Na een ontluisterend debatoptreden is de Democratische Partij in grote paniek. De partij staat voor een dilemma. Joe Biden lozen is een gigantische gok, maar doorgaan met de 81-jarige op het stembiljet is nog riskanter, schrijft Victor Pak.
Het was een simpele opdracht die Joe Biden zich in april 2023 stelde. Het Amerikaanse publiek overtuigen dat hij tot zijn 86ste president kan zijn van de Verenigde Staten. Op 27 juni 2024 liet Biden, 81 jaar oud, zien niet aan die opdracht te kunnen voldoen. Tijdens het televisiedebat met Donald Trump zakte hij hopeloos door het ijs.
Zijn stem was – mede door een verkoudheid – zwak, zinnen rammelden en hij bracht Trump nauwelijks in verlegenheid. De schellen vielen veel Democraten van de ogen. Na een jaar wegkijken is de partij in grote paniek geraakt. Het debat was een regelrechte ramp. Niet eens omdat Trump zo goed was. Diens optreden werd in zwakte overtroffen door de desastreuze prestatie van Biden.
Democratische elite stak kop in zand
De paniek is begrijpelijk. Er staat meer op het spel dan het Witte Huis. Op 5 november worden ook talloze lokale verkiezingsraces gehouden, en wordt gestemd voor een derde van de Senaat en het gehele Huis van Afgevaardigden. Duizenden Democratische politici zijn daarbij voor een aanzienlijk deel afhankelijk van de presidentskandidaat. Trekt die kiezers, dan helpt dat hun eigen race.
Het maakt het des te fascinerender dat Biden tijdens de voorverkiezingen nauwelijks serieuze concurrentie kreeg. Uit peilingen bleek allang dat een meerderheid van de Democratische kiezers ontevreden over hem was.
Maar geen enkele prominente Democraat durfde publiekelijk te zeggen waarover achter de schermen werd geroddeld. Dat Biden te oud en fragiel was om door te gaan. Zo stapte de partij willens en wetens in een val waar ze moeilijk uit zal komen. Verdergaan met Biden als kandidaat brengt een nieuw Democratisch presidentschap in groot gevaar. En daarmee, vinden de Democraten, het voortbestaan van de Amerikaanse democratie.
Biden moet zijn koers wijzigen
Om nog te kunnen winnen moet Biden zijn koers drastisch wijzigen, als hij daartoe in staat is. Vaker op campagne gaan en spontane ontmoetingen hebben met kiezers, zich durven laten grillen door kritische journalisten én vertrouwen geven dat hij nog vijf jaar door kan. Na het debat van 27 juni lijkt dat niet reëel.
Een wissel ligt voor de hand, maar die is enkel mogelijk als Biden tot inkeer komt. Hij heeft de Democratische voorverkiezingen gewonnen, wat betekent dat hij de macht heeft. Biden moet zich formeel terugtrekken voordat tijdens het partijcongres in Chicago in augustus een ander tot Democratische presidentskandidaat kan worden gekozen.
Wel talenten, geen favorieten
Ondanks Bidens leeftijd is er geen direct passend alternatief. Er lopen talenten rond, maar van geen enkele staat vast dat die doorbreekt. Kamala Harris tobt met het vicepresidentschap, Pete Buttigieg is slechts minister van Transport. Gavin Newsom, gouverneur van het zeer progressieve Californië, en Gretchen Whitmer, gouverneur van Michigan, zijn vooral bekend bij politieke insiders.
Schrale troost is dat de Democraten na het desastreuze debat plots de underdogrol hebben in de verkiezingsrace. Van daaruit moet de partij zich oprichten. Misschien moet de partij toch nog eens de alternatieven overwegen. Want met Biden aan het hoofd is het een heilloze missie.