Een kleine groep denkers van links tot rechts wint in rap tempo aan invloed in de Verenigde Staten. Volgens sommigen reikt hun gezag nu al verder dan dat van traditionele media, zoals kranten en televisie. Wie zijn deze politiek-incorrecte intellectuelen, die ook wel te boek staan als het ‘intellectuele dark web‘? Hoe liberale homoseksuelen, een orthodoxe Jood, een overtuigd atheïst, evolutionair biologen en feministen van de oude stempel elkaar vinden op internet.
Dinsdag ging een opiniestuk ‘Meet the renegades of the intellectual dark web’ (ontmoet de afvalligen van het intellectuele dark web) in The New York Times viraal op Twitter. Dwarse denkers worden daarin gepresenteerd als dissidenten, die zouden afwijken van de geaccepteerde standpunten in de ‘mainstream media’ (MSM), waaronder nieuwszenders als CNN en MSNBC en kranten als The New York Times en The Washington Post.
Het gaat om een groep van pakweg twintig intellectuelen, die moeilijk onder één noemer zijn te vangen. Hun expertises en politieke voorkeuren zijn zeer divers, maar volgens journalist Bari Weiss is er één belangrijke overeenkomst: ze zijn immens populair op internet, terwijl ze op televisie en in de kranten een marginale rol spelen.
Bont gezelschap van academici, journalisten en commentatoren
De pakweg twintig leden die prijken op intellectualdark.website, zijn zeer divers. Academici uit uiteenlopende disciplines – biologie, wiskunde, filosofie, psychologie en sociologie – zijn vertegenwoordigd, evenals journalisten, politiek commentatoren, schrijvers en cabaretiers. Tot hun ongenoegen bespeuren ze, vooral in hogeropgeleide kringen, een cultuur waarin bepaalde afwijkende standpunten worden afgedaan als onacceptabel of kwetsend. Vooral bij toespraken op universiteiten – die geregeld worden verstoord door linkse activisten – hekelen ze die trend.
Van safe space tot inclusie: lexicon van de social justice warriors
Allen zijn fel tegenstander van social justice, die zich volgens hen uit in identiteitspolitiek en positieve discriminatie. Ze breken een lans voor vrijwel onbegrensde vrijheid van meningsuiting, het eerste amendement van de Amerikaanse Grondwet dat zij als heilig beschouwen. Naar eigen zeggen zijn deze dwarse denkers voorstander van een open debat, zonder taboes.
Wiskundige Eric Weinstein muntte de term ‘intellectual dark web’ in januari, toen hij zijn volgers op Twitter vroeg om suggesties voor een top-10-lijstje van denkers die zij buiten de traditionele media om volgden. Al snel ontstond bovengenoemde website, waarop ook Erics broer is te vinden.
Jelte Wiersma: Wanneer is iemand zwart? Positieve discriminatie vraagt straks om pigmentmetingen
Evolutionair bioloog Bret Weinstein werd bekend om zijn weerstand tegen de Day of Absence, dag van de absentie, op Evergreen State College (Olympia, Washington). Daar introduceerden studenten een jaarlijkse dag waarop blanke studenten en medewerkers niet welkom waren, om etnische minderheden in het zonnetje te zetten. Weinstein reageerde daar afwijzend op: ‘Op een universiteitscampus moet iemands recht om te spreken niet afhangen van zijn huidskleur.’ Massale protesten barstten los, waarbij de bioloog en zijn medestanders werden bedreigd. Uiteindelijk zegde Weinstein zijn baan op, samen met zijn collega en echtgenoot Heather Heying.
Jordan Peterson: psycholoog die wereldberoemd werd na LHBTI-rel
Pas echt bekend werd Bret Weinstein in september, toen hij te gast was in een podcast van Joe Rogan (over hem later meer). Weinstein debatteerde samen met de Canadese psycholoog Jordan Peterson over onder meer de relatie tussen evolutie en religie, de opkomst van totalitaire regimes en de voor- en nadelen van kapitalisme.
Peterson was al een jaar eerder bekend geworden, toen hij op zijn universiteit in Toronto onder vuur kwam te liggen. Hij had kritiek geuit op een nieuw wetsartikel van de Canadese regering, waarin het strafbaar zou worden om zogenoemde LHBTI’ers (lesbiennes, homo’s, biseksuelen, transgenders en interseksuelen) niet aan te spreken met het door hun gewenste voornaamwoord. Studenten en zo’n 200 academici eisten zijn ontslag, maar daar gaf de universiteit geen gehoor aan.
De psychologiecolleges van Peterson, die hij al enige tijd op YouTube plaatste, werden sinds de affaire steeds populairder. Zijn YouTube-kanaal – waar hij onder meer een serie lezingen over de psychologische waarde van Bijbelverhalen uploadde – heeft inmiddels meer dan een miljoen abonnees. Hij bracht begin dit jaar het boek 12 Rules for Life uit, 12 leefregels op basis van zijn inzichten over religie, mythologie, biologie en psychologie. Dat is wereldwijd één van de best verkochte boeken van het jaar. In januari was Peterson hoofdspreker op het evenement de Nederlandse Leeuw.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Toen Peterson in februari te gast was bij de Engelse zender Channel 4 om over zijn boek te praten, nam zijn populariteit explosief toe. In een interview met Cathy Newman nuanceerde Peterson het vermeend grote gender pay gap (de loonkloof tussen mannen en vrouwen), en kreeg hij de lachers op zijn hand in een verhitte discussie over meningsvrijheid. ‘Waarom is jouw recht op vrijheid van meningsuiting belangrijker dan het recht van een transgender om niet beledigd te worden?’ vroeg Newman. ‘Omdat je, om te kunnen denken, moet riskeren dat je iemand beledigt,’ antwoordde Peterson. ‘Jij riskeert het in dit gesprek om mij te beledigen, en dat is je goed recht.’ Daarop stond Cathy Newman met de mond vol tanden.
Antisemitisme en campusprotesten tegen Ben Shapiro
Een van Petersons geestverwanten is jurist en politiek commentator Ben Shapiro, een orthodoxe Jood wiens dagelijkse podcast zo’n vijftien miljoen keer per maand wordt gedownload. Hij werkte tot 2016 voor de rechtse website Breitbart, maar stapte daar op omdat die volgens hem te eenzijdig berichtte in het voordeel van Donald Trump. Hoewel Shapiro overtuigd conservatief en Republikein is, is hij kritisch op Trump, op wie hij dan ook niet stemde. Dat kwam hem op kritiek te staan, vooral van de alt-rightbeweging. Volgens de Anti Defamation League, die antisemitisme in de VS monitort, ontving Shapiro de meeste antisemitische beledigingen en bedreigingen van alle Joden in Amerika.
Ook in (extreem)linkse kringen wordt Shapiro – die op de bres springt voor individuele vrijheid, voorstander is van een kleine overheid, tegenstander van social justice en tegen abortus is – gehaat. Als hij spreekt op universiteiten, heeft hij geregeld beveiliging nodig. Eind 2016 moest de universiteit van Berkeley in California voor zo’n 600.000 dolllar aan politieagenten inhuren, omdat radicale antifa-activisten voorafgaand aan Shapiro’s lezing vernielingen en geweld had aangekondigd.
Podcasts met miljoenen luisteraars nodigen uiteenlopende gasten uit
De bovengenoemde denkers verschijnen geregeld – soms alleen, soms samen – in veelbeluisterde podcasts. Voormalig cabaretier en -vechtsportjournalist Joe Rogan (2,6 miljoen abonnees op YouTube) ontvangt gasten van allerlei allooi, van sporters, activisten, wetenschappers en journalisten met gedachtegoed over het gehele politieke spectrum.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Datzelfde geldt voor Dave Rubin (700.000 abonnees), een met een man getrouwde homoseksueel die zichzelf omschrijft als een klassieke liberaal. Ooit noemde hij zich links, maar in de video Why I left the left, die meer dan zes miljoen keer werd bekeken, legt hij uit waarom hij dat niet langer doet. In zijn ogen stond ‘links’ ooit voor progressieve waarden, maar door de focus op identiteitspolitiek is links tegenwoordig juist ‘regressief’ geworden, vindt hij. Wel hangt Rubin nog altijd traditioneel progressieve waarden aan, zoals het homohuwelijk, vrije abortuskeuze en legalisering van wiet.
De meest prominente vrouw die tot het ‘intellectuele dark web’ wordt gerekend, is Christina Hoff Sommers. Zij noemt zichzelf the factual feminist (de feitelijke feminist), die naar eigen zeggen klassiek feminisme aanhangt. Hoff Sommers ageert tegen het hedendaagse intersectionele feminisme, dat zegt dat alle onderdrukte identiteiten door vrouwen dienen te worden gesteund. Intersectionele feministen nemen het doorgaans dan ook op voor de islam. Sommers vindt dat ‘verraad’ van waar feminisme ooit om is begonnen: gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen.
Ook feministen en islamcritici als Ayaan Hirsi Ali zijn ‘lid’
Een van haar gelijkgezinden is Ayaan Hirsi Ali, die ook tot het ‘intellectuele dark web’ zou behoren. Ze wordt op de website beschreven als een ‘Nederlands-Amerikaanse activist, feminist, schrijver, wetenschapper en voormalig politicus (voor de VVD, red.)’. Op internet spreekt ze regelmatig over sharia-wetgeving en de positie van de vrouw binnen de islam.
Lees dit portretAyaan Hirsi Ali: denker en vechtersbaas
Zowel Peterson als Rubin interviewden Hirsi Ali vorig jaar, evenals Sam Harris, een neurowetenschapper die bekend werd om zijn uitgesproken atheïstische boeken. In zijn podcast Waking up, die vooral gaat over wetenschap, spiritualiteit en cultuur, zijn ook geregeld intellectuelen uit het ‘dark web’ te gast.
Minder prominente leden zijn de Britse islamcriticus Maajid Nawaz, de linkse filosofe Lindsay Shepherd – die door haar Canadese universiteit op het matje werd geroepen omdat ze haar studenten een video van Peterson had getoond – en James Damore, die bij Google werd ontslagen wegens politiek incorrecte ideeën die hij in een interne memo schreef. Ook zij zijn op YouTube bekende namen, die in de traditionele media relatief weinig aan bod komen. Wellicht brengt het stuk in The New York Times daar binnenkort verandering in.
Wilt u wekelijks het laatste nieuws over Amerika ontvangen? Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief van American Dreamers!