In de spannende film The Post wordt allemansvriend Tom Hanks een grommende journalist die Richard Nixon poogt onderuit te halen.
Steven Spielberg, Meryl Streep en Tom Hanks samen op de aftiteling van een film: alsof het Dream Team van Hollywood voor de gelegenheid bij elkaar is gekomen. En zo is het in The Post, zegt Hanks (61). De kans om samen te werken met ‘de grootste regisseur ooit’ en ‘de beste filmactrice aller tijden’ kon hij niet laten lopen. ‘Ik kan niet zeggen dat het een droom was die uitkwam,’ merkt hij op, ‘want ik was vooraf doodsbenauwd.’
De samenwerking met Streep was de belangrijkste reden voor die zenuwen, vertelt Hanks wanneer we hem ontmoeten in Los Angeles. Hij en de meervoudig Oscar-winnares werkten niet eerder samen. Het was gedenkwaardig, zegt Hanks: ‘We hadden samen vier, vijf scènes. Dat waren de meest opwindende en magische dagen die ik ooit op een opnameset heb meegemaakt.’
Explosief dossier
Een andere reden voor zijn nervositeit was het scenario. De onthulling van de Pentagon Papers – de geheime, door regeringsfunctionarissen geschreven geschiedenis van ‘Vietnam’ sinds 1945 – is voor Amerikaanse leerlingen en studenten een bekend verhaal over politieke machinaties om de vrije pers en vrijheid van meningsuiting in te perken. Maar de rol van Katherine Graham was altijd onderbelicht gebleven. Terwijl de onthulling van de Papers door dagblad The Washington Post onmogelijk was geweest zonder Graham, uitgever van het dagblad, gespeeld door Streep.
Graham werd door vrienden Kay genoemd. Begin jaren zeventig was ze nét aangetreden als uitgever – een titel die geen vrouw eerder had gedragen. Graham was de baan ingerold nadat haar echtgenoot Phil, voorheen de uitgever, was overleden. Ze werd in het diepe gegooid. De krant stond op het punt om naar de beurs te gaan, terwijl ondernemende verslaggevers (Ben Bagdikian en zijn baas Ben Bradlee) net bezig waren om het bestaan van de Papers openbaar te maken. Als dame van stand in een rauwe mannenwereld moest Graham besluiten of het dagblad de publicatie aandurfde, terwijl het Witte Huis onder president Richard Nixon er alles aan deed om het explosieve dossier geheim te houden.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
The Post gaat over de spannende weken waarin Graham de koers van de Vietnamoorlog, de Amerikaanse journalistiek en het presidentschap van Nixon beïnvloedde. Haar partner-in-crime was Bradlee, de grommende hoofdredacteur, met verve gespeeld door Hanks. De acteur kende Bradlee (overleden in 2014) persoonlijk. Ook was hij bevriend met Jason Robard (1922-2000), die Bradlee speelde in All the President’s Men, de befaamde film over het Watergate-schandaal waarin The Washington Post ook al centraal stond.
Tom Hanks: een beetje dwars
Naast de kans om opnieuw met Spielberg te werken en voor het eerst met Streep, was die persoonlijke link nog een reden om 2017 vrij te houden voor de film. Hanks vertelt dat hij het scenario een jaar geleden las. In de zomer werd de film opgenomen, in december kwam hij uit in de Verenigde Staten – een hoge omloopsnelheid voor een ‘grote’ film van een bekende Hollywoodstudio als Twentieth Century Fox.
De verleiding om The Post te zien als kritiek avant la lettre op het Trump-tijdperk is groot. Die parallel is echter onhoudbaar: Trump is Nixon niet, de president die later zou aftreden vanwege Watergate, de oorlogen in Irak en Afghanistan zijn niet te vergelijken met Vietnam, en geheime rapporten als de Pentagon Papers zijn er nu niet. Toch wordt Hanks voortdurend gevraagd naar de historische overeenkomsten en zijn kijk op het toen en het nu.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
In speelfilms is Hanks een allemansvriend, solide, betrouwbaar, zelden verrassend. Maar tijdens het gesprek in Los Angeles toont hij zich een beetje dwars en zeker niet van plan om de buitenlandse journalisten tevreden te stellen met politiek-correcte praatjes. Een Franse reporter probeert hem uit de tent te lokken met een citaat uit tv-serie The Newsroom, waarin een beroemde presentator wordt gevraagd of Amerika ‘the greatest country in the world’ is. De presentator reageert braaf met een klaagzang op de Verenigde Staten.
Hanks peinst er niet over. ‘Is Amerika het geweldigste land? Absoluut. Ik ben Amerikaan! Waarom the greatest? We hebben het Eerste Amendement (waarin de vrijheid van meningsuiting, persvrijheid en geloofsvrijheid staan geformuleerd, red.). Je hebt economische machtsblokken die ons bedreigen, maar wat je in die landen niet kunt doen, is lezen wat je wilt, publiceren wat je wilt, schilderen wat je wilt. Daar komt de overheid langs om je radiostation te sluiten en je drukpersen te vernielen. Als ik in Toronto of Lyon was geboren, zou ik Canada of Frankrijk zeggen, maar ik ben geboren in Californië. En ik zeg: dit is the greatest country on earth. Punt.’
Inside HollywoodDiederik van Hoogstraten (1969) is lid van de Hollywood Foreign Press Association in Hollywood en stemt voor de Golden Globes. Hij bespreekt op deze plek elke week nieuwe films en series.
Niet nieuwsgierig en slecht geïnformeerd
Trump wordt vaak omschreven als een gevaar voor de persvrijheid en de democratie. Bewijs voor die vrees ontbreekt, en het is onzin, zegt Hanks. ‘Geen tiran, geen functionaris, geen religieus leider, geen bedrijfstopman kan je ervan weerhouden om te zeggen en te publiceren wat je wilt. Als het Eerste Amendement wordt bedreigd, zoals in 1970 en 1974, dan kunnen we stemmen en reageren. Als iedereen stemt, dan krijg je de overheid die je wilt. Als je niet stemt, krijg je de overheid die je verdient.’
Uiteindelijk is Hanks ‘geen politieke jongen’, zegt hij. De naam ‘Trump’ neemt hij niet in de mond. Net als veel andere acteurs en film- en tv-makers die het goed doen buiten de progressieve kuststreken, let Hanks op zijn woorden. Ook Trump-stemmers kopen immers bioscoopkaartjes en Netflix-abonnementen. ‘Wat ik wel kan zeggen,’ zegt Hanks, ‘is dat mensen in ons landsbestuur niet nieuwsgierig zijn én slecht geïnformeerd over onze geschiedenis, principes en instituties. Ik denk dat de huidige bewoner van het Witte Huis een van die mensen is.’
The Post, geregisseerd door Steven Spielberg, is donderdag 1 februari in première gegaan.
Wilt u wekelijks het laatste nieuws over Amerika ontvangen? Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief van American Dreamers!