Het OM regelde wel beveiliging voor Volkert van der Graaf maar niet voor Pim Fortuyn. Dat getuigt niet van veel gevoel voor de sentimenten onder de burgers.
Eerst wisten ze het niet. Ze gingen het onderzoeken. En plotseling wisten ze het. Justitie drong aan op een foto van Volkert van der Graaf. Het ergste is dat ze de affaire in de schoenen van de advocaat en de media (De Telegraaf) wilden schuiven.
Verschillende onderdelen van het ministerie van Veiligheid en Justitie waren betrokken bij de foto-affaire. Dat is geen kleinigheid. Temeer daar ze aanvankelijk de Kamer en het publiek verkeerd hebben ingelicht.
Precisiewerk
Ik ken Stijn Franken, de voormalige advocaat van Volkert van der Graaf, de moordenaar van Pim Fortuyn. Stijn is een degelijk en integer jurist. Hij is gewend aan precisiewerk.
Daarom ga ik ervan uit dat hij de volledige waarheid heeft gesproken en aangetoond. Mijn overtuiging wordt versterkt wanneer ik de aanvankelijke ontkenning van Reclassering Nederland in ogenschouw neem. Franken zegt dat de Kamer onjuist en onvolledig is geïnformeerd. Dat stelt hij vast op basis van het strafdossier.
Het Openbaar Ministerie beweerde aanvankelijk slechts op de hoogte te zijn gesteld van de publicaties van die foto en zou op die manier hebben ingestemd. Nu blijkt dat dat niet zo is.
Jacht
Het hele verhaal is van a tot z in scène gezet door het OM, terwijl de rechter Volkert van der Graaf een mediaverbod had opgelegd.
In een interview met de Volkskrant zegt Franken: ‘In de maanden voor de invrijheidstelling van Volkert is er veelvuldig overleg geweest tussen mij, mijn kantoorgenote Croes, het OM, het departement van Veiligheid en Justitie, de landsadvocaat en andere overheidsinstanties die betrokken zijn bij de veiligheid van personen.
‘In die gesprekken is bij herhaling gesproken over de optie dat een foto van Volkert zou worden gemaakt om te voorkomen dat er een soort jacht zou ontstaan op de eerste foto van hem. Ook over de datum en de plaats waar de foto werd gemaakt, is uitvoerig gesproken, zowel voor als na de invrijheidstelling.’ Zo is het dus gegaan.
Vuile handen
Ferry de Kok, de fotograaf van de gewraakte foto’s, beweert nu zelfs dat tijdens de operatie persoonsbeveiligers van justitie voor bescherming zorgden. De moordenaar van Fortuyn werd dus beveiligd.
Hier rijst de vraag of er concrete aanwijzingen waren om hem te beveiligen. Het OM wilde kennelijk niets aan toeval overlaten. Terecht vroeg de Volkskrant aan Franken wat in deze kwestie precies het belang van de staat was.
Ook de advocaat weet dat niet precies: ‘Het heeft mogelijk met Volkerts veiligheid te maken. Feit is dat de overheid wilde dat ik de fotograaf regelde. Dan zouden ze geen vuile handen krijgen. Nou, prima, dat heb ik gedaan.’ Dat zijn de verbijsterende feiten.
Leed
De gemiddelde burger vraagt zich nu af of in Nederland alle moordenaars worden bewaakt door het OM. Dat kan ik me nauwelijks voorstellen. Als dat het geval was, zouden in Amsterdam niet zo vaak criminelen worden omgelegd.
Alle zware criminelen zouden na hun vrijlating in problemen kunnen komen. Het leed dat ze bij slachtoffer en nabestaanden hebben aangericht, volgt ze tot hun dood. Natuurlijk moet de staat optreden wanneer er aanwijzingen zijn voor het begaan van een strafbaar feit, zoals liquideren van een crimineel.
Maar de staat heeft geen zorgplicht ten aanzien van criminelen. Niet alle type dreigingen zijn concreet en zichtbaar. In de sfeer van terrorisme en politiek moet de staat ook op een normatieve wijze een risico- en dreigingsanalyse maken over een bedreigd persoon.
Ontwrichting
Het gaat hier dan om de vraag of er een reële kans bestaat dat de bedreigde persoon door kwaadwillenden wordt aangevallen. Als dat het geval is, worden maatregelen genomen. Dit is een belangrijk onderdeel van de beveiliging en het veiligheidssysteem.
Dit systeem betreft voornamelijk prominente personen die geen criminelen zijn. Bovendien betreft het de essentiële belangen van de staat: vrijheden en democratische beginselen. Een aanslag op deze personen zou tot ontwrichting van de samenleving leiden.
Het OM en de politie hadden op deze manier de veiligheid van Pim Fortuyn moeten analyseren. Toen lieten ze het na, maar nu doen ze het wel voor de moordenaar van Fortuyn. Dit voedt de onzinnige geruchten en complottheorieën over betrokkenheid van de staat bij de eliminatie van Fortuyn.
Spijt
Inderdaad, velen hebben een hekel aan Volkert. Hij had geen moord moeten plegen. Velen hadden een hekel aan Jason W., die in 2004 als islamitische terrorist een aantal handgranaten gooide naar het arrestatieteam.
Jason veranderde. Hij nam in een brief afstand van zijn terroristische ideologie en betuigde oprecht spijt voor zijn misdaden. Na zijn vrijlating blijkt dat hij werkelijk is veranderd. Daarom weigerden de Universiteit Leiden en andere instellingen hem niet.
Volkert veranderde niet en daarmee aanvaardt hij het risico dat hij zich volledig isoleert.
Pikant
Het OM en de politie toonden aan dat ze heel erg bezorgd waren om het fysieke en geestelijke welzijn van een topterrorist, een politieke moordenaar. Dat is buitengewoon pikant.
Terwijl dezelfde instantie soms minder begaan zijn met de eerzame burger, zoals de vrouw die in Waalwijk na talloze bedreigingen door haar ex-man op klaarlichte dag werd vermoord. Dit alles getuigt van een gebrekkige maatschappelijke sensibiliteit.