Donald Trumps running mate J.D. Vance belichaamt waar een groot deel van de aanhangers van ‘MAGA’ (Make America Great Again) in gelooft: een blanke onderklasse die zich omhoog vecht. Maar of hij ook Trumps ideale opvolger is?
‘Na lang wikken en wegen, en rekening houdend met de enorme talenten van vele anderen, heb ik besloten dat de persoon die het beste de positie van vicepresident kan bekleden, senator J.D. Vance uit Ohio is.’
Met die woorden kondigde Donald Trump zijn kandidaat voor het vicepresidentschap aan.
James David Vance (39) is een senator uit de Amerikaanse staat Ohio. Zijn naam ging al langer rond als Trumps eventuele keuze voor een running mate.
Met J.D. Vance kiest Trump een uitgesproken aanhanger. Volgens sommigen is de Senator de erfgenaam van het trumpisme.
De Senaat wordt over het algemeen bevolkt door critici van Donald Trump, ook aan Republikeinse zijde. J.D. Vance is een uitzondering. Hij verdedigt de oud-president te vuur en te zwaard.
J.D. Vance bleek uitblinker
Het was gezien zijn jeugd niet vanzelfsprekend dat J.D. Vance op deze positie terecht zou komen. Hij werkte zich omhoog.
Vance groeide op als zoon van een alleenstaande en drugsverslaafde moeder in de Amerikaanse Rust Belt (Roestgordel), een gebied in het noordoosten met vroeger veel zware industrie. Na de middelbare school ging Vance bij de marine. Ook was hij militair journalist in Irak.
Vervolgens studeerde J.D. Vance aan Ohio State University. Hij studeerde summa cum laude af in filosofie en politicologie. Intussen werkte hij ook nog voor Bob Schuler, de Republikeinse Senator namens Ohio.
Voor zijn master bemachtigde J.D. Vance een plaats aan Yale University. Na zijn afstuderen in 2013 werkte hij als durfkapitalist en bedrijfsjurist.
In diezelfde periode verwerkte J.D. Vance zijn jeugdherinneringen in een boek.
Het in 2020 verfilmde Hillbilly Elegy uit 2016 is een kroniek van de blanke onderklasse waarop Trump zich richt. Het werd een onverwacht succes, met meer dan anderhalf miljoen verkochte exemplaren en een plaats op de bestsellerlijst van The New York Times.
Verklaring van succes Trump
Wat verklaart Vances succes met het boek?
‘Ik had het gevoel dat als ik een zeer openhartig en soms pijnlijk boek zou schrijven, dat het de ogen van mensen zou openen voor de zeer reële opeenstapeling van deze problemen,’ zei J.D. Vance in 2016 tegen persbureau Associated Press. ‘Als ik een meer abstract of esoterisch essay zou schrijven, dan zouden niet zoveel mensen er aandacht aan besteden.’
Vance beschrijft in zijn boek het milieu waaruit hij zelf stamt: een hillbilly-familie, voormalige arbeiders die vroeger in mijnen en fabrieken werkten. Die industrie verdween, vaak als gevolg van politieke keuzes voor productie in lagelonenlanden en focus op de dienstensector.
De hillbillies bleven verweesd achter, in een wereld die hen niet meer nodig had. J.D. Vance beschrijft hun uitzichtloze leven in de Rust Belt: meestal werkloos, verslaafd aan alcohol en drugs, vaak religieus maar zonder opgenomen te zijn in een religieuze gemeenschap. Ze geloven in de kracht van familie, maar hun eigen gezin is vaak gebroken.
Het zijn mensen die slachtoffer zijn van de omstandigheden, en niet meer goed in staat lijken om verantwoordelijkheid te nemen voor hun lot. Anderen hebben hen de vernieling in geholpen, is hun overtuiging.
Zonder de naam Trump ook maar één keer te laten vallen, maakte J.D. Vance duidelijk wat de gevolgen zijn van verwaarlozing van dit deel van de Verenigde Staten, een politieke keuze waarover van centrum-links tot centrum-rechts decennialang consensus bestond.
Bij de presidentsverkiezingen van 2016 doorbrak Trump die consensus. Van oudsher Democratisch stemmende hillbillies kozen massaal voor Trump.
J.D. Vance is een MAGA-bekeerling
Met zijn grootse beloften om ‘Amerika’s productiviteit te herstellen’, de greep op immigratie te herstellen en zich in de eerste plaats op binnenlandse problemen te richten, leek Trump de ideale presidentskandidaat voor de mensen die J.D. Vance in zijn boek beschrijft.
Maar hij was absoluut niet de kandidaat van J.D. Vance.
Hoewel Vance al een verklaring van Trumps opkomst wist te geven terwijl die zich voltrok, was hij zeker geen fan van ‘The Donald’.
J.D. Vance noemde zich een ‘never-Trumper’ en vond Trump ‘idioot’ en ‘schadelijk’. Vance ging zelfs zover dat hij zich afvroeg of Trump niet ‘de Hitler van Amerika’ zou zijn.
Geleidelijk aan veranderden zijn opvattingen over Trump. J.D. Vance koesterde politieke ambities en moest een kamp kiezen. Intussen liet hij een baardje groeien, en zo begon zijn gezicht te lijken op dat van Donald Trump junior. Trumps zoon werd al snel een fan van J.D. Vance en diens boek. De twee zijn inmiddels goede vrienden.
Als politicus ‘kun je niet saai zijn’, verklaarde Vance. Uiteindelijk veranderde hij van een uitgesproken tegenstander in een van Trumps felste verdedigers in de Senaat.
Inhoudelijk had J.D. Vance ook een verdediging voor zijn politieke rebranding. De Republikein zag naar eigen zeggen steeds meer in dat Trump een in zijn ogen ‘doeltreffende leider’ bleek te zijn, en niet de idiote en gevaarlijke gek waarvoor hij hem voorafgaand aan zijn presidentschap had gehouden.
Ander abortusstandpunt
Ook op andere thema’s veranderde de Republikein uit Ohio van standpunt.
J.D. Vance was voorstander van een flinke beperking van abortus. Na vijftien weken zwangerschap zou de ingreep niet meer mogen gebeuren. Ook vond Vance verkrachting geen valide reden voor beëindiging van beginnend menselijk leven.
De laatste tijd groeiden de kansen van J.D. Vance op het vicepresidentschap, en tegelijk veranderde hij zijn standpunt over abortus. Trump is voorstander van uitzonderingen, en vindt dat staten hun eigen abortuswetgeving mogen bepalen. J.D. Vance heeft zich inmiddels achter dat standpunt geschaard.
J.D. Vance is overigens niet de enige in zijn familie die je niet direct in het Trump-kamp zou verwachten. Zijn vrouw Usha Vance (38) is dochter van Indiase immigranten, was Democraat en werkt als bedrijfsjurist in het progressieve San Francisco.
J.D. Vance noemt haar ‘de krachtige vrouwelijke stem op mijn linkerschouder’.
J.D. Vance uitgesproken over Europa
Gedurende Trumps presidentschap veranderde niet alleen Vances kijk op Trump, maar ook op de wereld.
J.D. Vance liet zich vaak en kritisch uit over Europese politieke kwesties. Hij heeft nooit goed begrepen waarom de Verenigde Staten zich inlaten met de oorlog in Oekraïne en positioneert zich als trumpiaanse isolationist.
De Poolse premier Donald Tusk liet zich eerder dit jaar kritisch uit over het Oekraïne-standpunt van Republikeinen als Vance. Hij kon rekenen op diens repliek via sociale media: ‘De nieuwe leider van Polen arresteert politieke tegenstanders en dankt de veiligheid van zijn land aan de vrijgevigheid van het mijne,’ reageerde J.D. Vance. ‘Hij zou kunnen overwegen om wat waardering te tonen, of op zijn minst zijn eigen autoritaire impulsen af te zwakken.’
Ook Brussel moest het ontgelden. ‘Weet je, de Europese Unie heeft miljarden dollars aan beloofde hulp weggehouden van Hongarije, vanwege het standpunt over Oekraïne. De EU heeft miljarden dollars aan beloofde hulp afgepakt van de vorige regering in Polen, vanwege de standpunten van de conservatieve Poolse regering,’ zei J.D. Vance in een interview in februari.
Hij noemde de Unie ‘geen op regels gebaseerde orde’, maar een club ‘die vanuit Brussel en Berlijn liberale imperialistische standpunten oplegt aan de rest van het continent’.
J.D. Vance is kritisch op (moslim)immigratie en ontziet daarbij ook Europese populisten niet. Zo noemt hij de Italiaanse premier Giorgia Meloni ‘een complete catastrofe’ als het aankomt op het terugdringen van immigratie.
Hij noemt het Verenigd Koninkrijk, met Labour als nieuwe regeringspartij, een grote kanshebber om het eerste islamitische land met nucleaire wapens te worden: fundamentalistische moslimkandidaten wonnen er lokale verkiezingen, Labour heeft een grote moslimvleugel, en het land bezit kernwapens.
De ideale Trump-kandidaat?
J.D. Vance belichaamt waar een groot deel van de huidige generatie Republikeinen in gelooft. Hij komt uit de ‘vergeten’ blanke onderklasse, maar werkte zich omhoog op een manier die past in het klassieke verhaal van de American Dream.
Of J.D. Vance inderdaad de ideale Trump-erfgenaam is, zal hij nog moeten bewijzen. Zijn palmares is in elk geval indrukwekkend en het trumpisme zal na Trump waarschijnlijk niet verdwenen zijn.