In het hart van de Tea Party broeit een conflict. Veel van de miljoenen activisten willen zich concentreren op ‘de kerntaken’. Geef de vrije markt de ruimte. Perk de groeiende overheidsmacht in. Benadruk individuele rechten en vrijheden. Andere ‘Tea Party’ers’ vinden dat ook abortus, de teloorgang van het huwelijk en andere conservatieve kwesties moeten worden aangepakt.
Dit artikel verscheen in Elsevier Weekblad in december 2010
‘We kunnen het ons niet veroorloven om níet met die kwesties bezig te zijn,’ zegt William Owens, de zwarte auteur van het boek Obama – Why Black America Should Have Doubts (‘Waarom zwart Amerika moet twijfelen’) en een soort geweten van de beweging. In de Grondwet (1789) wordt de overheid aan banden gelegd, juist om het ondernemende individu ruimte te geven, betoogt hij. Maar: ‘Amerika is passief geworden.’
Elsevier sprak drie Tea Party-activisten die de passiviteit afwijzen. Dankzij hen – en miljoenen gewone Amerikanen net als zij – leed president Barack Obama bij de Congresverkiezingen een zware nederlaag, met als gevolg een veel conservatiever Washington vanaf 3 januari 2011.
‘We worden hier kapot belast’
Ondernemer Gary Murphy verzet zich tegen belastingen en ‘anti-zakelijk klimaat’
Politiek activisme betekent vroeg opstaan en laat naar bed, heeft Gary Murphy (40) ontdekt. Laatst zorgde Murphy, die een schoonmaakbedrijf beheert, dat hij om zeven uur ’s ochtends op kantoor was. Hij werkte tot zes uur ’s avonds, reed naar een begrotingsvergadering van zijn gemeente, stond urenlang in de rij, en was om half elf aan de beurt om zijn beklag te doen over de stijgende lokale belastingtarieven.
‘Het valt soms niet mee,’ zegt Murphy. ‘Maar het alternatief is dat we de boel sluiten en naar Texas vertrekken.’ Het zakelijke klimaat in de staten New York en Connecticut, waar zijn bedrijf klanten heeft, is zo ‘vijandig’ geworden dat hij en zijn vrouw Robin niet weten hoe lang ze het nog volhouden met hun twee kinderen in Chappaqua even ten noorden van New York, het plaatsje waar ook Bill en Hillary Clinton wonen. ‘We worden hier kapot belast.’
Murphy vindt dat ook op federaal niveau in Washington met belasting en regelgeving de dynamiek en de ambitie van ondernemers worden ingedamd. Toen hij besefte hoe de groeiende staatsinvloed zijn eigen onderneming onder druk zette, werd hij begin dit jaar actief in de lokale Tea Party-beweging. ‘Ik ben liberaal op sociaal gebied. Ik oordeel niet op persoonlijk vlak.’ Met de conservatiefchristelijke boodschap van rechtse opinieleiders als Glenn Beck heeft hij niet veel op. Maar op financieel vlak is hij conservatief: ‘De vruchten van hard werken zijn voor degene die de handen uit de mouwen steekt.’
Terug naar de nachtwakersstaat
Liefdadigheid en burenhulp zijn een particuliere zaak, vindt hij. In een nachtwakersstaat moet de overheid uitsluitend de individuele vrijheden en rechten beschermen, en zich volgens Murphy niet opdringen om ‘de welvaart te verspreiden,’ zoals Obama wil. ‘Ik heb nooit om iets gevraagd. Waarom kunnen anderen dat niet? Waarom kan de overheid dat niet?’
Murphy, die met zijn bedrijf veertig banen heeft gecreëerd, hecht aan ‘de gemeenschap’. Zijn werknemers houden een lokaal restaurantje in stand door er elke dag te lunchen. De bedrijfsauto’s worden door een lokale garage onderhouden: werk voor de monteurs. ‘Vraag die lui wat het zou betekenen als ik wegga.’ Het zou de zoveelste klap zijn voor de lokale economie.
Murphy is nog steeds verbaasd dat hij een activist is geworden. Hij was ‘apolitiek’, een zakenman en familieman die wel wat beters te doen had dan demonstreren. Soms doet hij ludieke dingen. In verkiezingstijd stond hij langs een drukke weg met een groot bord in de hand: ‘Toeter als je er genoeg van hebt.’ Maar het is de Murphy’s ernst. Gary en Robin spreken op bijeenkomsten van de Tea Party en de Republikeinse Partij. Ze ondersteunen fiscaal-conservatieve kandidaten voor de gemeenteraad, de staat en het Congres in Washington.
In 2012 is het hoofdzaak om Obama ‘en zijn weerzinwekkende beleid’ weg te stemmen. Hij maakt zich weleens zorgen dat hij op één hoop wordt gegooid met sociaal-conservatieve ‘bijbelzwaaiers’. Maar: ‘Ik heb vertrouwen in het systeem en in het volk. Wij zijn nu eenmaal een centrum-rechts land.’
‘Overheid moet haar plaats kennen’
Zakenvrouw Jerlynn Haile hekelt afhankelijkheid van overheidssteun onder zwarten
Zeker in de zwarte gemeenschap zijn onafhankelijkheid en eigen verantwoordelijkheid ver te zoeken, vertelt Jerlynn Haile (64) uit het stadje Liberty in de staat Missouri. ‘Mensen zijn zo gehecht geraakt aan overheidssteun, zonder zich te realiseren wat de overheid eigenlijk doet.’
Toen ze in 2004 besefte hoe gevaarlijk die afhankelijke houding was, begon de gepensioneerde ondernemer actief te worden in de Republikeinse Partij. ‘Het is erg Amerikaans om betrokken te zijn,’ zegt ze, ‘en om kritisch te kijken naar de mensen met macht.’
In 2009 voelde de lokale Tea Party als een natuurlijk politiek thuis. Ze werd actief in haar wijk en hielp dit najaar om Roy Blunt gekozen te krijgen als Senator namens Missouri. Dat hij nu schatplichtig is aan de Tea Party, lijdt volgens Haile geen twijfel. Toen Blunt nog in het Huis van Afgevaardigden zat, ervoer hij al wat de volksbeweging voor elkaar kon krijgen. Blunt stemde voor ‘oormerken’ bij een wet, een Washingtonse techniek om geld voor het eigen district los te peuteren – iets waar de Tea Party zich tegen verzet. ‘Ze moeten eens ophouden met geld uitgeven,’ zegt Haile. ‘Eerst onder de berg schulden uit komen!’ Nadat zijn kantoor was overspoeld met 250.000 handtekeningen bedacht Blunt zich. In Missouri werd zijn ommekeer gevierd als een zege van het volk. ‘De Tea Party is de vlaggendrager geworden voor conservatieven zoals ik.’
Het systeem is kapot
Gevraagd naar de speerpunten van de Tea Party begint Haile over de waarde van individuele vrijheden en het kapitalisme. Niet verbazingwekkend voor een selfmade zakenvrouw, die een eigen reclamebureau had. Maar de strijd tegen abortus is voor haar de hoofdzaak. Bijna één op de twee zwangerschappen van zwarte vrouwen wordt vroegtijdig afgebroken: ‘Een schande, een drama, en bijna niemand beseft dat.’
Voor Haile – opgegroeid in een links-activistisch gezin – is bewustwording rond abortus direct verbonden met het gevecht tegen overheidscontrole. ‘De staat begint de rol van God te krijgen. Wij zeggen: alleen God is God. De overheid moet haar plaats kennen.’ Ze is moeder van twee kinderen, en wacht op haar eerste kleinkind, dat hopelijk komende zomer wordt geboren.
Als zwarte vrouw die zich de rassensegregatie goed herinnert, heeft zij weinig geduld met mensen die rechts en de Tea Party vereenzelvigen met ‘racistisch’. ‘Natuurlijk komen we overal vooroordelen tegen.’ Maar dat is een Amerikaans probleem, vindt Haile, los van politieke voorkeur. ‘Ik denk dat het beter is om ons te richten op het stemgedrag van politici, en op de mensen met wie zij zich omringen, dan op hun huidskleur.’ Kijkend naar president Obama concludeert Haile dat diens bruine gezicht niets betekent, maar zijn banden met mensen als de linkse miljardair George Soros des te meer.
.@WhiteHouse shines spot light on ways Obamacare has failed American people on new website https://t.co/hLdsWrUfJI #TeaParty
— Tea Party Patriots (@TPPatriots) 23 juni 2017
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De machthebbers gedragen zich alsof Amerikanen dom zijn, zegt Haile. ‘En eerlijk gezegd hebben we ons ook zo gedragen, als makke schapen.’ Nu is het tijd voor een nieuwe richting: ‘Wat het succes van Sarah Palin en de Tea Party laat zien, is dat het systeem kapot is.’
‘De vrije markt zal ons redden’
Oud-rockmuzikant Gene Tullio (60) vreest de socialistische koers van president Obama
Ooit was Gene Tullio (60) een linkse ‘bruikbare idioot’, een term die hij van Lenin leent. Opgegroeid in een conservatief gezin werd hij zelf een marxistische student die tegen de Vietnam-oorlog demonstreerde. Later werkte hij als maatschappelijk werker, en werd een verdienstelijke rock-bassist.
Nu is de financieel-adviseur een bezorgde Tea Party-activist uit Somers, een plaatsje aan de Oostkust. Hij vergelijkt ‘de opmars van het socialisme’ in zijn land met Duitsland, 1933. ‘Hebben we echt een Kristallnacht nodig?’ vraagt hij. Zoals Adolf Hitler zijn plannen in Mein Kampf uiteenzette, heeft Barack Obama volgens Tullio gezegd: ‘Leuk land, laten we het veranderen.’ Dus ‘we zijn gewaarschuwd’. De conservatieve verkiezingszege afgelopen november omschrijft hij als ‘bijna even belangrijk als de geallieerde landing in Normandië’.
Nadat Tullio jarenlang tegen de televisie schreeuwde en zijn vrouw op de zenuwen werkte, hoorde hij begin 2009 over de Tea Party. ‘Er zijn nog meer Amerikanen zoals ik,’ besefte hij. Tullio is coördinator van de Hudson Valley Patriots, een afdeling bij New York die deel uitmaakt van het losse, landelijke netwerk van Tea Party-groepen.
Zedeloos en bemoeienis
Hij maakt zich zorgen over de hervorming van de gezondheidszorg, zoals alle Tea Party’ers. Die illustreert volgens hem hoe de overheid zich met de details van de levens van patiënten en artsen wil bemoeien. Dat is ‘on-Amerikaans en gevaarlijk’, zegt Tullio.
Tullio omschrijft zichzelf als ‘meer een man van de grote lijnen en ideeën’. Hij vreest dat het land onder de huidige president ‘zelfmoord pleegt’ door een socialistische, Europese koers te kiezen. ‘Hij wil de inkomens gelijkschakelen. Dat werkt niet. We hebben concurrentie nodig,’ zegt Tullio. ‘De vrije markt zal ons redden, niet die 535 clowns in het Congres.’
Amerikanen zijn het vermogen kwijt om zichzelf te besturen, vreest Tullio, die katholiek is. ‘Door de atheïstische beweging dreigt anarchie. Drugs, seks, relativisme, kijk om je heen! We zijn allemaal medeplichtig, en worden er allemaal door geraakt.’
Eigen verantwoordelijkheid
De strijd om de toekomst van Amerika is niet materieel van aard, vindt Tullio. ‘Het gaat erom of we gelukkig zijn. We moeten de eigen verantwoordelijkheid terugvinden. Ophouden met het glas als half leeg te zien en het glas van de buurman op te eisen.’
Tullio bezit verschillende vuurwapens (met vergunningen) en hamstert brandhout en voedsel. Hij is bereid om ‘alles te verliezen’ en denkt dat dit ook zal gebeuren. Zijn vrouw beoordeelt dit als complete onzin; Tullio zegt dat zijn drie kinderen het met hem eens zijn. Maar zijn echtgenote vindt Obama prima en houdt zich verder niet zo met politiek bezig.
Hij verwacht toenemende onvrede en sociale chaos. Maar op de lange termijn is het land te redden. ‘Sarah Palin is briljant,’ zegt hij. ‘Precies wat het land nodig heeft.’
In de linkse regio rond New York bevindt Tullio zich in een kleine minderheid. Soms krijgt hij anonieme dreigtelefoontjes van ‘gestoorde progressieven,’ vertelt hij. ‘Maar ik red me wel.’