De PVV bevindt zich in een moeilijke situatie. Interne democratisering kan leiden tot een vernietigende oorlog binnen de eigen gelederen, en het tegenhouden van die democratisering levert telkens nieuwe afvalligen op.
Een mooi gezegde: democratie is niet voor bange mensen. Maar het Midden-Oosten en Noord-Afrika leren ons dat de democratie ook niet voor overmoedige mensen is.
Democratie werkt beslist niet waar te veel bange of overmoedige mensen bijeen zijn. In essentie kan de democratie functioneren in een gematigde toestand. Zo’n toestand verwijst naar collectieve en individuele zelfbeheersing en de acceptatie van de rechten van minderheden.
Bange mensen vrezen wisselende meerderheden en overmoedigen willen politieke minderheden vertrappen.
Macht
Democratie werkt echter met wisselende meerderheden en minderheden. De PVV is een democratische beweging: de beweging respecteert de democratische beginselen.
De PVV ziet de uitslag van de verkiezingen als de basis van de legitimatie van de macht. Daarom doet de PVV mee aan de verkiezingen en bovendien sluit de PVV geweld uit als politiek middel in een democratische samenleving.
Daarnaast legt de PVV zich neer bij de democratische spelregels; PVV’ers willen de democratie niet opheffen. Evenmin willen ze de democratisch gekozen bestuurders omverwerpen. Ze respecteren de wetten.
Wilders
De PVV werkt niet aan een regimeverandering in Nederland. Wel streeft de beweging ernaar om via de democratische middelen niet de spelregels, maar wetten te veranderen.
We hebben het hier over de PVV als een democratische beweging en niet als een politieke partij. Dat laatste is een moeilijk punt. Het is immers de vereniging van en voor één persoon: de oprichter, het enige lid en de leider Geert Wilders.
Een politieke partij is meer dan één persoon. Een partij representeert een ideologie met daarin bepaalde idealen over het landsbestuur. En de ideologie is het resultaat van de collectieve wijsheid, die van tijd tot tijd wordt gewijzigd en verbeterd.
Ideeënstrijd
Ze wordt aangepast aan de tijd. De PVV heeft geen vaste ideologie, maar opvattingen over domeinen zoals immigratie, islam, de verzorgingsstaat en recentelijk ook over Europa. Deze opvattingen worden niet gevormd door een coherente samenhang van beginselen.
Het gebrek aan ideologie bij de PVV is niet onbegrijpelijk. Om een ideologie te vormen, moet er een partij zijn, die in de ideeënstrijd een partij kiest of een partij in het leven roept. Dat is de letterlijke betekenis van een partij.
De PVV is een democratische beweging omdat de beweging de democratische spelregels en beginselen respecteert, maar de PVV is geen democratische vereniging. De vereniging is door en omwille van één man opgericht.
Broeinest
En we weten waarom. De ervaringen met de LPF hangen als een zwaard van Damocles boven elke nieuwe politieke beweging. Zie het trieste lot van 50Plus. En niet lang geleden richtte Kamerlid Rita Verdonk een politieke partij op. Haar Trots op Nederland was van een partij veranderd in een broeinest van conflicten.
Een nieuwe partij trekt niet alleen enthousiaste burgers aan. Politieke gelukzoekers, politieke mislukkelingen, werklozen, boze mensen, bedenkelijke figuren en andere types worden aangetrokken door een nieuwe politieke partij.
Het duurt meestal niet lang totdat de leden elkaar de tent uitvechten. En dan sterft de nieuwe partij in een roemloze burgeroorlog.
Afvalligen
Democratie en een nieuwe politieke partij zijn in Nederland moeilijk verenigbare begrippen. Dat leert de ervaring van afgelopen jaren. Maar werkt de ondemocratische vereniging van Geert Wilders?
Ook het model Wilders begint vast te lopen. Dinsdag werd Kamerlid Louis Bontes uit de PVV-fractie gezet. Hij zou het beginsel van vertrouwelijkheid hebben geschonden.
Kon hij anders handelen? Nee, zijn lot is het lot van allen die democratie willen introduceren in een vereniging die niet democratisch is. Bontes is evenals andere PVV-afvalligen bang dat na het vertrek van Wilders niets meer zou overblijven van de PVV-traditie en standpunten.
Noodlottig
En Wilders is bang dat wanneer zijn vereniging een democratische partij wordt, die vanzelf, door de komst van avonturiers en bedenkelijke figuren, worden opgegeven.
Wat een noodlottige toestand: democratisering van PVV kan leiden tot een vernietigende burgeroorlog binnen de PVV en het tegenhouden van de democratisering van de PVV levert telkens afvalligen op.
Wat Bontes en andere afvalligen willen, is een stukje van de macht. Maar Wilders is vooralsnog niet bereid om binnen zijn fractie het spectrum van de macht toegankelijk te maken voor anderen dan zijn vertrouwelingen. Het wachten is daarom op de volgende afvallige persoon.
De afvalligheid en de PVV zijn diep verbonden met elkaar.