Congresleden Peter Roskam en Paul Tonko zijn op politiek vlak tegenovergesteld, maar ze delen Nederlandse wortels. In gesprek met Elsevier Weekblad kijken ze vooruit naar de Midterms op 6 november. Deel 1: Roskam, Republikein uit Illinois, over hoe om te gaan met een onorthodoxe president. ‘Ik neem alles met een korreltje zout.’
Lees ook deel 2, een interview met Democraat Paul Tonko
Dutch Caucus
Peter Roskam (57) heeft niet veel tijd om te praten, meldt hij verontschuldigend. Immers, zijn politieke leven staat op het spel bij de tussentijdse verkiezingen. De Republikein is verwikkeld in een spannende strijd met Democraat Sean Casten. ‘Vooruit, omdat een Nederlands medium is,’ zegt hij vervolgens met een lach.
Roskam maakt in het Congres deel uit van de Dutch Caucus, een groep Afgevaardigden met Nederlandse wortels. Familie van zijn vaders kant verhuisde in de negentiende eeuw vanuit het midden van Nederland naar het midden van Amerika – verscheidene familieleden streken neer in Iowa en Wisconsin. De generaties erna vlogen uit naar de staten eromheen.
Hij zegt trots te zijn op zijn ‘oranje’ roots. ‘Ik vergeet nooit dat we in de jaren zeventig met de hele familie door Nederland reisden en per toeval langs een hotel reden dat De Roskam heette. Het was in de buurt van Rhenen. Mijn vader lachte van oor tot oor en besloot meteen: hier slapen we.’ Later ging Peter Roskam nog eens terug met zijn eigen zoons.
Architect van de belastingwet
Roskam is geen kleine speler in Washington. Sinds 2006 zit hij namens de inwoners van een reeks voorsteden van Chicago in het Huis van Afgevaardigden. Als whip – de stemmenverzamelaar in het Congres – was hij tot 2014 een van de leiders van de Republikeinen. Hij is vooral expert op fiscaal gebied: Roskam wordt gezien als de architect van de belastingverlaging in 2017, de belangrijkste wet die het huidige Congres heeft aangenomen.
Meld je hier gratis aan voor de Amerika Update, de wekelijkse nieuwsbrief met de laatste ontwikkelingen over de Verenigde Staten. Elke vrijdag in je mailbox.
Maar met president Donald Trump aan het roer zijn het geen gemakkelijke tijden voor een gematigde Republikein. Het is dan ook geenszins zeker dat hij zijn positie kan behouden. ‘Het zal erom spannen. Maar ik hoop dat de kiezers zich niet te veel door alle negatieve retoriek laten leiden en mijn prestaties op waarde weten te schatten.’
De belastingwet, waarvoor u deels verantwoordelijk bent, is weinig populair bij kiezers. Wat levert die wet op?
‘Hervorming van het belastingstelsel was hoog nodig, na dertig jaar. Zoveel zaken zijn inmiddels veranderd. Het gehele internet is bijvoorbeeld in die periode ontstaan. Toch bleef de essentie van de Amerikaanse belastingen hetzelfde.
Een van de resultaten van de nieuwe belastingwet [waardoor de winstbelasting permanent is verlaagd, red.] is een sterke economische groei. En het World Economic Forum noemt Amerika de meest competitieve economie van de wereld, voor het eerst in tien jaar. Dat is belangrijk: als Amerika een sterke diplomatieke en militaire macht wil zijn, moet het ook een economische grootmacht zijn. Daarbij is een significante economische groei niet alleen goed voor de Verenigde Staten, maar ook voor onze buren en vrienden.’
Waarom staan de Republikeinen er dan niet beter voor?
‘Altijd als je grote veranderingen doorvoert, moeten mensen eraan wennen. We zitten bovendien midden in een politieke campagne. De Democraten hebben niet meegedaan en kijken nu beschaamd naar de uitstekend draaiende economie en de historisch lage werkloosheid. Ze proberen de belastingwet weg te zetten als “de slechtste wet ooit”, maar dat is inhoudsloze kritiek. De populariteit ervan zal uiteindelijk toenemen.’
Veel races in het land gaan op z’n minst deels over president Donald Trump. Hoe wordt hij in uw district beoordeeld?
‘De meeste kiezers hebben hun oordeel over Trump wel klaar. Er is niets wat ik daaraan als Congreslid nog kan veranderen. Gemiddeld vinden ze zijn economische beleid sterk. Zijn aanhangers zijn blij met de lagere belastingen en het schrappen van regelgeving uit het tijdperk-Obama. Minder gecharmeerd zijn ze van zijn gewoonten. Ze gingen er wellicht van uit dat hij na de verkiezingen Twitter de deur uit zou doen. Ik zou dus zeggen dat hij wisselende kritieken krijgt.’
Zou u liever hebben dat hij Twitter minder zou gebruiken in aanloop naar de verkiezingen?
‘Ja, eigenlijk al sinds de dag na zijn verkiezing in 2016.’
Dat klinkt niet alsof u denkt dat het nog gaat veranderen.
‘Nee, dat denk ik inderdaad niet. Hij heeft zijn beslissing op dat vlak wel genomen.’
Hoe gaat u dagelijks om met zo’n onorthodoxe president als Trump?
‘Ik probeer alles met een korreltje zout te nemen. Je moet presidenten nemen zoals ze komen: dat was ook het geval met Barack Obama en George W. Bush. Mijn taak is om mijn kiezers te vertegenwoordigen in de wetgevende macht. Als de regering dingen wil doen waarbij mijn district baat heeft, heb ik er geen probleem mee om die te steunen. Maar deze regering heeft ook beslissingen genomen, bijvoorbeeld met betrekking tot het handelsbeleid, waartegen ik me openlijk verzette.’
Laten we kijken naar zijn buitenlands beleid. Is het een goede zaak dat Trump druk zet op de relatie met West-Europa?
‘De banden tussen Amerika en Europa zijn de basis van het hedendaagse Westen. Er is momenteel verdeeldheid, vooral inzake de atoomovereenkomst met Iran. Ik was een voorstander van het beëindigen van die overeenkomst. Ik respecteer en snap de kritiek vanuit Europa, maar het is belangrijk om die verschillen niet te laten etteren.
‘Op het vlak van de NAVO hebben we goede stappen gezet. President Trump kwam duidelijk binnen met het doel om meer financiële steun te krijgen van andere NAVO-lidstaten. Amerika betaalt disproportioneel veel aan de alliantie en bondgenoten zijn bereid gebleken om dat te heroverwegen.’
Is het een goed idee om richting bondgenoten te blijven dreigen, bijvoorbeeld dat Amerika handelsverdragen wil opblazen?
‘We moeten het aantal handelsbarrières juist verminderen. Mijn electoraat is zeer vooruitstrevend wat betreft vrijhandel. Het is iets wat we gemeen hebben met de Nederlanders: een groot deel van onze welvaart is het resultaat van goede handelsrelaties.
‘Dat gezegd hebbende, Trump is een slimme onderhandelaar gebleken. Kijk naar de nieuwe en verbeterde versie van de vrijhandelsovereenkomst NAFTA, die is ondertekend door Mexico, Canada en de Verenigde Staten. De Europeanen kwamen aan het eind van de zomer naar ons toe om een soortgelijke vernieuwing van handelsverdragen te bespreken. Het is een sterk signaal dat nuchtere krachten aan de winnende hand zijn. Op die manier kunnen we beide winnaars worden.’
Amerika is zeer gepolariseerd en het Congres heeft een waarderingspercentage van slechts 20. Voelt u zich verantwoordelijk om daarin verandering te brengen? En zo ja, hoe dan?
‘Het is mijn verantwoordelijkheid om me netjes te gedragen. Ik probeer vooral op mijn taalgebruik te letten. Ik zit midden in een politieke campagne waarin mijn tegenstander zich heeft verlaagd tot een op de man spelen. Mijn electoraat zit niet te wachten op nog meer olie op het vuur.
‘Bovendien probeer ik de verschillen met de andere kant te overbruggen. Georgetown University onderzoekt de werkwijze van Congresleden en noemt mij een van de 25 politici die het vaakst samenwerking met de oppositiepartij zoekt. Een voorbeeld is een breed gedragen wet tegen de opiatencrisis die Trump onlangs heeft ondertekend.’
U klaagt vaak over de sfeer in de Amerikaanse politiek en een algemene ‘vijandigheid in het publieke debat’. Hoe valt dat op te lossen?
‘Een van de uitdagingen met betrekking tot die opiatenwet was om de media mee te krijgen. Als de twee partijen samenwerken, krijgt dat vaak niet de aandacht die het verdient. Misschien komt dat omdat er dan niemand is die de ander uitscheldt op televisie, niemand die de concurrent neersabelt. Maar het heeft ook te maken met timing. Er zijn nog steeds seizoenen in het politieke leven, een eb en een vloed. Hopelijk dwarrelt het stof na november weer wat neer.’