Fraai vormgegeven kookboek leunt sterk op de recepten van de op Java geboren Ietje go Pheek Thoo. Het beschrijft de samensmelting van de keukens van Zuid-China, Oost-Java en ook een beetje Nederland.
In de meeste kookboeken hoef je niet tot pagina 134 te bladeren voor je het eerste recept tegenkomt. Dit is dan ook iets bijzonders. Culture, Cuisine, Cooking, an East Java Peranakan Memoir is geschiedschrijving via de maag, het verhaal van een bevolkingsgroep en zijn cultuur verteld aan de hand van recepten.
Het boek leunt op het kookschrift van Ietje Go Pheek Thoo, die in 1911 werd geboren op Oost-Java, als dochter van een Chinese koffiehandelaar. De Chinese-Indonesiërs, Peranakan genoemd, vormen al lang een belangrijke bevolkingsgroep in Indonesië, en hebben er een bewogen geschiedenis achter de rug.
De ene periode golden ze als volwaardige landgenoten, dan weer werden ze beschouwd als niet gewortelde, tweederangsburgers.
Een beetje Nederland
Ietje Go Pheek Thoo maakte het allemaal mee: de laatste decennia van de Nederlandse aanwezigheid, de Japanse bezetting en de jaren van Soekarno en Soeharto.
Pas op latere leeftijd emigreerde ze naar Nederland. In haar bagage het schrift waarin ze recepten noteerde van gerechten die ze thuis maakte en die de invloeden reflecteren van de keukens van Zuid-China, Oost-Java en ook een beetje Nederland.
Typerend voor de Chinese keuken is bijvoorbeeld zoetzure vis en koe loe yoek; Javaans is onder meer het gebruik van zwarte garnalenpasta. Nederland is vertegenwoordigd met onder meer huzarensla, kaasstengels en Colombijn, een cake die hier al lang is vergeten. Maar de meeste gerechten zijn fusion uit een tijd waarin de term fusion nog niet bestond.
Ietje Go’s dochter Koo Siu Ling verzamelde nog meer recepten uit aantekenschriften van familieleden en bundelde ze tot het kookgedeelte van het boek, dat ook nog is uitgerust met een zeer uitgebreide encyclopedie van de typerende ingrediënten uit de Peranakan-keuken en een mooie inleiding van Yale-historicus Paul Freedman.
Onverslijtbaar
Het door de bekende boekontwerper Irma Boom vormgegeven boek (verschillende soorten papier, lichtgroen op snee, prachtige fotografie) telt 554 pagina’s, is geschreven in drie talen: Engels, Indonesisch en Nederlands en is verschenen bij uitgever Lecturis (€ 49,50).
Wat je je wel afvraagt bij zo’n kookboek vol klassiekers, die weliswaar onverslijtbaar, maar ook een tikje belegen zijn: waar blijft de moderne Indonesische keuken? Andere Aziatische landen als China, Thailand en Japan hebben zich gastronomisch heruitgevonden en zijn wereldwijd in trek.
Maar Indonesië is op culinair vlak vrijwel onzichtbaar in de voorhoede van de internationale gastronomie. Bram Hahn