten met vuurwerk op de Amstel, of de herdenking van 200 jaar Staten-Generaal staat alweer voor de deur. Maar valt er eigenlijk wel iets te vieren?
De partij die dezelfde Staten-Generaal uitmaakt voor ‘nepparlement’, de PVV van Geert Wilders, is virtueel de grootste van het land, en wordt virtueel alleen maar groter. Het is geen fijne gedachte dat een partij die zich – met bijbehorende duistere retoriek – steeds meer ontpopt als antidemocratisch, zo waanzinnig populair is. Er komt een dag dat de PVV niet langer alleen virtueel de grootste is, maar ook reëel.
Achter de komma
Aan de andere zijde van het politieke spectrum staat de democratie er ook al niet fijn op. De asielcrisis maakt de technocraat, om niet te zeggen de tiran, in onze machthebbers los. Zonder noemenswaardige democratische legitimatie kregen de lidstaten van de Europese Unie vanuit Berlijn eerst rigide asielquota opgelegd, die zij op straffe van boetes of andere sancties tot achter de komma moeten uitvoeren.
Deze imperiale oekazes vertalen zich vervolgens in de lidstaten, zoals Nederland, in een soort slikken-of-stikken-maatregelen – door Den Haag van bovenaf opgelegde zogenaamde ‘gastvrijheid’ – om de toegezegde/opgelegde quota migranten te herbergen in sportzaal, leeg kantoor, kazerne, tentenkamp of voormalige gevangenis.
Omwonenden en andere bewoners mogen in het gunstigste geval een beetje stoom afblazen op de publieke tribune van de lokale gemeenteraad, maar dat verandert verder niks. Het azc komt er toch, wat de lokale bevolking er ook van vindt. En dan raar opkijken als die bevolking steeds hufteriger spandoeken in de buurt van dat azc ophangt.
Angst
Het is duidelijk dat er een verband is tussen deze twee gelijktijdige ontwikkelingen. Een (snel groeiend) deel van de Nederlandse bevolking heeft (niet ten onrechte) het gevoel dat het van bovenaf – Europa, Den Haag, burgemeester – iets door de strot krijgt geduwd dat het helemaal niet wil of in elk geval vreest.
Tienduizenden en op termijn wellicht honderdduizenden migranten erbij in een land waar de heersende opvatting nog niet zo lang geleden was dat de multiculturele samenleving was ‘mislukt‘. Plus angst voor een nog grotere impact van een godsdienst die door velen wordt gevreesd, de islam.
Goede smaak
Reguliere politieke partijen hebben zich zo gecommitteerd aan de Berlijns-Brusselse ‘afspraken’ of zijn zo verslaafd aan hun humanitaire gelijk, dat ze niet op deze groeiende maatschappelijke onrust ingaan. Het lijkt wel of ze niet durven. Alsof de goede smaak hen ervan weerhoudt.
Alsof er niet alleen sancties staan op het niet-halen van asielquota, maar ook op het doen van uitlatingen die haaks staan op het officiële vertoog dat dit een acute vluchtelingencrisis is waarvoor Europa een levensgrote verantwoordelijkheid draagt.
Deze angst in Den Haag en andere Europese hoofdsteden is onverstandig. Hoe de asielcrisis Nederland en Europa op lange termijn beïnvloedt, moet nog worden afgewacht. Maar de kans dat de grote, genegeerde onrust daarover het land politiek zal verscheuren, is levensgroot.
Elsevier nummer 40, 3 oktober 2015