Veel Nederlandse journalisten denken dat Trump-kiezers niet wisten op wie ze stemden. Roberta Haar noemt dat onzin: ‘Ze wilden juist iemand die Washington eens goed zou opschudden.’
(For English version press here)
Begin november organiseerde de Nederlands-Vlaamse Vereniging van Onderzoeksjournalisten in Maastricht haar jaarlijkse conferentie, waar ook bekende journalisten als James S. Henry en Ryan Lizza spraken. Omdat de Universiteit Maastricht gastheer was, kon ik aanwezig zijn tijdens de lezingen en een vragenuurtje met Ryan Lizza.
Woede om lekken
Wie de Amerikaanse politiek volgt, kent Lizza waarschijnlijk nog van zijn beruchte telefoongesprek begin juni met Anthony Scaramucci, destijds communicatiedirecteur van het Witte Huis. De publicatie van het absurde gesprek – waarin Scaramucci onder meer dreigde om al het Witte Huispersoneel te ontslaan als het lekken naar de pers niet zou stoppen – leidde tot het ontslag van de ‘Mooch’ na slechts tien dagen in functie te zijn geweest. Hoewel het telefoontje hem wereldfaam bracht, had Lizza eerder al naam gemaakt als Washingtoncorrespondent voor The New Yorker en als CNN-analist.
Tijdens de koffiepauze vroeg ik Lizza naar zijn ándere grote verhaal, waarin een anonieme Witte Huis-adviseur ooit had gelekt dat Obama’s interventiestrategie voor Libië neerkwam op ‘to lead from behind’ – leiden vanuit de achterhoede. Lizza vertelde dat Obama woest was geweest over het lek en had gedreigd – als hij achter diens identiteit zou komen – de lekker te ontslaan.
Appel of peer?
Hoewel deze niet eerder gepubliceerde wetenswaardigheden zeker interessant waren, stemde de discussie tijdens de Q&A mij veel meer tot nadenken. Tijdens de vragensessie werd namelijk duidelijk hoe Nederlandse en Vlaamse journalisten denken over Amerikanen die op president Donald Trump hebben gestemd. Er was een sterke consensus onder de verzamelde pers dat Trump-kiezers in feite de dupe waren en werden gemanipuleerd. Hij zou niet de ‘appel’ blijken te zijn waarop ze hadden gestemd, maar eigenlijk een ‘peer’. En ja, fruit werd echt gebruikt als analogie.
Het was een poging om te illustreren dat Amerikaanse kiezers slechts van de waarheid moeten worden overtuigd – met andere woorden: onderwezen moeten worden dat Trump hun alleen maar méér economische schade toebrengt – om alles weer naar het oude te laten terugkeren, of in elk geval weer voorspelbaarder te maken. Als zijn achterban eenmaal inziet dat hij hen verried, dan zullen ze in 2020 niet opnieuw op hem stemmen.
Knuppel in het hoenderhok
Dit beeld van Trump-stemmers klopt niet. De Amerikanen die op de reality-tv-ster hebben gestemd, wisten wel degelijk wat ze zouden krijgen. Een ‘peer’ was precies wat ze naar het Witte Huis wilden sturen. Amerikanen die op Trump stemmen, wíllen juist dat de knuppel in het hoenderhok wordt gegooid.
Maar liefst 9,2 miljoen Amerikanen die in 2012 nog op Barack Obama stemden, stapten in 2016 over op Trump. Het is een aantal dat de Democraten ongetwijfeld vernederend vinden. Het zwaartepunt van deze verschuiving lag in de belangrijke swingstates in het Midwesten en in de Rust Belt: Michigan, Pennsylvania en Wisconsin. Meer dan negen miljoen Amerikanen die ooit kozen voor Hope and Change, kozen in 2016 voor draining the swamp – het afvoeren van politici die hun Amerikaanse Droom maar bleven dwarsbomen.
Malaise en een anti-establishmentgevoel zijn de ware bron van de Amerikaanse flirt met de rebelse niet-politicus. Hoewel er zeker Amerikanen zijn die op Trump stemden uit angst voor ‘de anderen’ – een sentiment dat Trump tijdens zijn bijeenkomsten sterk weet op te roepen – stemden de meesten op hem in de hoop dat hij Washington eindelijk eens goed in hun voordeel zou opschudden. Daarom zijn Trump-stemmers tevreden als hij zich op onorthodoxe manier gedraagt – ze wíllen dat Trump de gevestigde orde in Washington aanvalt. Het lijdt geen twijfel dat dit precies is wat Trump nu doet.
Oprechte en reële frustratie
Ik ben opgegroeid in het zogenoemde fly-over-gebied van Amerika – het ‘vergeten achterland’. Als ik daar tijdens de zomervakantie terugkom, dan raakt het mij hoeveel de gemeenschappen zijn veranderd en hoe desolaat het gebied aanvoelt. Als je door kleine stadjes in Nebraska of Kansas rijdt, dan zie je in de hoofdstraten talloze afbrokkelende lege gebouwen.
Hoewel de oorzaken van deze veranderingen complex zijn – en evenveel te maken hebben met de opkomst van technologie, als met de natuurlijke groei van stedelijke gebieden – is de gevoelde frustratie niettemin oprecht en reëel. Amerikanen die hier wonen, voelen zich miskend en zijn ontevreden over hun leiders in Washington. Ze hebben het gevoel dat ze door de neerbuigende houding in de (liberale, red.) kustgebieden hun ‘rechtmatige deel’ mislopen en dat ze in een leven van opiatenverslaving en armoede worden gedwongen.
Ze zijn boos dat hun leiders de financiële crisis van 2008 niet konden voorkomen en dat er na de crisis niemand voor verantwoordelijk is gehouden. De felle partijstrijd op Capitol Hill versterkt de publieke perceptie van een losgeslagen en zichzelf-beschermende elite. Een elite, die Trump zei niet te dienen. Helaas is het niet-functioneren van de hoofdstad een aanzienlijke rechtvaardiging voor Amerikanen om hun vertrouwen in het politieke systeem te verliezen. De democratie voelt als een farce, dus een farce-president valt daarin helemaal niet zo uit de toon.
Een ramp
De Nederlandse journalisten die de sessies van Lizza bezochten, wilden allemaal weten of hij dacht dat Trump in 2020 zou worden herkozen. Lizza meende van wel, om twee redenen: ten eerste omdat hij een zittende president is en ten tweede omdat de economie goed draait.
Zolang Democraten, en zelfs het establishment van de Republikeinse Partij, de hoop en vrees die Trump zo succesvol heeft uitgebannen, blijven negeren, vrees ik dat Lizza gelijk heeft.
Wilt u wekelijks het laatste nieuws over Amerika ontvangen? Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief van American Dreamers!