Bloednerveus gaan Amerikanen naar de stembus

Een knotsgek verkiezingsjaar komt vandaag tot een apotheose. Kandidaten Kamala Harris en Donald Trump waren zelfverzekerd over de winst bij hun laatste campagnebijeenkomsten.

De twee partijen kozen elk een eigen staat uit voor de slottoespraak. Donald Trump sprak in Grand Rapids, Michigan een stadion toe. Kamala Harris hield buiten in het sterk afgekoelde Philadelphia, Pennsylvania een campagnebijeenkomst. Zowel Trump als Harris hield een kenmerkende toespraak.

Trump waarschuwt voor verval en verdoemenis

Harris blikte terug op de 107 dagen tellende campagne die zij had gevoerd, nadat zittend president Joe Biden uit de race stapte. Ze zei te hopen dat Amerikanen haar nu kennen en hebben gezien hoe zij zal knokken voor iedere Amerikaan en niet alleen voor haar eigen achterban.

Trump waarschuwde voor verval en verdoemenis als hij verliest. Ook haalde hij opnieuw uit naar migranten en had hij kritiek op de oud-generaals die in de Amerikaanse pers voor Trump hebben gewaarschuwd.

Beiden deelden het vertrouwen dat zij zelf als winnaar uit de stembus komen. Ook hadden beiden dus gekozen voor een slotpleidooi in een van de zogeheten Rust Belt-staten, waartoe onder meer Wisconsin, Michigan en Pennsylvania behoren.

Amerikaanse verkiezingen: kans is klein dat er woensdagochtend een uitslag ligt

Tegen de verwachtingen in won Trump in 2016 in die drie staten. Maar in 2020 kwam Democraat Joe Biden er als winnaar uit de stembus. Met slechts enkele tienduizenden stemmen waren de verschillen beide keren marginaal. Harris en Trump weten beiden dat wie deze drie staten wint, de volgende president van de Verenigde Staten wordt.

Lees ook: Swing states: deze staten zijn bepalend in verkiezingen VS

Maar de focus ligt niet exclusief op deze drie staten. In totaal telt Amerika zeven staten die waarschijnlijk de doorslag geven. Naast de genoemde drie zijn dat Arizona, Georgia en Nevada in het zuiden en North Carolina aan de oostkust. Zo zijn er voor beide kandidaten diverse routes om een meerderheid in het kiescollege te halen, want in de Verenigde Staten tellen niet de meeste stemmen.

Lees ook: Wat zijn kiesmannen? Alles over het Amerikaanse Electoral College

Het leidt ertoe dat beide campagnes proberen een eigen coalitie van verschillende kiezersgroepen te smeden. Trump zette deze campagne weer stevig in op het binnenhalen van de blanke, praktisch opgeleide Amerikaan. Hij probeerde zijn achterban te versterken met minderheden als de Latino’s en zwarte Amerikanen. Volgens peilingen zou Trump daarmee enig succes boeken, terwijl dat traditioneel Democratische kiezers zijn.

Lees ook: Harris of Trump? Dit zijn de belangrijkste peilingen

Op hun beurt proberen de Democraten een klassiek Republikeinse groep te overtuigen. Harris voerde stevig campagne om stemmen te trekken bij de hoger opgeleide bewoners van stedelijke buitenwijken. Vooral de vrouwen in deze groep hopen Democraten voor zich te winnen, met als belangrijk thema het abortusrecht dat door Trump is afgeschaft.

In de Verenigde Staten wijzen alle peilingen op een extreem spannende afloop. Dat leidt ertoe dat de uitslag mogelijk enkele dagen op zich zal laten wachten. Alleen als een van de kandidaten tegen de verwachting in een klinkende overwinning boekt, zal er woensdagochtend Nederlandse tijd een uitslag zijn. In 2020 duurde het vijf dagen voordat duidelijk werd dat Joe Biden had gewonnen.