Opponent Donald Trump noemt haar de ‘meest radicaal-linkse presidentskandidaat ooit’, zelf laat ze kiezers in het ongewisse. Hoe links is de Democratische vicepresident echt?
Van alle bijnamen die Republikeinen voor Kamala Harris hebben verzonnen, is ‘Kameleon’ misschien wel de meest ongepaste. De Democratische presidentskandidaat, die een Indiase moeder en een Jamaicaanse vader heeft, kreeg het etiket opgeplakt omdat ze haar biraciale afkomst zou uitmelken.
‘Ik wist niet dat ze zwart was, tot ze een aantal jaar geleden toevallig zwart werd, en nu wil ze bekendstaan als zwart,’ zei Donald Trump eind juli op de jaarvergadering van de Nationale Vereniging van Zwarte Journalisten in Chicago, tot consternatie van het publiek. ‘Dus ik weet het niet, is ze Indiaas of is ze zwart?’ De opmerkingen leidden, ook in eigen gelederen, tot zo veel kritiek dat het Trump-kamp ze niet zal herhalen.
Lees verder onder de video
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Kamala Harris als kameleon
Wel gaat de vergelijking met een kameleon op wat betreft haar politieke kleur. Eerder nam Harris tal van posities in die eerder lijken te zijn ingegeven door haar omgeving dan door haar diepste overtuigingen.
Zo verklaarde ze in juni 2020, toen het land in de ban was van de politiemoord op de zwarte arrestant George Floyd, dat meer blauw op straat ‘de verkeerde gedachte’ was. Reden voor Trump om haar nu ‘de meest radicaal-linkse presidentskandidaat ooit’ en ‘Kameraad Kamala’ te noemen.
In haar jaren als minister van Justitie van de staat Californië (2011-2017) maakte Harris zich juist hard voor de doodstraf, en ging ze geregeld in beroep tegen criminele verdachten die door rechters waren vrijgesproken. Ook sprak ze zich in 2005 als openbaar aanklager van San Francisco nog uit tegen particulier bezit van handvuurwapens in haar stad. Momenteel betuigt ze in interviews haar liefde voor haar semi-automatische Glock-pistool, dat ze zegt zonder aarzelen te gebruiken in geval van nood.
De onduidelijkheid over Harris exacte standpunten heeft voor een deel een praktische oorzaak. In haar drieënhalf jaar als vicepresident moest ze zich schikken naar het beleid van haar baas Joe Biden en was ze zo goed als onzichtbaar. Na diens plotselinge terugtrekking uit de presidentiële race voert ze nu de kortste presidentscampagne in de moderne geschiedenis, zodat haar weinig tijd resteert om zichzelf duidelijk te profileren.
Maar haar gebrek aan profiel lijkt ook een strategische keuze. Door slechts sporadisch het achterste van haar tong te laten zien – zoals aan vrouwen uit de buitenwijken van swing states, die zowel het recht op abortus als het bezit van wapens ondersteunen – geeft ze haar aanhangers de mogelijkheid hun hoop op haar te projecteren. En belooft ze de verandering waarnaar een groot deel van het land zo snakt. Daarmee maakt ze van Trump, die al bijna vier jaar president-af is, de kandidaat van de status quo.
Harris’ (wisselende) standpunten op het gebied van:
Immigratie
Beloofde als presidentskandidaat in 2019 particuliere detentiecentra voor immigranten te sluiten, deportaties te beperken en pakweg elf miljoen illegalen een pad naar Amerikaans burgerschap te bieden. Ook zei ze toen ‘na te zullen denken’ over afschaffing van de handhavingsdienst voor immigratie en douane.
Beroept zich nu op haar prestaties als minister van Justitie van grensstaat Californië. Daar trad ze op tegen internationale drugshandel, ongedocumenteerde bendeleden en mensensmokkelaars. Kon niet voorkomen dat de Republikeinen haar betitelden als mislukte ‘grens-tsaar’, nadat president Biden haar in 2021 aanstelde als speciaal gezant voor het bij de bron aanpakken van de vluchtelingenstroom uit Centraal-Amerika.
Wil als president een door Trump getorpedeerd wetsvoorstel van beide partijen opnieuw ter stemming brengen. Dat voorzag onder meer in geld voor meer detentiecentra en een muur met Mexico, duizenden extra grensagenten en immigratierechters, en de presidentiële bevoegdheid om in noodgevallen de vluchtelingenstroom bij decreet in te dammen.
Benadrukt daarnaast de noodzaak van ‘duidelijke, legale paden voor mensen die naar ons land willen komen’. Wil onder meer de asielprocedure voor seizoensarbeiders versnellen. Ook wil ze samenwerken met het Congres om de status van dreamers – ongedocumenteerde immigranten die als kind in de Verenigde Staten zijn beland – te legaliseren.
Economie
Wil met een ‘kanseneconomie’ gewone Amerikanen de mogelijkheid geven een huis te bezitten en hun ondernemersdromen waar te maken. Belooft de bouw van 3 miljoen woningen. Mikt met belastingvoordelen op 25 miljoen nieuwe bedrijven in vier jaar tijd. Beoogt om, net als Biden, de door Trump opgelegde importheffingen tegen China in stand te houden. Wil haar plannen financieren door onder meer de vennootschapsbelastingen te verhogen van 21 naar 28 procent, en door superrijken zwaarder aan te slaan. Belooft inkomens tot 400.000 dollar per jaar ongemoeid te laten.
Ontpopte zich als minister van Justitie van Californië tot vijand van bedrijfsmacht. Dat leidde onder meer tot een boete van ruim 1 miljard dollar voor privéscholen die studenten met een laag inkomen dupeerden. Ze dwong enkele banken die werden beschuldigd van onterechte executie van hypotheken, om Californische huiseigenaren bij elkaar ruim 18 miljard dollar aan schuldverlichting te verstrekken. Onderhoudt tegelijk nauwe banden met het grootkapitaal in Silicon Valley en miljardairs als Melinda Gates, ex-vrouw van Microsoft-topman Bill Gates, en Laurene Powell Jobs, weduwe van Apple-oprichter Steve Jobs.
Koos bij een recente havenstaking aan de oostkust de kant van de vakbond. Geniet steun van United Auto Workers, maar niet die van vakbond Teamsters, die zich bij deze verkiezingen politiek afzijdig houdt.
Klimaat en energie
Richtte als openbaar aanklager van San Francisco in 2005 een ‘eenheid voor milieurechtvaardigheid’ op. Beschuldigde moedwillig vervuilende bedrijven van ‘misdaden tegen mensen die vaak arm en rechteloos zijn’. Maakte zich ook als minister van Justitie van Californië sterk voor strikte naleving van milieuwetten in de staat. Klaagde oliemaatschappijen aan voor klimaatschade, dwong autofabrikant Volkswagen tot een schikking van 86 miljoen dollar wegens sjoemelen met de uitstootcijfers van dieselmotoren.
Was als Senator voor Californië betrokken bij de formulering van de door links gepropageerde Green New Deal, een niet-bindend voorstel om de Verenigde Staten binnen tien jaar klimaatneutraal te maken. Beloofde in 2019 als presidentskandidaat 9.000 miljard euro uit te trekken om de uitstoot van broeikasgassen tot nul terug te brengen. Sprak zich uit tegen fracking: het (milieuonvriendelijk) winnen van schaliegas, dat vooral in swing state Pennsylvania werkgelegenheid verschaft.
Vindt nu een federaal verbod onwenselijk. Wijst op de beslissende stem die ze, als vicepresident en Senaatsvoorzitter, uitbracht voor Bidens 800 miljard euro kostende Inflation and Reduction Act, die energiebedrijven juist meer vrijheid geeft om te fracken. Wil het geld van deze enorme klimaatwet komende tien jaar gebruiken om de Verenigde Staten ‘wereldleider’ te maken op het gebied van groene economie.
Gezondheidszorg
Maakte als minister van Justitie in Californië gebruik van antikartelwetgeving om verzekeraars, ziekenhuizen en farmaceutische bedrijven te dwingen hun prijzen te verlagen. Wilde als presidentskandidaat in 2019 het particuliere verzekeringsstelsel afschaffen en vervangen door Medicare for All, een systeem waarbij de overheid alle gezondheidszorg betaalt.
Vindt het idee van een algemeen ziekenfonds nu te ver gaan. Belooft zich in te zetten om de zorgkosten terug te brengen. Wijst op haar successen als vicepresident, zoals het goedkoper maken van medicijnen op recept, en de wettelijke regeling waardoor senioren die diabetespatiënt zijn, niet meer dan 35 dollar per maand voor hun insuline hoeven te betalen. Beoogt samenwerking met staten om miljarden dollars aan medische schuld voor gewone Amerikanen weg te werken.
Wil als president het recht op abortus, dat het Hooggerechtshof twee jaar geleden afschafte, in de federale wet verankeren. Kijkt naar de status quo van voor 2022, toen abortus mogelijk was tot het moment dat de foetus levensvatbaar was. Bepleit een federaal abortusrecht tot 22 weken zwangerschap, maar dat gaat pro-abortusactivisten niet ver genoeg.
Orde en gezag
Besloot rechten te studeren nadat een schoolvriendin haar toevertrouwde te zijn misbruikt, ‘om mensen als zij te beschermen’. Begon haar carrière bij het openbaar ministerie van Alameda County in Oakland, waar ze zich specialiseerde in het vervolgen van daders van seksueel geweld tegen kinderen.
Weigerde als openbaar aanklager van San Francisco in 2004 de doodstraf te eisen voor de moordenaar van een lokale agent, tot woede van politiebonden en Democratisch Senator Dianne Feinstein. Was vervolgens als minister van Justitie van Californië juist voorstander van doodstraf. Kreeg het verwijt van hypocrisie nadat ze als presidentskandidaat in 2019 lachend toegaf als student weleens een jointje te hebben gerookt, terwijl ze als minister in Californië bijna tweeduizend marihuana-bezitters had vervolgd.
Sprak zich in 2020 uit voor het heroverwegen van de politiebudgetten en het verplichten van wapenbezitters om hun machinegeweren aan de overheid te verkopen. Speelde met het idee om veroordeelde criminelen hun stemrecht terug te geven. Is daar inmiddels op teruggekomen. Propageert nu strengere achtergrondcontroles en ‘rode vlag’-wetten, die ordehandhavers de bevoegdheid geven om toegang tot vuurwapens te beperken voor burgers die een direct gevaar vormen voor de openbare veiligheid.
Buitenlandbeleid
Betrad laat het internationale toneel. Richtte zich als Californisch minister van Justitie en Senator vooral op lokale politiek. Bezocht als vicepresident meer dan twintig landen, sprak met 150 wereldleiders. Ziet net als Biden China’s groeiende invloed en regionaal spierballenvertoon als belangrijkste strategische uitdaging voor de Verenigde Staten. Voorstander van strenge import- en exportbeperkingen als het gaat om technologie die ze cruciaal acht voor de nationale veiligheid, zoals halfgeleiders en autosoftware. Roept lidstaten in de Europese Unie op hetzelfde te doen. Belooft het ‘recht op zelfverdediging’ van Taiwan te blijven steunen.
Voorstander van een tweestatenoplossing in het conflict tussen Israël en de Palestijnen. Pleit voor een ‘onmiddellijk staakt-het-vuren’ in Gaza en Libanon, en de veilige terugkeer van Israëlische gijzelaars in handen van terreurorganisatie Hamas. Steunt tegen de zin van links geen wapenembargo tegen Israël. Zei op de Democratische partijconventie ‘altijd’ op te zullen komen voor het recht van Israël om zichzelf te verdedigen.
Fervent voorstander van de NAVO. Noemt het bondgenootschap de ‘meest fantastische militaire alliantie die de wereld ooit heeft gekend’. Zweert Oekraïne ‘zolang als nodig’ te zullen steunen. Liet wel in een recent interview met televisieprogramma 60 Minutes in het midden of het land NAVO-lid zou moeten worden.
Schrijf u in voor onze Amerika-nieuwsbrief
Blijf altijd op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in Washington D.C. en de Verenigde Staten met de gratis nieuwsbrief American Dreamers.
