Naast de Hooglandse Kerk in Leiden staat een onopvallend oud huisje. Toch vertegenwoordigt dit gebouwtje een grote historie. Het huis laat zien hoe de geloofsvluchtelingen, die begin zeventiende eeuw hier vandaan naar Amerika trokken, leefden. Deze Pilgrim Fathers, de voorvaderen van het machtigste land ter wereld, hebben dus Leidse wortels.
De oorsprong van het feest Thanksgiving
Het Leiden American Pilgrim Museum is ongetwijfeld een van de kleinste musea in Nederland. Het museum telt twee kamers en een kleine kelder. Uitbreiding is geen optie, zegt de Amerikaanse museumdirecteur Jeremy Bangs. ‘Dit is zoals de pelgrims leefden. Uitbreiding zou afdoen aan de authenticiteit.’ Ondanks het beperkte oppervlak valt er genoeg te zien. Zo stamt vrijwel elk voorwerp uit de tijd van de pelgrims, begin zeventiende eeuw, of zelfs eerder.
Meld je hier gratis aan voor de Amerika Update, de wekelijkse nieuwsbrief met de laatste ontwikkelingen over de Verenigde Staten. Elke vrijdag in je mailbox.
‘In de vijftiende eeuw woonden hier priesters van de katholieke Hooglandse Kerk,’ vertelt de museumgids, een Franse promovenda. Door de Reformatie en de beeldenstorm in 1566 werd de kerk protestants. Het huis is de laatste van zes huizen waar priesters verbleven.
Een groep uit Engeland gevluchte Puriteinen verbleef van 1608 tot 1620 in Leiden. In 1620 vertrokken ze naar via Plymouth in Engeland naar Amerika, in wat nu de staat Massachusetts is. Hun eerste viering van de oogst is een traditie geworden: elk jaar vieren Amerikanen op de vierde donderdag van november Thanksgiving. De pelgrims van toen worden tegenwoordig gezien als de voorvaderen van de bevolking van de Verenigde Staten, en hun invloed op het land was immens.
Authentieke stukken
De Amerikaanse Pelgrims1607: Engelse Puriteinen komen naar de Republiek der Zeven Nederlanden.
1608: Puriteinen vestigen zich in Leiden.
1620: Puriteinen besluiten te vertrekken naar de Nieuwe Wereld. Ze vestigen zich in wat nu de staat Massachusetts is.
1621: eerste succesvolle oogst, wordt later het feest Thanksgiving.
De Puriteinse pelgrims stichtten de tweede Engelse kolonie in de Nieuwe Wereld. De pelgrims hebben grote invloed gehad op de Amerikaanse geschiedenis. Het puritanisme werkt nog steeds door in cultuur, samenleving, wetgeving, literatuur, politiek en andere aspecten in met name de regio New England (Noordoost-Amerika).
Het is nu lastig voor te stellen, maar aan het begin van de zeventiende eeuw woonden in elke museumkamer hele families. Het ‘bed’ is een verhoogd hoekje van zo’n 2,5 vierkante meter. Zoveel spullen als er nu in het museum staan, hadden de pelgrims toen niet. Maar er moet natuurlijk wel wat te zien zijn voor bezoekers, en alle stukken zijn authentiek.
Een groot aantal van die stukken heeft Bangs gekregen via een vriend die antiekhandelaar is. Soms vindt die vriend iets wat goed in het museum past. ‘Toen hij een paar jaar geleden naar Lille ging, vroeg ik hem voor de grap om te zoeken naar een zeldzame politieke spotprent uit Leiden’. Een exemplaar van deze prent, over het conflict tussen Arminius en Gomarus, is nu te zien in het museum.
Het museum heeft meer pronkstukken. Zo is er Engelstalige Bijbel van honderden jaren oud. In de andere kamer staat een model van een dergelijk schip als de Mayflower, waarmee de pelgrims naar Amerika voeren. Opvallend is een massieve houten stoel. ‘Deze stoel komt uit de twaalfde eeuw en is nog erg stevig. Probeer maar’.
Een grote tentoonstelling
Het Leiden American Pilgrim Museum bestaat sinds 1997. Over twee jaar zal het vierhonderd jaar geleden zijn dat de pelgrims naar Amerika trokken. Dat wordt gevierd met een grote tentoonstelling. Niet in het museum zelf, daar is niet genoeg ruimte, maar in de Lakenhal in Leiden.
De laatste jaren krijgt het museum steeds meer bezoekers. De toeristen komen van overal ter wereld. ‘Ongeveer de helft van de bezoekers komt uit Amerika en Engeland, maar we hebben ook bezoekers uit China en zelfs uit Oegstgeest,’ lacht Bangs.
Wilt u het Leiden American Pilgrim Museum bezoeken? Het ligt midden in het centrum van Leiden en is makkelijk bereikbaar. Het is open van donderdag tot en met zaterdag van 13 tot 17 uur.