VVD-premier Mark Rutte is gewoonlijk een zeer wendbaar politicus, maar gisteren was hij, tijdens een persconferentie over de catastrofale vlucht MH17, de leider met een sterk intern kompas. Een uitbarsting tegen de Russische president Vladimir Poetin kan hij zich ook niet veroorloven.
Rutte maakte ‘glashelder’ dat hij zich er ‘persoonlijk voor zal inzetten dat de daders worden opgespoord en hun terechte straf krijgen’. De premier voegde toe: ‘Eerder zullen we niet rusten.’
Scherpe lijn
Zo kenden we Mark Rutte nog niet. In plaats van te schikken en te plooien, trok hij een scherpe lijn en verbond er zijn politieke lot aan. In een crisis van deze omvang neemt het gewicht van een premier altijd toe. Voor de trefzeker communicerende Rutte geldt dat nog eens extra.
Deze terreurdaad is voor Nederland wat 9/11 is voor de Amerikanen. Met zijn vastberaden houding voorkomt Rutte dat de gevoelens van ontreddering en machteloosheid omslaan in cynisme en wrok. Dat zou uiteindelijk ook de positie van de minister-president ondergraven.
Aanval
Waarom trok hij niet wat feller van leer tegen de Russische president Vladimir Poetin, wiens handlangers in het oosten van Oekraïne hoogstwaarschijnlijk verantwoordelijk zijn voor het neerhalen van de Maleisische Boeing 777? Nederland betreurt 193 doden. Australië huilt om 27 mensen aan boord van het toestel. De Australische premier, de liberale conservatief Tony Abbott voerde met een scherpe verklaring een diplomatieke aanval uit op Poetin.
Rutte kan zich een dergelijke uitbarsting niet veroorloven. Zo pragmatisch is hij dan ook wel weer. Hij moet een eerlijk en gedegen onderzoek naar de vliegramp afdwingen.
Medewerking
Het klinkt voor eigen publiek misschien wel lekker om Poetin te beschimpen, maar dan kan Rutte serieuze medewerking van Moskou aan echte fact finding vergeten. Hijzelf zei: ‘Vingerwijzen maakt de kans op een breed, onafhankelijk onderzoek kleiner.’
Daar zal niemand in de Haagse politiek Rutte op aanvallen. Geert Wilders (PVV) had het misschien gekund, maar die heeft zich in een eerdere fase van de Oekraïne-crisis teveel een anti-Kiev/pro-Moskou standpunt aangemeten.