De Amerikaanse frontier, een grensgebied tussen grofweg beschaving en ongeciviliseerd leven, wordt vaak gezien als een historisch fenomeen met cowboys, wildernis en wetteloosheid. Maar filmregisseur Taylor Sheridan brengt de moderne Amerikaanse frontier in beeld.
Van negentiende-eeuws essay tot eenentwintigste-eeuwse films
Wat nu Pennsylvania heet, was ooit ‘het westen’. Hetzelfde geldt voor Ohio en later Texas en New Mexico. De Amerikaanse historicus Frederick Jackson Turner (1861-1932) was de eerste die het belang van het concept van de Amerikaanse frontier en het westen opperde. Hij herkende een frontier vanaf het begin van de ontstaansgeschiedenis van Amerika. Omdat de oostkust als eerste werd gekoloniseerd, was de frontier destijds het nog onbekende westen. In de loop van de tijd schoof die grens steeds weer op. Turner beschrijft in een essay uit 1893 de frontier en het westen als ‘een bepaalde samenleving, in plaats van een vast gebied’. Volgens Turner was het westen de regio waar de sociale verhoudingen worden bepaald door de aanwezigheid van grote stukken verlaten land en de afwezigheid van (politieke) instituties. Deze twee kenmerken bepaalden de frontier: land and law – land en wet.
Turner constateerde ook dat de frontier aan het eind van de negentiende eeuw niet meer bestond. De Verenigde Staten besloegen immers in 1893 al het hele gebied tussen de Atlantische Oceaan en de Stille Oceaan. En zo werd de frontier als een verschijnsel uit het verleden verklaard. Regisseur Taylor Sheridan (48) gaat hiertegenin en toont zijn idee van de moderne Amerikaanse frontier aan de hand van drie op zichzelf staande films: Sicario (2015), Hell or High Water (2016) en Wind River (2017).
In Sicario wordt FBI-agent Kate Macer (Emily Blunt) gevraagd door Matt Graver (Josh Brolin) en Alejandro Gillick (Benicio del Toro) om zich aan te sluiten bij een eenheid tegen drugskartels. Hell or High Water gaat over twee broers, Toby en Tanner (Chris Pine en Ben Foster), die banken beroven in landelijk Texas, en twee agenten, Marcus en Alberto (Jeff Bridges en Gil Birmingham), die de broers achternazitten. In Wind River wordt een moord gepleegd in een indianenreservaat en proberen agent Jane Banner (Elizabeth Olsen) en jager Corey Lambert (Jeremy Renner) de dader te vinden.
Het land in Sheridans frontier-trilogie
Zoals Turner stelde dat de frontier en het westen een vloeiende in plaats van vaste grens waren, is de frontier in Sicario hetzelfde. Op het eerste gezicht lijkt de frontier in de film een harde grens, namelijk die tussen Mexico en de Verenigde Staten. Toch is het niet zo simpel. Texas en Mexico, ook wel El Paso en Juárez, worden door Sheridans verhaal en cinematografie samengevoegd tot één wetteloos, wild gebied. Een grenshek zou ervoor moeten zorgen dat de kartels in Mexico blijven, maar dit blijkt ijdele hoop.
De frontier in Hell or High Water is een conflictgebied tussen armer wordende dorpjes en een toenemende mate van mondialisering. Terwijl het leven in de dorpjes steeds zwaarder wordt, gaat het steeds beter met de banken en oliemaatschappijen in hetzelfde gebied. Met graffiti bekladde verlaten huizen staan naast een zoveelste vestiging van de Texas Midlands Bank. De half-indiaanse agent Alberto vergelijkt het met de verovering van land op zijn voorouders, 150 jaar eerder.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Historicus Turner schreef dat de wildernis zich meester maakte van de kolonist. ‘Het verplaatst hem van de comfortabele treinwagon naar de houten kano.’ Niet kartels of bankrovers zijn het gevaar, maar wolven, noodweer en de extreem grote afstand tot elke vorm van hulp. Het idee van de frontier als wildernis komt het sterkst naar voren in Wind River, dat speelt in een reservaat dat vier keer zo groot is als Luxemburg, met minder dan dertigduizend inwoners. Daadwerkelijke beschaving is honderden kilometers ver weg.
De wet in Sheridans frontier-trilogie
Wetteloosheid is een belangrijk aspect in Turners frontier-theorie. Nergens is de wetteloosheid zo duidelijk als in Sicario. Dat komt niet alleen door het extreme kartelgeweld, maar ook doordat Amerikanen zelf de wet overtreden. In Sicario is er niet duidelijk een goede en een slechte kant. Het slecht functioneren van de wet wordt duidelijk als de baas van FBI-agent Kate Macer zegt: ‘If your fear is operating out of bounds, I am telling you, you are not. The boundary has been moved.’
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
In Hell or High Water lukt het de agenten evenmin om de bankovervallers te pakken. Maar bankovervallers zijn er ook in New York of Los Angeles. De afwezigheid van politie en justitie op het platteland zorgt voor wat Turner ‘een toestand van primitieve samenleving’ noemt. Uiteindelijk zijn het de bewapende dorpsinwoners zelf die achter de rovende broers aangaan.
In Wind River functioneert de wet ook slecht. In het enorme reservaat zijn slechts zes agenten in dienst. Dit maakt het werk voor agent Jane Banner vrijwel onmogelijk. Maar ook zij hoeft niet op hulp te rekenen. Dit leidt tot een zelfstandige, bijna darwinistische mindset in de frontier. Duidelijk blijkt dit uit een monoloog van jager Corey Lambert: ‘Hier is geen mazzel. Mazzel is er alleen in de stad. Wolven doden niet de herten met pech. Ze doden de zwakke herten.’
Meld je hier gratis aan voor de Amerika Update, de wekelijkse nieuwsbrief met de laatste ontwikkelingen over de Verenigde Staten. Elke vrijdag in je mailbox.
Weinig vertrouwen in de overheid
Sheridan sprak afgelopen jaar in een interview met AP News over de visie op de wet en de overheid in frontiers. ‘Als je naar het Amerikaanse platteland gaat, zie je dat een weg pas daar als laatste wordt gerepareerd. Het geld wat hier [Los Angeles] als eerste komt, komt daar als allerlaatste. Dat is waarom inwoners van grote steden nooit praten over het gebrek aan vertrouwen in de overheid op het platteland. Daar heerst het idee dat de overheid louter een belastinginner is.’ Dit komt erg overeen met Turners zienswijze op datzelfde wantrouwen: ‘De belastinginner wordt gezien als een vertegenwoordiger van onderdrukking.’
Turner, die als historicus op Harvard werkte, schreef in 1893 in zijn terecht invloedrijke essay over het belang en de draagwijdte van de frontier en het westen in de Verenigde Staten. Wel blijkt dat hij fout zat toen hij Amerika zo goed als af verklaarde, vindt Sheridan. Want 125 jaar na het verschijnen van Turners essay zijn er nog steeds frontiers in de Verenigde Staten. Sheridan komt uit een Texaans dorpje met minder dan driehonderd inwoners. Daar is de frontier geen vaag academisch concept, maar realiteit. De wereld in Sheridans trilogie bestaat echt in de ruim 4.000 kilometer veelal verlaten en vergeten wildernis tussen beide kusten van de Verenigde Staten.