Het kabinet handelt niet in strijd met mensenrechten of zonder de tussenkomst van een rechter bij het afpakken van de Nederlandse nationaliteit van de islamitische terroristen. Zij vormen een gevaar voor de Nederlandse rechtsorde.
Het kabinet neemt harde maatregelen tegen jihadisten. Denaturalisatie als een administratieve maatregel trekt in het pakket van maatregelen de meeste aandacht. Wie zich gaat aansluiten bij een terreurgroep, kan rekenen op de denaturalisatie: het volgen van trainingen of het geven van training zijn nu redengevend om iemand te denaturaliseren.
Is dat conform de grondprincipes van het vreemdelingenrecht? Als iemand over twee nationaliteiten beschikt, is het in principe mogelijk om zijn of haar nationaliteit af te pakken in uitzonderlijk en zeer gewichtige gevallen.
Het kabinet heeft een buitengewoon gewichtige reden om terroristische (oorlogs)misdadigers de nationaliteit af te pakken, die ook nog op dat moment een ongecontroleerd gevaar vormen voor de Nederlandse rechtsorde.
Veiligheid
Als iemand oorlogsmisdaden heeft gepleegd, kan de persoon in kwestie door de Nederlandse rechter worden berecht. Maar in het kader van de strijd tegen het terrorisme, staat niet altijd de strafrechtelijke vervolging voorop.
De nationale veiligheid prevaleert boven de strafrechtelijke vervolging. Een Nederlander die deelneemt aan de terreurgroepen zoals de Taliban, IS, Al-Qa’ida of Al-Shabaab is een tijdbom die ook in de steden van Europa aanslagen zou kunnen plegen.
Deze groepen zijn immers daadwerkelijk bereid om ook hier aanslagen te plegen. Voordat we naar de aard en het effect van de denaturalisatie kijken, moeten we ons de vraag stellen wat de betekenis en essentie is van de denaturalisatie.
Politieke daad
Het verlenen van de Nederlandse nationaliteit aan iemand is een grote politieke en publiekrechtelijke daad. Naturalisatie betekent dat men niet op natuurlijke wijze via geboorte maar via de wet het Nederlanderschap verkrijgt. Dat is een grote politieke daad, omdat volledige politieke en sociaaleconomische rechten worden toegekend aan een nieuwe Nederlander.
De nieuwe Nederlander krijgt niet zo maar een nieuw paspoort, hij of zij wordt een landgenoot, een volwaardig rechtsgenoot. De rechtsorde zal waar dan ook bereid moeten zijn tot het uiterste te gaan voor iedere Nederlander. Tegelijkertijd zou de nieuwe Nederlander zich met al zijn hebben en kunnen moeten inzetten voor zijn nieuw land.
Volwaardige burgerschap, het verkrijgen van het Nederlanderschap is een grote eer en een groot voorrecht.
Verkiezingen
Naturalisatie is ook grote publiekrechtelijke daad. De genaturaliseerde persoon komt belangrijke democratische rechten toe, zoals deelname aan de periodieke verkiezingen voor de samenstelling van de Staten-Generaal en dus ook de samenstelling van de Nederlandse regering.
Wie een burger van Nederland wordt, wordt tegelijkertijd een burger van de Europese Unie. Ook dit brengt bepaalde rechten met zich mee. Om talloze redenen is het afpakken van de nationaliteit een zeer zware straf of administratieve maatregel.
Hier gaat het om rechtszekerheid. Burgerschap mag niet zo maar onderhevig zijn aan de grillen van politiek. De Middeleeuwen liggen ver achter ons. Volwaardig burgerschap veronderstelt het in het bezit zijn van de Nederlandse nationaliteit.
Principes
De gevoeligheden rond de denaturalistatie hebben te maken met de misdaden die door nazi-Duitsland werden gepleegd. Joden in heel Europa werden als staatloze personen behandeld. Ze werden plotseling in de categorie staatlozen geplaatst. Miljoenen Joden in Europa werden plotseling staatloze personen voor wie – terecht schreef Hannah Arendt – geen enkele bescherming bestond.
De nationale bescherming bestond plotseling voor de Joden niet meer. Daarom ging men na de oorlog aan twee principes vasthouden: niemand mag staatloos worden gemaakt en alle mensen ongeacht hun burgerschap zullen onder een supranationaal mensenrechtensysteem vallen. Neemt men nu afstand van deze twee principes? Naar mijn mening niet.
Strafrechter
Er zijn twee soorten denaturalisaties denkbaar: met de tussenkomst van een strafrechter en zonder de tussenkomst van een strafrechter. In het geval van strafrechtelijke vervolging zou het vonnis inhoudende de veroordeling van de betrokkene ook als basis van de denaturalisatie worden gebruikt.
Daarmee doet men het burgerschap van iemand teniet op grond van buitengewoon zware en gewichtige redenen en met de instandhouding van de rechtsbescherming ontleend aan de mensenrechten via de strafrechter.
Wanneer het gebeurt zonder de tussenkomst van een strafrechter neemt een bestuursorgaan zelf de beslissing om iemand te denaturaliseren. Daarvoor is een strafrechtelijke vervolging niet noodzakelijk. Ten onrechte werd in de media gesproken van het afpakken van nationaliteit zonder de tussenkomst van een rechter. Wanneer een bestuursorgaan over de denaturalisatie heeft besloten, is dat een beslissing die zoals alle administratieve beslissingen openstaat voor beroep- en bezwaarprocedure en uiteindelijk ook de administratieve rechter.
De denaturalisatie kan dus nooit gebeuren zonder de tussenkomst van een rechter. En daarmee zijn alle vormen van rechtsbescherming nog steeds van kracht en van toepassing op de betrokken persoon.
Doodstraf
De bestuursrechtelijke zorgvuldigheid die we in meerdere of mindere mate in alle Europese landen aantreffen, is cruciaal voor de westerse beschaving van Rome tot in Washington DC. Daaraan verandert dit kabinet, ook in geval van denaturalisatie door een bestuursorgaan niets. Gelukkig maar.
We kennen geen doodstraf of verbanning naar een duivelseiland. Wat is het hoogste goed, op het leven na, dat een democratisch regime kan ontnemen van haar bloeddorstige vijanden? Dat is het volwaardige burgerschap, de nationaliteit. De gedenaturaliseerde zal uit de politieke orde worden geweerd. De hoogste waardigheid van een burger, de Nederlandse nationaliteit, wordt daarmee teniet gedaan.
Het kabinet handelt niet in strijd met mensenrechten of zonder de tussenkomst van een rechter bij het afpakken van de Nederlandse nationaliteit van de islamitische terroristen.
Een zwaarder administratieve straf kan ik niet bedenken. Is dat gerechtvaardigd? Is dat effectief?
Deze vragen zal ik vrijdag beantwoorden.