Heeft u Michael Wolffs bestseller Fire and Fury: Inside the Trump White House al uitgelezen? Mijn exemplaar kwam vorige week aan en ik ben halverwege.
(For English press here)
Nu we langzaam hebben geaccepteerd dat er een onvoorspelbare en impulsieve man in het Witte Huis zit, en nu we compleet ongevoelig zijn geworden voor de dagelijkse waarschuwingen van kabinetsleden en Senatoren, blijven we achter met het spektakel dat Donald Trump heet. Moeten we – en kúnnen we –dan maar achteroverleunen en ons vergapen aan het reality tv-programma dat zich voor onze ogen ontvouwt?
Drie scenario’s
In het voorjaar van 2017 schreef ik een analyse voor Atlantisch Perspectief met drie mogelijkheden hoe het buitenlandbeleid van Trump zich zou gaan ontwikkelen. Het eerste scenario was ‘Trump de leerling-president’, dat voorspelde dat de eerste paar chaotische maanden van Trumps beleidsvormingsmachine uiteindelijk zouden worden gladgestreken en dat de president zou leren van zijn fouten. De wereld moest zijn novietenbestuur simpelweg meer tijd geven om de details en het proces van het maken van het buitenlands beleid uit te vogelen.
Meld je hier gratis aan voor de Amerika Update, de wekelijkse nieuwsbrief met de laatste ontwikkelingen over de Verenigde Staten. Elke vrijdag in je mailbox.
Het tweede scenario voorzag dat de grond onder de voeten van Trump ‘de entertainer’ zou wegglijden. Het ging ervan uit dat Trump zijn nieuwste baan als ‘performer’ en tv-persoonlijkheid verder zou kanaliseren en slechts ‘de rol’ van president zou spelen. Dit omdat hij niet over de kennis en vaardigheden beschikt die normaal gesproken van een president worden verwacht.
Het laatste scenario was het somberst. President Trump zou de ‘Disrupter-in-Chief’ worden en daarmee in wezen de wens van Witte Huis-strateeg Steven Bannon vervullen: een economisch protectionistisch en nationalistisch Amerika.
Naderhand werd mij verscheidene keren gevraagd welk scenario naar mijn mening het waarschijnlijkst was. Dat was het middelste natuurlijk. Het eerste was te rooskleurig en het laatste te somber. De meest voor de hand liggende keuze was om het scenario te kiezen dat paste bij het eerdere gedrag en karakter van Trump. Desondanks: wie had kunnen voorspellen dat we allemaal kijkers zouden worden van Trumps Global Reality-show?
Geobsedeerd door onthullingen
We zijn duidelijk allemaal geobsedeerd geraakt. Zo las ik onlangs op de website van The Guardian over het percentage arme studenten dat naar de beste universiteiten in het Verenigd Koninkrijk gaat (slechts 4 procent). Tijdens het lezen vielen mij echter in de rechterzijbalk vijf headlines op onder de kop ‘meest gelezen’. Ze gingen allemaal over Trump. Guardian-lezers, misschien wel de meest aanmatigende en progressieve lezers die je op deze planeet tegenkomt, zijn blijkbaar geobsedeerd door Trump!
Het is alsof we allemaal voyeurs zijn van een lugubere alles-onthullende Witte Huis-serie, een soort House of Cards’in combinatie met Sex in the City. Een show compleet met pornosterren, geldwitwassers, Russisch gevlei, ‘The Mooch’, een adviseur van het Magere Hein-type, een adviseur van het Gollum-type en in het midden een man die door Wolff wordt omschreven als ‘de clownprins van de rich and famous‘. Een president die machtsstrijd, verraad en ‘zuiveringen’ ziet in de gangen van de West Wing. Een president die eerder deze maand nog zei dat hij een betere leider was dan Abraham Lincoln of George Washington – in zijn woorden mogelijk ‘de beste president in de geschiedenis van het land’.
We kunnen er maar geen genoeg van krijgen om te zien hoe de generaals deze peuterpresident in toom proberen te houden, die schrikbarende beschimpingen van schoolpleinniveau tweet naar andere wereldleiders. We tellen obsessief zijn leugens (geschat op 5,6 leugens per dag in zijn eerste 355 dagen in het Witte Huis, waarmee hij inmiddels de grens van tweeduizend geuite leugens heeft overschreden).
Trump is zelf zijn grootste fan
Een complicerende factor is dat Trump net zo op zijn show is gefixeerd als wij dat zijn. The New York Times schreef in oktober 2016 dat Trump geobsedeerd is door zijn eigen beroemdheid en de media. Nog beter gezegd: hij is ‘bedwelmd door de gloed van zijn naam in de nieuwsmedia’, en raakt opgewonden als hij zijn naam genoemd ziet.
Toen hij nog een zakenman was, huurde Trump een bedrijf in om het toenemend aantal vermeldingen over hem in de media te verzamelen, die hij vervolgens zorgvuldig bestudeerde. Over het aantal vermeldingen zei Trump zelf: ‘Er zijn er duizenden per dag.’ Voortbordurend op hoe zijn bekendheid zijn leven beïnvloedde, zei Trump verder dat hij zenuwachtig zou worden zodra hij werd genegeerd, over het hoofd gezien of niet meer relevant zou zijn. Het is duidelijk: Trump heeft de aandacht van de wereld nodig.
Beroemd zijn is niet meer afdoende
Derhalve zouden we hem deze aandacht niet meer moeten geven. Als we willen dat Trumps kabinet weer met enig gevoel van normaliteit gaat functioneren, moeten we de president duidelijk maken dat het zijn van een beroemdheid niet meer voldoende is. Hij moet zijn persoonlijke obsessies loslaten, voor het welzijn van het land. De enige manier om dat te doen, is hem raken waar het hem het meest pijn doet – negeer hem en laat Trump weten dat zijn gedrag onopgemerkt zal blijven. We moeten de soapserie verwerpen. In plaats daarvan zullen we onze aandacht richten op goed bestuur en op daadwerkelijk beleid.
Het is natuurlijk fantasie als ik denk dat dit ooit echt kan gebeuren. Maar zolang ik de wereld niet kan laten wegkijken van de uitzinnige Trump-realityshow, kan ik er misschien wel op wijzen dat we óók aandacht moeten schenken aan wat er gebeurt dóór alle heisa.
Fascinatie afschudden
We zouden allemaal de vraag moeten stellen: wat kost het huidige presidentschap Amerikanen, in binnen- en buitenland? Max Boot schreef niet lang geleden in Foreign Affairs dat de Verenigde Staten een prijs betalen voor een president die niemand kan vertrouwen. Onlangs kregen we een duidelijke indicatie van deze kosten, toen het wetenschappelijke tijdschrift The Bulletin of Atomic Scientists zijn Doomsday Clock verzette naar het dichtste punt vóór het fatale ‘middernacht’ sinds 1953 – het hoogtepunt van de Koude Oorlog, vlak nadat de Sovjet-Unie zijn eerste waterstofbom testte. Vijftien Nobelprijswinnaars pasten hun analyse aan op de vraag of er meer gevaar bestaat voor een nucleaire holocaust op basis van de geopolitieke spanningen die de wereld vandaag de dag beheersen.
Dit is een duidelijke aanwijzing dat we onze fascinatie – die ons in haar greep heeft – van ons af moeten schudden. We moeten stoppen met het kijken naar Trumps Global Realityshow. En hoewel Fire and Fury een uiterst vermakelijk boek is, vol smeuïge, zo niet altijd waarheidsgetrouw details van een ongedisciplineerd Witte Huis, zal ik ook mijn eigen advies opvolgen en het boek wegleggen en niet uitlezen.