De verhouding tussen Rusland en Amerika staat op scherp. Dit weekeinde maakte de Russische president Vladimir Poetin bekend dat 755 Amerikaanse diplomaten uit Moskou moeten vertrekken. De Amerikaanse vicepresident Mike Pence bespeurde in dit besluit een ‘geest van agressie’. André Gerrits, hoogleraar international studies aan de Universiteit Leiden over het diplomatieke steekspel: ‘Poetin heeft zich vergist in de Amerikaanse politiek.’
‘De Russen zijn enigszins verrast door de nieuwe sancties uit Amerika,’ zegt Gerrits. ‘Niet zozeer door de inhoud van de sancties, als wel door de unanimiteit waarmee deze werden ingesteld.’ Vorige week keurde het Amerikaanse Congres met een overweldigende meerderheid nieuwe sancties tegen Rusland goed. ‘Hierdoor is een goede relatie tussen Trump en Poetin voorlopig niet aan de orde.’
Hoe zijn de nieuwe sancties in Rusland aangekomen?
‘Voor de Russen is dit een ontnuchtering. Door de diplomaten weg te sturen, laat Poetin weten dat hij voorlopig niet rekent op een betere relatie met Amerika. De Amerikaanse president Donald Trump verandert daar niets aan. Het verschil tussen Rusland en Amerika is dat de Russen meer waarde toekennen aan presidentieel leiderschap. Ze hoopten dat de verhouding met Amerika na de verkiezing van Trump beter zou worden, maar ze komen bedrogen uit. Amerika heeft een obsessie met Rusland, na de Koude Oorlog, maar de mogelijke inmenging in de Amerikaanse verkiezingen heeft het Congres op scherp gezet.’
Wat voor invloed heeft de Russische inmenging in de Amerikaanse verkiezingen?
‘We weten natuurlijk nog niets over de uitkomst van het onderzoek van de FBI, maar ik ben niet naïef over de Russische inmenging in de verkiezingen. Als de mogelijkheid zich voordoet, ligt het voor de hand dat de Russen daar gebruik van maken. Dat trekt een zware wissel op Trump. Alles wat Trump doet in verband met Rusland wordt onder de loep gelegd. Dat beperkt zijn bewegingsruimte enorm. Hij kan niet anders dan voor een harde lijn tegen Rusland kiezen. Als hij toenadering tot de Russen zoekt, is dat namelijk verdacht. Kortom, zolang dat rapport niet wordt gepubliceerd, is Trump gegijzeld. De relatie met Rusland verandert daarom voorlopig niet.
Het FBI-rapport zal overigens weinig gevolgen hebben voor de relatie met de Russen. Het zal niet leiden tot een militaire invasie, en de relatie is toch al slecht. Op de interne Amerikaanse politiek kan het wel invloed hebben.’
Voor de geloofwaardigheid van Donald Trump is dit niet gunstig?
‘Voor Trump is dit een onaangename ontwikkeling: zijn Ruslandbeleid wordt aan banden gelegd door de Amerikaanse politiek. Ook de Republikeinen geven hem geen vertrouwen. Trump en Poetin spraken elkaar weliswaar tijdens de G20 in Hamburg, maar we weten niets over de inhoud van dat gesprek. Ik ga er niet vanuit dat Trump concessies heeft gedaan aan Poetin: anders had Poetin nog wel wat meer geduld opgebracht voordat hij de diplomaten het land uitzette.’
Heeft de relatie tussen Amerika en Rusland toekomst?
‘Het lijkt erop dat geen van beide leiders genoeg macht heeft om verandering teweeg te brengen in de relatie. Maar dat is vaker zo met grootmachten: verandering komt vaak pas als er een grote geopolitieke ontwikkeling is. Dan kunnen ze samen optreden. In Oekraïne zal dat niet gebeuren, en de situatie in Syrië is dermate ingewikkeld dat een oplossing niet voorhanden is.
De situatie in Oekraïne is het grootste struikelblok. De Russen hebben de Krim geannexeerd, en op dit moment vechten het Oekraïense leger en de separatisten om de Donbass-regio. De Russen zijn niet echt bereid om bewegingsruimte in te bouwen, ze hebben er weinig belang bij het conflict te beëindigen. Dat is tegen het zere been van de Amerikanen.’
Hebben die sancties effect?
‘Economisch heeft het ongetwijfeld zijn weerslag op Rusland. Maar de economie groeit, en er is binnenkort een tekort aan werknemers. Belangrijker is misschien het politieke effect: dat is nihil.’
Wilt u wekelijks het laatste nieuws over Amerika ontvangen? Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief van American Dreamers!