Minister Ronald Plasterk (PvdA, Binnenlandse Zaken) heeft de Tweede Kamer heel wat uit te leggen over de afluisterpraktijken van de Nederlandse geheime diensten AIVD en MIVD. Dinsdag is er een debat met de minister.
Voor het debat moet Plasterk Kamerleden schriftelijk antwoord geven op een reeks vragen die zij hem zullen voorleggen.
Wat is er precies aan de hand?
In een brief aan de Tweede Kamer schrijft Plasterk woensdag dat niet de Amerikaanse veiligheidsdiensten, maar de Nederlandse veiligheidsdiensten eind 2012, begin 2013 1,8 miljoen ‘metadata’ aan satelliettelefonie en radioverkeer aftapten.
Volgens Plasterk gaat het niet om gesprekken of sms’jes tussen Nederlandse mobiele telefoons. De inhoud van die gesprekken is niet afgetapt. Het verzamelen van data moet patronen en netwerken in beeld brengen: wie belt wie en hoe vaak.
De data zijn onderschept door de Nationale Sigint Organisatie. Ze zijn verzameld ‘in het kader van terrorismebestrijding en militaire operaties in het buitenland’.
Volgens minister Jeanine Hennis-Plasschaert (VVD, Defensie) hebben de inlichtingendiensten niets verkeerd gedaan. ‘Er is veel ruis geweest over de zogenoemde 1,8 miljoen data. Het beeld werd neergezet of het zou gaan om telefoongesprekken.’
Hennis zegt dat de informatie is verzameld ten behoeve van militaire operaties en dat is gebeurd ‘binnen de wettelijke kaders’.
Wat zijn de reacties?
VVD: de liberalen willen meer weten over deze zaak. ‘Wat valt er precies onder deze metadata?’ vraagt Kamerlid Klaas Dijkhoff zich af. De partij vindt de zaak niet zo urgent dat er direct een debat in de Tweede Kamer over moet komen.
PvdA: hoewel Kamerlid Jeroen Recourt erkent dat zijn partijgenoot iets heeft uit te leggen, maakt de partij zich geen zorgen over Plasterk. Hij heeft er vertrouwen in dat Plasterk met afdoende antwoorden zal komen.
D66: de partij vindt het onontkoombaar dat er een parlementaire enquête komt over deze kwestie. ‘De minister geeft aan dat dit is gebeurd in het kader van terrorismebestrijding en militaire operaties,’ zegt D66-Kamerlid Gerard Schouw. ‘Daarvoor is het nodig 1,8 miljoen telefoontjes in een maand op te slaan?’
GroenLinks: Kamerlid Linda Voortman vindt het nieuws ‘te gek voor woorden’. ‘Terwijl alle beschuldigende vingers in de richting van de NSA wezen, blijkt minister Plasterk al die tijd zélf de boosdoener.’
CDA: Plasterk moet volgens het CDA ter verantwoording worden geroepen. ‘Dus toch! Niet NSA tapte de 1,8 miljoen telefoontjes, maar onze eigen veiligheidsdienst, bekent Plasterk. Die roepen wij ter verantwoording,’ twittert Madeleine van Toorenburg.
SP: Tweede Kamerlid Ronald van Raak vraagt zich af of Plasterk nog wel minister kan blijven. ‘Zijn brief zorgt voor heel weinig vertrouwen.’ De verschillende verklaringen van Plasterk vindt hij ‘heel verontrustend’.
Volg Shari Deira op Twitter