Robert Kennedy jr., neef van de vermoorde president John F. Kennedy, doet dit jaar een gooi naar het presidentschap. Met een populistische boodschap hoopt hij kiezers weg te halen bij de Democraten én de Republikeinen. Maar ‘alternatieve’ kandidaten weten maar zeer zelden te scoren, schrijft Victor Pak.
Langzaam daalde zakenman Donald Trump af van de goudgekleurde roltrap in Trump Tower, met aan zijn zijde zijn vrouw Melania. Dat tafereel op 16 juni 2015 wordt gezien als de glansrijke lancering van de politieke carrière van de New Yorkse zakenman. Binnen een jaar had hij de Republikeinse Partij overgenomen en eind 2016 veroverde hij het Witte Huis.
Maar eigenlijk was die politieke carrière van Trump eerder begonnen. Trump flirtte al eens met een gooi naar het presidentschap, als kandidaat van een zogenoemde ‘third party’. De Verenigde Staten kennen er een aantal, waaronder de Green Party en de Libertarian Party. Marginale bewegingen, want in Amerika domineren de Democratische Partij en Republikeinse Partij al ruim honderd jaar. Het tweepartijenstelsel is nagenoeg onaantastbaar.
Ross Perot was de schrik van gevestigde partijen
De Texaanse zakenman Ross Perot kwam in de recente geschiedenis nog het verst met een aanval met de door hem opgerichte Reform Party. Trump sloot zich in 1999 bij die partij aan en verliet daarvoor de Republikeinse Partij.
Perot (in 2019 overleden) wist onder meer door behendig gebruik te maken van televisie het stelsel op zijn kop te zetten. In 1992 maakte hij live op televisie bij Larry King bekend als onafhankelijke kandidaat mee te doen aan de presidentsverkiezingen. Hij stond samen met George Bush senior en Bill Clinton op de debatpodia en kreeg liefst 19 procent van de stemmen tijdens de verkiezingen in 1992. Clinton won die nipt.
Trump was gedroomde opvolger van Perot
In 1996 was Perot nog steeds populair, maar aanzienlijk minder dan vier jaar eerder. Hij kreeg met zijn Reform Party zo’n 8 procent van de stemmen. Niet slecht, maar een groot gat wist Perot niet te schieten in het bastion van de twee partijen.
Zijn hoop was dat Trump dat in 2000 wel zou lukken en zelfs een doorbraak zou forceren. Perot had graag gezien dat Trump de nieuwe presidentskandidaat van de Reform Party werd, maar die zag van het aanbod af. Hij vond dat het intern te veel rommelde in de partij van Perot en wilde alleen meedoen als hij kon winnen.
Alternatieven voor Democraten en Republikeinen scoren maar zelden
Na Perot slaagde geen enkele alternatieve partij er nog in om meer dan 5 procent van de stemmen te krijgen bij de presidentsverkiezingen. In 2000 en 2016 behaalde de Green Party iets meer dan 1 procent van de stemmen. De Libertarian Party lukte dat in 2016 en 2020. De invloed van de alternatieve partijen is weer marginaal.
Maar in 2024 liggen er nieuwe kansen. Met Joe Biden en Donald Trump zijn er zeer impopulaire presidentskandidaten geselecteerd door de Democraten en Republikeinen. Daar probeert de onafhankelijke Robert Kennedy jr. munt uit te slaan.
Kennedy jr. wil stunt Perot herhalen
De telg uit het befaamde Kennedy-geslacht weet tot wel 15 procent van de geregistreerde kiezers te bekoren, peilde persbureau Reuters. Kennedy jr. – populair geworden tijdens de coronapandemie door twijfel te zaaien over vaccinaties – pleit voor goedkopere woningbouw, minder bemoeienis met buitenlandse conflicten en inperking van de macht van het bedrijfsleven. Daarmee weet hij kiezers van Biden én Trump te verleiden.
Maar Amerikaanse verkiezingen zijn ook een financiële uitputtingsslag. Kennedy jr. beschikt over veel minder geld dan Trump en Biden. De grote partijen geven miljarden dollars uit in de strijd om het Witte Huis. Afgelopen maart zat er bij Kennedy jr. zo’n 5 miljoen dollar in de campagnekas.
Dat toont maar weer eens aan hoe moeilijk het is voor een alternatieve kandidaat om een bres te slaan in dat tweepartijenstelsel.
Schrijf u in voor onze Amerika-nieuwsbrief
Blijf altijd op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in Washington D.C. en de Verenigde Staten met de gratis nieuwsbrief American Dreamers.
