‘Neanderthalerkamp biedt nieuwe inzichten in mensensoort’

Het neanderthalerkamp dat onlangs in Den Bosch is ontdekt, kan de wetenschap nieuwe inzichten bieden in het leven van de mensensoort. Het kamp kwam aan het licht bij de nieuwbouw van de ondergrondse parkeergarage Vonk en Vlam.

De gemeente spreekt van een unieke vondst. ‘Zowel de gevonden botresten van dieren als de vele werktuigen op het terrein, zijn goed bewaard gebleven,’ zegt stadsarcheoloog Ronald van Genabeek in een gesprek met elsevier.nl.

Werktuigen

In een bouwput van 30 meter breed en 50 meter lang werden vuurstenen en tientallen werktuigen gevonden. Verder duikelden onderzoekers overblijfselen op van rendieren, reuzenherten, paarden, bizons en zelfs de onderkaak van een jonge mammoet.

‘We hadden in de verste verte geen weet van bewoners die hier zo lang geleden waren,’ zegt Van Genabeek. ‘De stad ‘s-Hertogenbosch is rond 1100 ontstaan, daarvoor was de grond drassig en nat en daarom was het gebied jarenlang onbewoonbaar.’

Uitzonderlijk

Volgens Van Genabeek is het uitzonderlijk dat de werktuigen en botresten zo goed bewaard zijn gebleven in West-Europa. Dit komt vermoedelijk omdat de overblijfselen kort na het vertrek van de neanderthalers zijn bedekt met aarde, waardoor de erosie minimaal is.

Het onderzoek naar de vondst in Den Bosch kan veel nieuwe inzichten bieden in het leven van de mensensoort. ‘Waarvoor het gereedschap werd gebruikt en hoe het is gemaakt, waar de neanderthaler van leefde, dat is allemaal af te leiden uit de minuscule krasjes op de vuurstenen.’

Assen

Twee jaar geleden werd in de buurt van Assen ook een neanderthalerkamp gevonden. Door de werktuigen en vuistbijlen die werden ontdekt, stond het kamp bekend als een van de meest bijzondere overblijfselen van de mensenras in Noord-West Europa.
De werktuigen werden hoog aan de oppervlakte ontdekt, waardoor de voorwerpen in minder goede staat verkeerden als de werktuigen die in Den Bosch aan het licht kwamen: ‘De vuurstenen in Assen waren flink geërodeerd en de dierlijke overblijfselen waren vergaan.’

Vuursteen

De onderzoekers gaan er voorlopig vanuit dat het kamp ongeveer 40.000 tot 60.000 jaar oud is. Die conclusie is gebaseerd op de manier waarop de vuurstenen zijn bewerkt: ‘Neanderthalers maakten eerst een halffabrikaat van een brok steen, zodat de splinters nauwkeuriger konden worden afgeslagen.’

De neanderthalers leefden in het midden van de Oude Steentijd, ongeveer 35.000 tot 130.000 jaar geleden. De homo neanderthalensis wordt niet gezien als een directe voorouder van de mens. Wel tonen ze veel gelijkenissen met de cro-magnonmens, een latere tijdgenoot en voorloper van de mens.