Acht jaar lang volgde ‘hoffotograaf’ Pete Souza (62) president Barack Obama op de voet. Van zijn inauguratie tot aan Obama’s definitieve afscheid van het Witte Huis. Het leverde bijna twee miljoen foto’s op. De mooiste daarvan zijn nu gebundeld in een boek: Obama, een intiem portret.
Begin 2009 werd Souza gebeld door Obama’s nieuwe perssecretaris Robert Gibbs met het aanbod om chef-fotograaf van het Witte Huis te worden. Souza ging akkoord op één voorwaarde: ‘altijd aanwezig mogen zijn, bij alles’. Volgens Gibbs zou de aankomende president daar geen problemen mee hebben en dus ging Souza aan de slag.
Obama laat een jongetje aan zijn kroeshaar voelen – foto: Pete Souza
Het Witte Huis was geen onbekend werkterrein. Eerder werkte Souza als juniorfotograaf onder president Ronald Reagan. En ook Obama was geen vreemde. In 2005 leerde Souza hem kennen in zijn tijd als Senator. Souza was door zijn toenmalige werkgever, de Chicago Tribune, naar Washington gestuurd om het eerste senaatsjaar van de uit Chicago afkomstige Obama in beeld te brengen.
Obama, een intiem portret (Spectrum)
352 pagina’s, € 34,99
★★★★☆
Op Obama’s tweede dag als Senator maakte Souza een foto van de jonge politicus, lezend met één voet op zijn bureau, in zijn kale kantoor zonder ramen. In de inleiding van Obama, een intiem portret, zegt Souza op dat moment gedacht te hebben dat hij wellicht keek naar ‘de toekomstige president van de Verenigde Staten’. Zoals bekend, kreeg hij gelijk. Bovenal levert de foto een prachtig contrast met latere beelden van Obama in de Oval Office.
Intens
Na zijn aanstelling als chef-fotograaf in het Witte Huis volgden er intensieve jaren, schrijft Souza. ‘Fotograferen van de president is een baan die je volledig in beslag neemt, vierentwintig uur per dag, zeven dagen per week, zonder vakantie, zonder ziekteverlof.’
Souza verkeerde dagelijks zo’n tien tot twaalf uur in het bijzijn van de president. Hij fotografeerde, net als zijn voorbeeld Yoichi Okamoto die de chef-fotograaf was van president Lyndon Johnson, ongeveer elke stap die Obama maakte. The Oval Office, Air Force One, the Situation Room, vergaderingen, gala’s, diners: overal was de lens van Souza. Alleen de privévertrekken van Obama bleven buiten beeld.
Obama houdt een basketbal-clinic voor zijn dochters Sasha en Malia – foto: Pete Souza
Het was ook een intensiviteit die leidde tot een hechte vriendschap. Deze vriendschap ging zelfs zo ver dat Souza – op aandringen van de Obama’s – zijn bruiloft in de Rose Garden van het Witte Huis hield. Overigens schopte de mate van toegang tot de president andere journalisten weleens wat tegen het zere been. Zoveel zelfs dat in 2013 de White House Correspondents Association samen met 37 nieuwsorganisaties, onder wie The New York Times, een formele klacht indienden.
Hectiek in beeld gebracht
Souza’s boek staat vol met iconisch geworden beelden. Gespannen gezichten tijdens de uitschakeling van Osama Bin Laden, Obama die een jongetje aan zijn haar laat voelen omdat het kereltje niet kan geloven dat de president óók kroeshaar heeft, Obama en Merkel tijdens de G7-top. Opvallend afwezig in het boek zijn de foto’s van Obama voor de Nachtwacht in het Rijksmuseum tijdens zijn bezoek aan Amsterdam in 2014.
Obama zwaait samen met zijn vrouw Michelle naar het publiek na zijn inauguratie in 2013 – foto: Pete Souza
Ook de minder bekende beelden zijn vaak prachtig. Obama grappend met zijn dochters, Obama die ontspant tijdens het basketballen of vissen, Obama die troost biedt aan slachtoffers van een schietpartij, een close-up van een A4tje met een toespraak over gezondheidszorg dat volledig onder is gekrast met aanpassingen. Vooral dat laatste beeld biedt een mooi inkijkje in de hectiek van het presidentschap.
Heimwee
Al met al roept het bladeren door Obama, een intiem portret vooral een gevoel van weemoed op. Obama toont zich op de beelden vaak vriendelijk, empathisch en ‘presidentieel’. Het is een heimwee naar een tijd waarin het Amerikaanse staatshoofd flink wat meer aanzien genoot in de rest van de wereld dan nu het geval lijkt te zijn.
Natuurlijk moet niet uit het oog verloren worden dat Obama hier op zijn best wordt geportretteerd. Souza werkte voor het Witte Huis en was bovendien een goede vriend van de president. Dat neemt niet weg dat het fotoboek genoeg interessants biedt. Al was het alleen al om de haarscherpe inkijk achter de schermen van Witte Huis.
Wilt u wekelijks het laatste nieuws over Amerika ontvangen? Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief van American Dreamers!