Nederland wordt de laatste tijd flink op de korrel genomen door de Europese Unie. Volgens Brussel zou het bestrijden van belastingontwijking structureel worden vertraagd. Nu wordt Nederland opnieuw beticht van staatssteun door de Europese Commissie (EC).
Het gaat om de belastingafspraken, zogenoemde rulings, die de Belastingdienst in 2006 en 2011 heeft gemaakt met Inter IKEA Systems. Eurocommissaris Margrethe Vestager laat onderzoeken of Nederland hierdoor heeft gezorgd dat IKEA een concurrentievoordeel had, en heeft.
Meld u hier gratis aan voor de Elsevier Weekblad Belasting Update, de wekelijkse nieuwsbrief met het laatste fiscale nieuws, analyses, achtergronden en commentaren. Elke vrijdag in uw postvak.
IKEA bestaat uit twee groepen. De Inter IKEA groep houdt zich alleen bezig met het verstrekken van licenties en advisering van franchisenemers. Via het in Nederland gevestigde Inter IKEA Systems werd een constructie opgezet om zo weinig mogelijk belasting te betalen.
Betalingen door franchisenemers
De winkels van IKEA worden gedreven door franchisenemers, die moeten elk jaar 3 procent van hun omzet betalen aan Inter IKEA Systems. Zij betalen dit voor het mogen gebruiken van het ‘merk’ IKEA, en krijgen hiervoor ook ondersteuning bij het drijven van de winkel.
In de periode 2006 – 2011 had Inter IKEA Systems zelf niet het merkrecht, dit was eigendom van een ander onderdeel van Inter IKEA, de Luxemburgse I.I. Holding. Voor het merkrecht betaalde Inter IKEA Systems een hoog bedrag aan licentiekosten, die zij kon aftrekken van de belasting in Nederland. De Luxemburgse holding betaalde in Luxemburg helemaal geen belasting, doordat zij onder een speciale belastingregeling van dat land viel. Uiteindelijk kwam er in Nederland wel veel geld binnen, maar werd er door de constructie feitelijk zeer weinig belasting betaald.
De structuur werd vanaf 2011 veranderd, omdat de Luxemburgse belastingregeling door de EC als staatssteun werd aangemerkt. Inter IKEA Systems leende een fiks bedrag van haar in Liechtenstein gevestigde moedermaatschappij, en kocht hiermee het merkrecht van I.I. Holding. De moeder rekende een hoge rentevergoeding voor de lening, zodat er ook in de nieuwe structuur weinig tot geen belasting wordt betaald.
Staatssteun
Wat wordt Nederland nu precies verweten door de Europese Commissie? De Belastingdienst heeft beide ontwijkingsconstructies goedgekeurd door in opeenvolgende rulings te bepalen dat er geen sprake was van onzakelijke kosten.
De Europese Commissie denkt dat het verlenen van de rulings mogelijk in strijd is met de zogenoemde transfer pricing-regels. Die regels vereisen dat er binnen multinationals met zakelijke prijzen wordt gerekend. Niet-zakelijke prijzen moeten worden gecorrigeerd, maar Nederland heeft toegestaan dat er geen correctie heeft plaatsgevonden.