Met zijn grote verkiezingsoverwinning keert Donald Trump terug in het Witte Huis. Een van zijn belangrijkste beloftes: de Amerikaanse economie uit het slop trekken, onder meer via importtarieven. Hoe zien Trumps plannen eruit? En wat zijn de gevolgen voor Nederland en de rest van Europa?
Alleen in 2008 was de economie een nog belangrijker verkiezingsthema voor Amerikaanse kiezers, blijkt uit cijfers van opiniepeiler Gallup. Nadat in de zomer van 2008 de financiële crisis uitbrak, kromp het nationaal inkomen met 4,3 procent – de grootste daling sinds de Tweede Wereldoorlog.
In oktober dit jaar noemde 52 procent van de Amerikanen de economie een ‘extreem belangrijk’ verkiezingsthema, aldus Gallup. Onder Joe Biden steeg de inflatie in 2022 tot 9,1 procent, het hoogste percentage sinds 1981. Goedkope benzine – waar Amerikanen zo aan gewend zijn – behoorde tot het verleden. Miljoenen huishoudens hadden moeite met rondkomen.
Donald Trump herhaalde in zijn overwinningstoespraak de economie te zullen herstellen, die door president Biden zou zijn gesloopt. Hoe zien zijn plannen eruit?
Lagere belastingen, beter vestigingsklimaat en minder immigratie
Trump wil de zogeheten Tax Cuts & Job Act, die eind 2025 verloopt, verlengen en waar nodig aanpassen. Deze wet voerde hij zelf in tijdens zijn eerste presidentstermijn. Het ging om de grootste belastingherziening in dertig jaar, met enorme fiscale kortingen voor bedrijven en burgers. Hiermee werd Trump nog populairder.
Trump maakte zich in de afgelopen presidentscampagne bijzonder populair bij horecapersoneel, door de belasting op fooien te willen schrappen. Obers verdienen in het algemeen een laag uurloon, en moeten het vooral hebben van zulke fooien.
Ook Trumps plannen om (illegale) immigratie aan banden te leggen en ongedocumenteerden massaal te deporteren, hebben economische gevolgen. Volgens een analyse van ING leiden deze plannen op termijn tot arbeidsmarktekorten en daardoor hoge inflatie. De Amerikaanse economie leunt zwaar op migranten (die uiteraard lang niet allemaal illegaal zijn): 19,5 procent van alle werkenden komt uit het buitenland.
Tarieven, tarieven, tarieven
‘“Tarief” is het mooiste woord in het woordenboek.’ Dat zei Trump veelvuldig tijdens zijn roemruchte rallies. Trump beweert dat importtarieven meer fabrieksbanen creëren, het begrotingstekort doen verkleinen en de voedselprijzen doen dalen.
Importtarieven vormen een rem op de import. Importeurs (bijvoorbeeld groothandels en retailers) moeten deze belastingen zelf dragen, of doorberekenen aan hun klanten – wat de verfoeide inflatie juist weer kan aanwakkeren.
Op deze manier wil Trump de binnenlandse productie en verkoop van producten stimuleren. De opbrengsten vloeien rechtstreeks naar de Amerikaanse staatskas. Daarmee verwacht Trump op termijn de kinderopvang te kunnen subsidiëren.
Tot dusver dreigt Trump met importtarieven van 60 procent voor producten uit China, en 20 procent voor alle andere landen – ook de Europese Unie.
John Deere, een grote Amerikaanse fabrikant van landbouwvoertuigen, kondigde in september aan de productie deels naar Mexico te verplaatsen. Daarop dreigde Trump met importtarieven van 200 procent voor alle producten die John Deere ‘terug exporteert’ naar de Verenigde Staten.
Ook dreigde hij met importtarieven van 100 procent voor alle producten uit Mexico – dat het sowieso al zwaar te verduren krijgt in het migratiedebat.
‘Europa’s grootste nachtmerrie’
ING is positief over de aangekondigde belastingmaatregelen en plannen voor het verbeteren van het Amerikaanse vestigingsklimaat. De bank verwacht dat de risicobereidheid bij bedrijven stijgt en de koopkracht van burgers toeneemt. Als zij meer investeren en kopen, stimuleert dat de Amerikaanse economie.
Maar over Trumps importtarieven en economische buitenlandbeleid zegt ING: ‘Europa’s grootste nachtmerrie wordt werkelijkheid.’ De kans op een diepe recessie in Europa is volgens onderzoekers van de Nederlandse bank zeer groot. Voornamelijk omdat Trump – weer – een handelsoorlog wil beginnen tegen Europa en de rest van de wereld.
Vooral de auto-industrie krijgt het zwaar, aldus ING, doordat importtarieven export naar de Verenigde Staten bemoeilijken. De bank wijst daarbij naar de kwakkelende Duitse auto-industrie, die zeer afhankelijk is van export naar de Verenigde Staten.
Ook waarschuwt ING voor de economische gevolgen van Trumps visie op Oekraïne (dat hij minder steun wil geven) en de NAVO (lidstaten die te weinig investeren in defensie, zouden niet meer op Amerikaanse bescherming kunnen rekenen). ‘Die kan het gestabiliseerde economisch vertrouwen in de eurozone ondermijnen.’
Trump kan de importtarieven waarschijnlijk pas eind 2025 invoeren. Maar ING verwacht dat de onzekerheid en angst voor een handelsoorlog al rond de jaarwisseling van 2024-2025 leiden tot een recessie in Europa.
Schrijf u in voor onze middagnieuwsbrief
Met de gratis nieuwsbrief EW middag wordt u dagelijks bijgepraat met commentaren en achtergronden bij de belangrijkste nieuwsverhalen.
