Congresleden Paul Tonko en Peter Roskam zijn op politiek vlak tegenovergesteld, maar ze delen Nederlandse wortels. In gesprek met Elsevier Weekblad kijken ze vooruit naar de midterms op 6 november. Deel 2: Tonko, progressief politicus voor Amsterdam, New York, hoopt dat kiezers zich ferm uitspreken tegen president Donald Trump.
Lees hier deel 1: Peter Roskam uit Illinois.
Nederlanders in New York
Elke dag wordt Paul Tonko (69) herinnerd aan de Nederlandse wortels van Amerika. Hij woont al zijn hele leven in Amsterdam, maar dan in de staat New York. Het is een klein plaatsje met 17.000 inwoners, op ruim drie uur rijden ten noorden van de stad New York.
In 1783 waren de Nederlanders in dit gebied de eerste Europese kolonisten. ‘Dat is belangrijk voor ons,’ zegt Tonko. ‘Veel namen verwijzen naar onze Nederlandse geschiedenis: de Van der Meers, de Van Dijks. En hier in de buurt staat het New Netherland Institute, dat onderzoek doet naar Nederlanders in Amerika.’ Rotterdam, New York, ligt op een kwartier rijden van metropool New York. Saillant detail: in Amerika is Rotterdam bijna twee keer zo groot als Amsterdam. ‘Maar een onderlinge rivaliteit zoals bij jullie is er niet.’
Amsterdam ontwikkelde zich van dorp tot een florerend fabrieksstadje. Helaas ging het in de vorige eeuw bergafwaarts met de lokale textiel- en tapijtindustrie. Tonko zegt dat Amsterdam hard bezig is zich opnieuw te ontwikkelen en dat ‘de Nederlandse pioniershouding’ daarbij goed van pas komt. Het mag duidelijk zijn: over Nederland spreekt hij niets dan goeds.
Idealist
Tonko – die overigens vooral Poolse familiebanden heeft – is sinds 2009 Afgevaardigde voor de regio, nadat hij ruim twintig jaar actief was geweest in de lokale politiek. Hij is een idealist die tot de meest progressieve politici van het Congres wordt gerekend – of het nu gaat om homorechten, rassendiscriminatie of het sociale vangnet.
Meld je hier gratis aan voor de Amerika Update, de wekelijkse nieuwsbrief met de laatste ontwikkelingen over de Verenigde Staten. Elke vrijdag in je mailbox.
Maar in Washington staat hij vooral bekend als ‘Mr. Environment’ – een koosnaam die de afgestudeerd mechanisch ingenieur grijnzend verwelkomd. Zijn niet-aflatende aandacht voor de gevolgen van klimaatverandering is deels persoonlijk, vertelt hij. ‘De rivieren Mohawk en Hudson in onze regio lopen het risico steeds vaker te overstromen. We moeten ons daarop voorbereiden.’
De Democraat is populair in zijn kiesdistrict en zal in november naar verwachting gemakkelijk zijn zetel in het Congres behouden. Maar of zijn partij ook een of zelfs beide Kamers in het Congres overneemt, durft hij niet met zekerheid te zeggen.
De aankomende verkiezingen zijn in grote mate een referendum over president Donald Trump. Hoe kijken de bewoners in uw district naar de president?
‘Wat ik veel hoor van kiezers is dat ze zich zorgen maken over ons imago in het buitenland. Dat is een direct gevolg van de daden van deze regering en deze president. Ik zie het dan ook als een teken dat de gemiddelde Amerikaan onze bondgenoten steunt en de onderlinge relaties waardeert.
‘De donkere wolken boven deze regering hebben overigens ook geleid tot een lichtpunt. Al het nieuws en de onthullingen uit het Witte Huis zorgen ervoor dat veel mensen zich uitspreken voor progressieve idealen. Kijk naar de millennials, naar vrouwen en allerlei andere groepen die ineens zeggen: we willen voorwaarts, niet terug in de tijd. Dit is het gesprek van de dag en kan ons uit de actuele situatie redden.’
De relatie tussen Amerika en Europa is hobbeliger dan in een lange tijd daarvoor. Wat is uw oordeel over hoe deze president de trans-Atlantische banden onderhoudt?
‘Ik ben vooral teleurgesteld in Trumps manier van diplomatie bedrijven. Hij verkiest keer op keer ondemocratische regeringen boven onze democratische vrienden. Ik vind dat we de banden met de Europese Unie en Nederland juist moeten versterken, maar helaas lijken we onder deze president een verkeerde weg ingeslagen.’
Toch lijkt Trump met zijn aanpak – dreigen in plaats van vriendelijk vragen – resultaten te boeken voor Amerika, bijvoorbeeld met betrekking tot financiering van de NAVO.
‘Toch zou ik kiezen voor een diplomatiekere benadering. Laten we ons concentreren op de positieve effecten van samenwerking. Ik ben overigens niet al te pessimistisch over onze banden: er gaan heel veel stemmen in het Congres op voor meer trans-Atlantische samenwerking. Hopelijk worden die versterkt na de tussentijdse verkiezingen. Ik beloof in elk geval voor die relatie te vechten.’
Wat is het vriendelijkste wat u kunt zeggen over de prestaties van dit Congres, dat wordt gedomineerd door de Republikeinen?
‘Mijn portefeuille is milieubeleid. We hebben een belangrijke wet doorgevoerd die de kwaliteit van het water in de Verenigde Staten moet verbeteren: een veelbetekenend succes, ook omdat beide partijen deze wet steunden. We hebben ook geprobeerd om de effecten van klimaatverandering aan te tonen en oplossingen te bedenken. Maar het is lastig werken met een partij die over het algemeen geen samenwerking zoekt op dit onderwerp. Voor veel van de veranderingen die ik en mijn collega’s willen, moeten we in november een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden behalen.’
Wat zouden de hoofddoelen moeten zijn voor het volgende Congres?
‘Kijkend naar klimaatverandering vind ik dat we duidelijk moeten zijn: dit probleem wordt alleen maar groter als we niets doen. Amerika loopt achter. Nederlanders hebben lang geleden al alarm geslagen over klimaatverandering. Wij niet – maar we constateren wel degelijk steeds meer natuurrampen en overstromingen. Er zijn grote vragen die we alle moeten zien te beantwoorden. Hoe gaan we bijvoorbeeld de CO2-uitstoot verminderen? Ik ben een voorstander van uitstoot belasten.
‘Daarnaast hoop ik dat we een circulaire economie in gang kunnen zetten. Dus niet spullen maken, gebruiken en weer weggooien, maar de grondstoffen van die afgedankte goederen voor andere doeleinden inzetten. De hoeveelheid water en energie op aarde is nu eenmaal eindig: dat wordt een enorme kwestie. Ook op dat vlak kunnen we veel leren van de Nederlandse overheid, mits het Congres wil luisteren.’
Stel, de Democraten pakken de macht in het Congres, hoe moet dan worden omgegaan met president Trump?
‘Het ligt eraan welke boodschap de kiezers uitdragen bij de tussentijdse verkiezingen. De macht in het Huis van Afgevaardigden kan wisselen, maar Democraten zouden ook de Senaat kunnen winnen. We kunnen dan een toezichthouder van Trump worden, of hem echt onder druk zetten om zijn beleid aan te passen. Als de kiezers zich luid genoeg uitspreken in 2018 zou Trump ons in bepaalde mate moeten volgen om niet te worden afgestraft in 2020. Maar tot die tijd gaat de president nergens heen en moeten we een werkbare situatie met elkaar zien te vinden.’
Slechts 20 procent van de Amerikanen heeft een positief oordeel over het Congres. In welke mate ziet u dat als uw verantwoordelijkheid en hoe valt dat percentage te verhogen?
‘Het is een probleem waarmee we allemaal te maken hebben. Ik denk dat politici een duidelijke visie moeten hebben, een idee van wat vooruitgang betekent. Een “politiek van streven” noem ik dat. Wat mij altijd aantrok aan de politiek is de mogelijkheid om echte verandering teweeg te brengen en de bevolking naar een hoger welzijnsniveau te brengen. Als we een aantal van de net besproken kwesties aanpakken – zoals de circulaire economie – kunnen we het algehele vertrouwen in de politiek versterken.’