Ronald Plasterk (PvdA) moest zich beroepen op het staatsgeheim om zijn eigen onvermogen te verdoezelen. Het is niet te bevatten dat Diederik Samsom zijn minister in bescherming nam. Een lichtpunt: Alexander Pechtold hield zijn rug recht.
Een warm compliment voor Alexander Pechtold. In de voorbije dagen gedroeg Pechtold zich, ondanks alle druk, als een echte volksvertegenwoordiger. Het betrof de affaire rondom de fictieve politicus Ronald Plasterk.
‘De fictieve politicus’ is de titel boven de analyse van Elseviers Gertjan van Schoonhoven van Plasterks optreden. Terecht verwijt hij minister Plasterk ‘de collectieve anti-Amerikaans paranoia’ te hebben bevorderd.
Vrije republiek Amsterdam
Ook andere media, zoals de Volkskrant en NRC Handelsblad, schreven vernietigende commentaren over de minister. Inzake Plasterk-gate luidt de sensus communis: hij moet aftreden. Dit alles is kennelijk aan dovemansoren gericht. De PvdA geeft niet thuis.
En het is niet de eerste keer dat de PvdA vastberaden is om de zelfreflectie te vermijden. Kennelijk past zelfkritiek niet meer in het vocabulaire van de PvdA-top. Nog zo’n geval van kritiek-mijdend gedrag bij de PvdA-top: de vrije republiek Amsterdam.
De PvdA-wethouder Pieter Hilhorst reeg de fouten aaneen, waardoor de Amsterdamse gemeente ruim een miljoen euro kwijtraakte. Hilhorst lacht het weg. Het is per slot van rekening niet zijn eigen geld. Wat zou Hans Spekman hebben gedacht als een bankdirecteur in een andere situatie het gemeenschapsgeld over de balk had gesmeten?
Mediafiguren
Spekman was rood geworden van woede als een bankier de door hemzelf toegebrachte financiële schade aan de bevolking had weggelachen.
Maar van Spekman mag Pieter Hilhorst doen wat hij wil. Van de man van ‘het eerlijke verhaal’ horen we ook niets. Diederik Samsom zwijgt over het gedrag van Pieter Hilhorst. Wat zou hier ‘het eerlijke verhaal’ zijn?
De overeenkomst tussen Hilhorst en Plasterk is dat beide heren columns schreven voor de Volkskrant – het zijn mediafiguren. Hilhorst heeft geen verstand van financiën en Plasterk heeft nul komma nul verstand van inlichtingenwerk.
Mea culpa
Dit duo behoort tot de wereld van fictieve autoriteiten. Wat ze nodig hebben, is een microfoon. Minister Plasterk werd een microfoon en zelfs een camera aangereikt. Hij stond helemaal gratis in alle huiskamers te praten. De minister moest zich verantwoorden in de Kamer.
Plasterk begon met een ongekend uitgebreid mea culpa: sorry mensen, excuses, ik had het niet moeten zeggen, ik had mijn mond moeten houden en ik doe mijn mond nooit meer open.
Dat laatste is nog wel het meest stompzinnige. De ministers moeten hun beleid uitleggen, ze hoeven niet te zwijgen. De Kamer was niet tevreden. In de tweede ronde gaf Plasterk toe aan alle eisen van de Kamer.
Flauwekul
Dan ben je geen minister meer. Waren die eisen redelijk? Was de honorering van die eisen bevorderlijk voor de Nederlandse veiligheid? Die vragen stelde hij zichzelf niet. Hij gaf alles toe voor het behoud van zijn ministerpost. Een politiek onwaardige vertoning!
De hele Kamer was kritisch, en niet alleen over de handelwijze van minister Plasterk, maar ook over de vraag of hij überhaupt capabel is om als minister aan te blijven. Ook tijdens het debat stond minister Plasterk flauwekul te verkopen.
Plotseling viel alles onder het staatsgeheim. Precies op dat moment zat in de studio van Nieuwsuur hoogleraar Cyrille Fijnaut. Hij weerlegde de bewering van minister Plasterk: de algemene werkwijze van de inlichtingendiensten zijn geregeld in de wet en ze behoren dus niet tot het domein van staatsgeheimen.
Onbekwaam
En wanneer Der Spiegel schrijft over 1,8 miljoen verzamelde metadata, dan is het geheim al openbaar geworden. Een paar weken later vertelden de Amerikaanse autoriteiten openlijk dat de metadata niet door hen, maar door Nederland zelf zijn verzameld.
En op het moment dat een geheim openbaar is geworden, dient de minister de volle waarheid aan het licht te brengen. Te meer nu een ander, bevriend land ten onrechte van iets werd beticht. Op 22 november wist minister Plasterk wat de waarheid was, maar hij besloot de waarheid niet openbaar te maken.
Waarom? De minister wilde zijn eigen onnozelheid en onbekwaamheid verdoezelen. Het staatsgeheim dat als een belangrijk geheim moest worden bewaakt, was de onnozelheid en onbekwaamheid als minister van Binnenlandse Zaken.
Aftreden
Om dit fictieve staatsgeheim te declassificeren, diende de oppositie (minus twee kleine christelijke partijen), de motie van wantrouwen in. De leider van D66 kwam daarbij de voortrekkersrol toe. Pechtold hield zijn rug recht.
En Samsom, belde hij Plasterk met de boodschap: vriend, het is mooi geweest, je gaat aftreden? Nee, Samsom was boos op Pechtold. Ik kan het nog steeds niet bevatten.
Plasterk kan het goedmaken. Aanstaande zondag kan hij in Buitenhof zijn aftreden aankondigen. Hij moet ons niet de gelegenheid ontnemen om hem ruiterlijk voor zijn aftreden te bedanken.
Een fictieve minister met een fictief geheim wordt door de leider van de PvdA beschermd. Als de leider van Turkmenistan zoiets doet, hebben we het over een bananenrepubliek.
De PvdA begint op een bananenrepubliek te lijken.